Zejula (niraparib), özellikle ileri evre yumurtalık kanseri tedavisinde kullanılan hedefe yönelik bir PARP inhibitörüdür. DNA onarım mekanizmasını bozarak tümör hücrelerinin çoğalmasını engelleyen bu ilaç, kemoterapiye yanıt veren veya nüks eden hastalarda hastalığın ilerlemesini yavaşlatma ve yaşam süresini uzatma amacıyla yaygın olarak kullanılmaktadır. Ancak 2025 yılı itibarıyla Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), Zejula’yı geri ödeme listesine dahil etmemiştir. Sağlık Uygulama Tebliği (SUT) kapsamında yer almayan Zejula’nın bedeli tamamen hastalar tarafından karşılanmak zorundadır. İlacın yüksek maliyeti, tedaviye erişimi ciddi şekilde zorlaştırmakta ve hastaları idari veya hukuki başvuru süreçlerine yönlendirmektedir.
SGK tarafından karşılanmayan ilaçlar arasında yer alan Zejula, yurt dışından temin edilmekte ve bu nedenle döviz kuru dalgalanmalarına bağlı olarak fiyatı sürekli artış göstermektedir. Uzun süreli kullanım gerektiren bu ilaç için hastaların bireysel ödemeleri yüz binlerce liraya ulaşabilmektedir. Bu ekonomik zorluk, pek çok hastanın SGK’ya başvuru yaparak ilacın geri ödeme kapsamına alınmasını talep etmesine yol açmaktadır. SGK’nın bu talepleri reddetmesi halinde ise idare mahkemelerinde dava açılarak hak arayışı sürdürülmektedir. Açılacak davalarda yürütmenin durdurulması kararı alınması, dava sonuçlanana kadar Zejula’nın SGK tarafından geçici olarak karşılanmasını sağlayabilmektedir.
Zejula’nın SGK Tarafından Karşılanma Durumu
SGK’nın Zejula’yı karşılamaması, tamamen SUT’ta yer almamasından kaynaklanmaktadır. SUT, Türkiye’de hangi ilaçların hangi endikasyonlarda geri ödeme kapsamında olduğunu belirleyen temel düzenlemedir. Zejula, henüz SUT listesine eklenmediği için SGK tarafından geri ödenmemektedir. Ancak bu durum, ilacın etkinliği veya tıbbi gerekliliği olmadığı anlamına gelmez. Zejula, dünyada birçok ülkenin standart yumurtalık kanseri tedavi protokollerinde yer almakta ve etkinliği bilimsel olarak kanıtlanmış bir ilaçtır.
Zejula İçin SGK Başvurusu Nasıl Yapılır?
Hastalar, Zejula’nın maliyetini SGK’dan talep edebilmek için öncelikle SGK’ya resmi başvuru yapmalıdır. Başvuru sürecinde, onkoloji uzmanı tarafından düzenlenmiş detaylı rapor, patoloji ve genetik test sonuçları, ilacın tıbbi gerekliliğini ortaya koyan klinik veriler ve alternatif tedavilerin başarısız olduğunu gösteren belgeler sunulmalıdır. SGK tarafından yapılan başvurunun reddedilmesi halinde, hastalar idare mahkemesinde dava açarak SGK’nın Zejula’yı karşılamasını talep edebilir.
İdari dava sürecinde, yürütmenin durdurulması talep edilmesi büyük önem taşır. Mahkeme, hastanın tedaviye erişememesi halinde telafisi güç sonuçlar doğacağı kanaatine varırsa, yürütmenin durdurulması kararı vererek dava süresince ilacın SGK tarafından karşılanmasını sağlayabilir. Bu karar, hastaların tedaviye ara vermeden devam edebilmesi için kritik bir koruma sağlar.
Zejula’nın Fiyatı ve Ekonomik Yükü
Zejula, ileri teknolojiyle üretilen bir hedefe yönelik tedavi ilacı olduğu için maliyeti oldukça yüksektir. İlacın aylık tedavi maliyeti, doz ve kullanım süresine bağlı olarak on binlerce lirayı bulabilmektedir. Uzun süreli kullanım gerektiğinde bu rakam yüz binlerce liraya ulaşabilmektedir. Bu nedenle, SGK desteği olmadan Zejula’ya erişim birçok hasta için neredeyse imkânsız hale gelmektedir. Bazı özel sağlık sigortaları bu ilacı kısmen karşılayabilse de, çoğu durumda tam ödeme yükümlülüğü hastalara aittir. Bu noktada hukuki süreçlerin devreye girmesi, hastaların ekonomik açıdan korunabilmesi için önemli bir yol olmaktadır.
Zejula İçin Hukuki Süreç
SGK tarafından Zejula’nın ödenmemesi durumunda, hasta veya hasta yakınları idare mahkemesinde dava açarak bu karara itiraz edebilir. Dava sürecinde, ilacın hastanın yaşam hakkı açısından hayati önem taşıdığı, alternatif tedavi bulunmadığı ve hastalığın tedavisinde tıbben zorunlu olduğu gibi gerekçeler öne sürülür. Mahkemeler, özellikle hayati tehlike barındıran kanser tedavilerinde hastaların lehine karar verebilmekte ve SGK’nın ilaç bedelini karşılamasına hükmedebilmektedir. Türkiye’de benzer özelliklere sahip kanser ilaçları için açılan davalarda, mahkemeler çoğu zaman yürütmenin durdurulması kararı vermiş ve SGK’ya geçici ödeme yükümlülüğü getirmiştir. Zejula için de benzer hukuki süreçler uygulanmaktadır.
Zejula ve SUT Düzenlemelerinin Geleceği
Zejula’nın SGK tarafından karşılanması için en kalıcı çözüm, Sağlık Bakanlığı’nın ilacı SUT listesine eklemesidir. SUT güncellemeleri belirli aralıklarla yapılmakta olup, uluslararası kılavuzlarda etkinliği kanıtlanmış ilaçların bu listeye eklenmesi mümkündür. Ancak 2025 yılı itibarıyla Zejula’nın SUT kapsamına alınıp alınmayacağına dair resmi bir duyuru yapılmamıştır. Bu nedenle hastaların bireysel başvuru ve dava süreçlerini kullanmaları, tedaviye erişimin sağlanması açısından tek seçenek olarak görünmektedir.
Sonuç Olarak Zejula ve SGK Desteği
Zejula, yumurtalık kanseri tedavisinde umut vaat eden, hedefe yönelik etkili bir ilaç olmasına rağmen SGK tarafından geri ödeme kapsamında değildir. Bu durum, hastaların tedaviye erişiminde ekonomik zorluklara yol açmakta ve hukuki yolların kullanılmasını gerektirmektedir. SGK’ya yapılan başvuruların reddedilmesi halinde açılacak idari davalarda yürütmenin durdurulması talebi, hastaların tedaviye devam edebilmesi için kritik öneme sahiptir. Zejula gibi ileri teknoloji kanser ilaçlarının yaygın olarak kullanılabilmesi için SUT düzenlemelerinin güncellenmesi ve hukuki süreçlerin etkin şekilde yürütülmesi büyük bir gereklilik taşımaktadır.
Zejula’nın SGK kapsamına alınma durumu nasıl olabilir?
Zejula’nın SGK tarafından karşılanması için en kalıcı çözüm, Sağlık Bakanlığı’nın ilacı SUT listesine eklemesidir, ancak bu süreç zaman alabilir ve güncellemelere bağlıdır.
Zejula’nın fiyatı oldukça yüksek, bu duruma nasıl çözüm bulunabilir?
Zejula’nın yüksek maliyeti, uzun süreli kullanım ve döviz kuru dalgalanmaları nedeniyle artmakta olup, hukuki süreçler ve SGK desteği olmadan erişim zorluklar yaratmaktadır.
Zejula için SGK’ya nasıl başvurulur?
Hastalar, Zejula’nın maliyetini SGK’dan talep edebilmek için sağlık raporları ve tıbbi belgelerle birlikte resmi başvuruda bulunmalı ve talepler reddedilirse idare mahkemelerinde dava açabilirler.
Zejula neden SGK tarafından karşılanmıyor?
Zejula’nın SGK tarafından karşılanmamasının nedeni, ilacın Sağlık Uygulama Tebliği (SUT) listesine henüz eklenmemiş olmasıdır, bu da ilacın geri ödeme kapsamına alınmadığı anlamına gelir.
