ZİMMET SUÇU

Zimmet suçu, 5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu’nun “Kamu İdaresinin Güvenilirliğine Ve İşleyişine İlişkin Suçlar “ başlıklı bölümünün 247. ile 249. maddeleri arasında yaptırıma bağlanmıştır. Anılan maddedeki tanıma göre; zimmet kısaca, kamu görevlisinin bu görevi dolayısıyla zilyetliği kendisine devrolmuş yahut koruma ya da gözetmekle yükümlü olduğu taşınır veya taşınmaz bir eşyanın kendisi ; veya bir üçüncü kişinin zimmetine geçirmesi durumudur.

TCK 247

Zimmet
Madde 247- (1) Görevi nedeniyle zilyedliği kendisine devredilmiş olan veya koruma ve gözetimiyle yükümlü olduğu malı kendisinin veya başkasının zimmetine geçiren kamu görevlisi, beş yıldan oniki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

(2) Suçun, zimmetin açığa çıkmamasını sağlamaya yönelik hileli davranışlarla işlenmesi halinde, verilecek ceza yarı oranında artırılır.

(3) Zimmet suçunun, malın geçici bir süre kullanıldıktan sonra iade edilmek üzere işlenmesi halinde, verilecek ceza yarı oranına kadar indirilebilir.

ZİMMET NEDİR ?

Bir kamu görevlisi görevi nedeniyle zilyetliği kendisine devredilen veya koruma veya gözetimi altına bırakılan ; taşınır taşınmaz mal üzerinde yalnızca görevin gerektirdiği şekilde tasarruf edebilmektedir. Zimmet suçunda kamu görevlisi zilyetliğindeki mal üzerine görevinin gerektirdiği şekilde tasarrufta bulunmamaktadır. Buna aykırı olarak malı kendisinin ya da bir üçüncü kişinin zimmetine geçirmektedir. Zimmete geçirme bir mal üzerinde o malın malikiymiş gibi tasarrufta bulunma anlamına gelmektedir. Malikmiş gibi tasarruf etmeye ; kişinin malı kullanması, tüketmesi ya da bir başkasına satması örnek olarak sayılabilmektedir.

Bu noktada kamu görevlisinin zilyetliğine bırakılan malın ; bir şahsa veya bir kamu kurumuna ait olması arasında bir fark bulunmamaktadır. Kanun zimmet suçunun cezasını beş yıldan on iki yıla kadar hapis cezası olarak tayin etmiştir.

İkinci fıkrada failin zimmetin açığa çıkmasının engellenmesi için yaptığı hileli hareketlerin cezaya etkisi düzenlenmiştir. Belirtmemiz gerekir ki burada ; kamu görevlisinin suça konu malı zimmete geçirdiği esnada bir hile yapması şartı aranmamaktadır. Dikkat edilmesi gereken şey yapılan zimmet fiilinin ortaya çıkmamasına yönelik bir hiledir. Yani daha çok delillerin gizlenmesine yönelik bir hareketten bahsedilmektedir. Kanun koyucu bu halde birinci fıkraya göre cezanın yarısı oranında artırılmasına hükmedecektir.

Üçüncü fıkrada ise kamu görevlisinin zilyedine veya gözetimindeki malın ; zimmete geçirildikten sonra bir süre kullanılıp geri verilmesi durumu düzenlenmiştir. Bu durumda yasa koyucu cezada yarı oranına indirim yapılabileceğini düzenlemiştir.

FAİL AÇSINDAN ZİMMET SUÇU

Zimmet suçu özgü suçlar arasında sayılmaktadır. Bu nedenle bu suçun faili sadece kamu görevlisi olabilmektedir. Kişinin kamu görevlisi olup olmadığı ise yerine getirdiği görev dikkate alınarak belirlenecektir.

ZİMMET SUÇUNDA DAHA AZ CEZAYI GEREKTİREN NİTELİKLİ HAL

Zimmet suçunun konusunu oluşturan malın değerinin az olması sebebiyle; ceza üçte birden yarıya kadar indirilmektedir. Zimmete geçirilen malın değerinin azlığı suçun ortaya çıkmasına engel oluşturmamakla birlikte ; haksızlık boyutunun azalması nedeniyle bu durum daha az cezayı gerektiren nitelikli hal olarak tanzim edilmiştir.

ZİMMET SUÇU ŞİKAYET

Zimmet suç şikayete tabii bir suç değildir. Suç şüphesi olduğunu öğrenen Cumhuriyet Savcısı re’sen soruşturma işlemlerine başlamak durumundadır. Bu suç şikayet bağlı bir suç olmadığı için herhangi bir şikayet süresi de yoktur. Fakat suç işlendiği tarihten başlamak kaydıyla ; dava zamanaşımı süresi olan 15 yıl içinde soruşturma işlemlerine başlanmalıdır. Aksi durumda suç dava zamanaşımına uğrayacaktır.

ZİMMET SUÇU UZLAŞMA

Zimmet suçu uzlaşma kapsamında olan suçlar arasında sayılmamıştır. Bu sebeple bu suçta uzlaştırma yapılması söz konusu olmaz.

ZİMMET SUÇU CEZASI ADLİ PARA CEZASINA ÇEVRİLİR Mİ?

Adli para cezası işlenen suça karşılık hapis cezasıyla birlikte ya da tek başına hükmedilen ve belli miktar paranın ödenmesi şeklinde ortaya çıkan bir ceza türüdür. Zimmet suçunda ceza miktarının fazla olması nedeniyle adli para cezasına hükmedilmesi mümkün değildir.

ZİMMET SUÇU HAGB

Hükmün açıklanmasının geri bırakılması işlediği suçun cezası belli bir ağırlığa ulaşmayan ve ilk kez suç işleyen sanık hakkında kurulan mahkumiyet hükmünün açıklanmasının belli şartların da gerçekleşmesi kaydıyla ertelenmesidir. Ayrıca zimmet suçu nedeniyle verilen hükmün ; diğer şartların oluşması durumunda dahi açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilmesi mümkün değildir.

ZİMMET SUÇU CEZAYI AZALTAN HALLER

• Soruşturma başlamadan evvel ;zimmete geçirilen malın aynen iade edilmesi ya da suç neticesinde ortaya çıkan zararın tamamen giderilmesi halinde; hükmedilecek cezanın üçte ikisi indirilmektedir.
• Dava açılmadan evvel, gönüllü olarak ; zimmete geçirilen malın aynen iade edilmesi ya da uğranılan zararın tamamen tazmin edilmesi durumunda ise verilecek cezanın yarısı indirilecektir.
• Etkin pişmanlığın hükümden önce ortaya çıkması halinde, cezanın üçte biri indirilecektir.

ZİMMET SUÇUNA HANGİ MAHKEME BAKAR?

Bu suç sebebiyle yapılan yargılamalar Ağır Ceza Mahkemeleri’nde görülmektedir.

ZİMMET SUÇUNDA AVUKATIN ROLÜ

Belirtmemiz gerekir ki zimmet suçu oldukça ciddi bir suçtur. Bu sebeple mutlaka alanında uzman ağır ceza avukatından hukuki yardım alınması gerekmektedir. Sarıkaya & Karay Hukuk Bürosu olarak ceza hukuku alanında uzman kadromuz ile müvekkillerimize nitelikli ve sonuç odaklı hukuki hizmet sunmaktayız. Daha fazla bilgi almak için bize whatsapp ve diğer iletişim kanallarından ulaşabilirsiniz. Ceza Hukuku ile ilgili diğer makalelerimize ise buradan ulaşabilirsiniz.

RÜŞVET SUÇU

YARGITAY KARARLARI

Zimmet Suçunun Faili Olarak Kamu Görevlisi

“5237 sayılı TCK m.6/1-c’deki kamu görevlisi tanımında yer alan katılan kişi ibaresiyle, madde gerekçesinde yer alan kamusal faaliyet açılımından hareketle, bir kimsenin Ceza Kanunu uygulamasında kamu görevlisi, yapılan faaliyetin de kamusal faaliyet sayılabilmesi için, kamu adına yürütülen bir hizmetin bulunması, bunun da anayasa ve yasalarda belirlenmiş usullere göre verilmiş bir siyasal karara dayalı olması ve ayrıca faaliyetin kamuya ait güç ve yetkilerin kullanılması suretiyle gerçekleştirilmesi gerekmektedir”(YCGK, 12.04.2011-2010-9-258/46)

Zimmet Suçu ve Hile;

“Nitelikli zimmet suçundaki hileli davranışların fiilin ortaya çıkmamasını sağlamaya yönelik olmasının yanında ; bu sonucu gerçekleştirmeye elverişli olacak nitelikte yoğun ve aldatıcı olması gerekir. Kaba, herkes tarafından anlaşılabilir ve özünde aldatıcı niteliği bulunmayan bir davranış ; hileli bir davranış olarak değerlendirilemeyecektir. Eylemin açığa çıkmaması için kullanılan bir yöntemin; denetim ve gözetim görevi verilmiş kişilerin dikkatsizliği ve özensizliğinden kaynaklanan nedenlerle bu suçun ortaya çıkmasını engellemesi ; bu tür davranışlara hileli davranış vasfını kazandırmayacağı gibi, nitelikli zimmet suçunun da oluşmasına yol açmayacaktır. Aksinin kabulü halinde nitelikli zimmet suçunun kapsamı oldukça genişlerken basit zimmet suçunun kapsamı oldukça daralacaktır ki yasa koyucunun bunu amaçladığı kuşkuludur” (YCGK 27.1.2009-7-151/9)

Kullanma Zimmeti Nedir ?

“Zimmet ;bir kamu görevlisinin görevi dolayısıyla kendisine devrolmuş olan veya koruma ya da gözetimi ile yükümlü olduğu şeyi mal edinmesidir. Kullanma zimmeti ise, failin malı geçici bir süre kullanıldıktan sonra, iade etme düşüncesi ile uhdesinde tutması halidir” (YCGK, 29.01.2013-1274/33)

“Suç konusu mal üzerinde malikin bulunabileceği tasarruflarla zimmet olgusu ortaya çıktığına göre; kullanmanın malikin bulunabileceği tasarruf niteliğinde olup olmadığına bakmak gerekir. Bu nedenle, her bir kullanmanın, ilgili somut olayın koşulları göz önünde bulundurularak yapılacak bir değerlendirmeyle ; zimmeti oluşturup oluşturmadığının belirlenmesi gerekir. Bu bakımdan, kullanmanın salt belli bir süreyle sınırlı olması, zimmetin oluşumuna engel değildir açıklaması yapılmıştır…Eylemin kullanma zimmeti olup olmadığı failin kastının tespitine yöneliktir. Failin dış dünyaya yansıyan davranışları ve suçun işleniş şekli göz önüne alınarak her somut olayda kastının suç konusu eşya üzerinde mal edinmeye mi, yoksa geçici bir süre kullandıktan sonra iade etmeye, yani kullanmaya mı yönelik olduğu belirlenmelidir. Bu belirleme yapılırken Ceza Genel Kurulu ve Özel Dairece uygulanageldiği üzere failin herhangi bir uyarı, ihbar ya da şikayet veya soruşturma olmaksızın suça konu malı kendiliğinden ilgili kuruma iade edip etmediği önemli bir kıstas olarak ele alınmalıdır” (YCGK,29.01.2013-1274/33)

Zimmet Suçu ve Malın Değerinin Azlığı ;

“Kullanma zimmetinde, zimmetin konusunun geçici süre kullanılan paradan bu süre içinde elde edilebilecek nema olduğu dikkate alınarak, paranın kendisi ile birlikte, bilirkişi tarafından hesaplanacak nemanın da ödenip ödenmediği araştırılarak sonucuna göre cezadan TCK 248.maddeyle indirim yapılması ve nema miktarı tespit edildikten sonra şartların varlığı halinde değer azlığı sebebiyle TCK 249.maddenin uygulanıp uygulanmayacağı hususunun tartışılması gerektiği..” (Y5CD, 26.12.2012-2011-6094/13567)

“Mahkemece zimmet miktarı olarak kabul edilen 1.897.60 liranın suç tarihi itibariyle ekonomik koşullar ve paranın alım gücü nazara alındığında, değerinin az olduğu dikkate alınıp sanık hakkında TCK m.249’un uygulanması gerektiği” (Y5CD, 04.04.2013-2012-6428/2728.)

MUHAFAZA GÖREVİNİ KÖTÜYE KULLANMA

SIK SORULAN SORULAR