VESAYET NEDİR?

Vesayet kurumu, velayet altında olmayan küçük veya kısıtlılar hakkında yasalarda öngörülen koşulların mevcut olmasıyla birlikte; bu kişilerin belli konularda menfaatlerinin gözetilmesi ve temsilleri için düzenlenmiş bir kurumdur. Bu yazımızda ‘’ vesayet nedir, vasi ne demek, vasi, vasi nedir, vesayet ne demek’’ konuları hakkında genel bilgilere yer vereceğiz.

VESAYET NE DEMEK?

Vesayet ,yukarıda da belirttiğimiz üzere; bazı koşulların oluşması durumunda küçük ve kısıtlıların menfaatinin korunması için düzenlenmiş bir kurumdur. ‘’ Vasi nedir , vesayet nedir ‘’sorusunun cevabı ise vesayet altına alınmış kişileri temsil için atanacak kişiye verilen unvandır. Vasi ; vesayet kurumunun kendisine vermiş olduğu yetki sayesinde atandığı kişilerin yasal işlemlerini takip edebilmektedir.

Tanım olarak , reşit bir bireyin belli nedenlerle kısıtlanması gerekir ise veya reşit olmasa bile anne veya babasıyla arasında velayet ilişkisi bulunmayan bir çocuğun tüm haklarının muhafaza edilmesi saikiyle bir kişiyle aralarında kurulan ilişkiye vesayet denilmektedir. Görüldüğü üzere vesayet aşağıdaki kişiler için söz konusu olur:

• Reşit ve kısıtlı kişiler veya
• Reşit olmayıp velayet ilişkisi de bulunmayan kişiler.

Aşağıda hangi durumlarda vasi atanması gerektiği tabloyla da anlatılmıştır:

Bu hukuki ilişkinin;

• bir tarafı vasi iken,
• diğer tarafı ise kısıtlı veya çocuktur.

Vesayet kurumu sayesinde kısıtlı veya velayet ilişkisi bulunmayan çocukların hak kayıpları yalamasının önüne geçilmektedir. Zira bahsettiğimiz kişiler ile bir vasi arasında vesayet ilişkisi olmaması durumunda bu kişilerin hak kaybına uğramaları kuvvetle muhtemeldir. Vesayet kurumuyla sosyal hayatlarında zayıf veya güçsüz olarak kabul edilebilecek kişilerin herhangi bir hak kaybı yaşamalarının önüne geçilmeye çalışılmaktadır.

VASİ NEDİR?

Vesayet kurumu TMK 404. ve 410. Maddeleri arasında hükme bağlanmıştır. Kanuni düzenlemeye göre hangi durumlarda vasi atanması gerektiği açık bir şekilde düzenlenmiştir. Buna göre;

• yaş küçüklüğü,
• akıl hastalığı,
• akıl zayıflığı,
• savurganlık,
• madde ya da alkol bağımlılığı,
• kötü yaşam tarzı,
• kötü yönetim,
• hürriyeti bağlayıcı ceza ,
• ve son olarak talep üzerine

vasi atanabilmektedir. Aşağıda vasi atanması sebepleri detaylı bir şekilde incelenmiştir. Hangi durumlarda vasi atanacağı hakkında bilgi vermeden önce önemli bir hatırlatma yapmamız gerekmektedir. Yazımızdan anlaşılacağı üzere vesayete ilişkin hukuki süreçler , her somut olaya göre ayrı bir prosedüre tabidir. Yaş küçüklüğü sebebiyle vasi atama işleminde yapılacak işlemler ile kısıtlılık halinde vasi atama işlemleri birbirinden farklıdır. Bu husus gözetildiğinde , vasi atama işlemleri yapmadan önce mutlaka bu alanda uzman bir avukattan danışmanlık almanızı öneriyoruz. Vesayetle ilgili alacağınız danışmanlık veya vekillik hizmeti sizi ileride telafisi imkansız zararlardan koruyacaktır. Bu yüzden ” vesayet nedir , vasi ne demek ” gibi sorular hakkında detaylı bilgi için bize ulaşabilirsiniz.

VESAYET DAVASI DİLEKÇE ÖRNEĞİ WORD

Aşağıda örneğini paylaştığımız vesayet davası dilekçe örneği yalnızca fikir vermek için paylaşılmıştır. Yazımızın başında belirttiğimiz üzere vesayete ilişkin konu veya sorular, somut olaya göre değişkenlik göstermektedir. Dolayısıyla vesayet davası açmadan önce mutlaka bu alanda uzman bir avukattan destek almanızı öneriyoruz. Vesayet davası dilekçe örneğinin word dosyası formatındaki bir örneğini aşağıdaki butona tıklayarak indirebilirsiniz.

……………..NÖBETÇİ SULH HUKUK MAHKEMESİ’NE

DAVACI          : …………………………..

ADRES :………………………………….

DAVALI          : Hasımsız

KONU  : Vasi atanması talebimizi havi dava dilekçemizdir.

VASİ TAYİNİ İSTENEN :

ADRES:

HUKUKİ NEDENLER : TMK, HMK ve sair ilgili mevzuat hükümleri.

HUKUKİ DELİLLER : Nüfus kayıtları, sağlık kurulu raporları, hastane kayıtları , tanık ve her türlü kanuni delil.

AÇIKLAMALAR                  :

1. ………….………… hakkında dosya ekinde sunduğumuz evraklardan anlaşılacağı üzere …………………. Hastanesi tarafından …………….. tarih ve ……….sayılı sağlık kurulu raporu tanzim edilmiştir. Bu rapor ile kendisinin ……… olduğu tespit edilmiştir.. …………………………….’da mevcut bulunan sağlık sorunları dolayısıyla kendisini idare edememektedir. Sağlık raporunda tespit edilen hastalık nedeniyle …………………. tarafı olduğu hukukî işlemlerin sorumluluğunu anlama yeterliliği bulunmamaktadır.
2. Dolayısıyla yukarıda anılan sağlık sorunları sebebiyle kendisi yerine bu işlemleri yapabşlecek bir vasiye ihtiyacı bulunmaktadır. Benim bakım ve gözetimim altında bulunan …………………………’ ye vasi olarak atanmam için mahkemenize başvuru zorunluluğum hasıl olmuştur.

NETİCE-İTALEP:

Yukarıda açıklanan nedenler ve mahkemenizce resen dikkate alınacak sebeplerle;

……………………………. için vasi olarak tayin edilmeme karar verilmesini saygılarımla arz ve talep ederim. 17.10.2022

DAVACI

EKLER:

1. …………. Hastanesi Sağlık Raporu,
2. Nüfus Kayıt Örneği
3. Kimlik Fotokopisi

YAŞ KÜÇÜKLÜĞÜ SEBEBİYLE VASİ ATANMASI

Kanuna göre 18 yaşından küçük kimseler ‘’küçük veya çocuk ’’ olarak nitelendirilmektedir. Yaş küçüklüğü sebebiyle vasinin atanması, vesayet altına alınma sebeplerinin ilkidir. Türk Medeni Kanunu’nun 404. maddesine göre velayet altında olmayan her çocuk için vasi atanması gündeme gelmektedir. Yaş küçüklüğü sebebiyle vasi atanması için;

• velayet altına alınmamış bir çocuğun olması
• ve ilgili memurlarca bu durumun vesayet makamına bildirilmesi

gerekmektedir. Bunun yanı sıra yukarıdaki tablodan da anlaşılacağı üzere çocuğun velisinin bulunmaması gerekmektedir. Bu kuralın mefhum-u muhalifinden anlaşılacağı üzere; velisi bulunan çocuklara vasi atanamamaktadır. Çocuğa vasi atanması kuralıyla amaçlanan şey çocuğun korunmasıdır. Velayet yetkisinin söz konusu olduğu durumlarda , koruma görevini veli yaptığından vasiye gerek yoktur. Yaş küçüklüğü sebebiyle vasi atanması için kısıtlılık kararı almaya gerek yoktur. Çocuğun 18 yaşından küçük olmasına rağmen velisinin olmaması, anne veya babanın ölmesi durumunda ortaya çıkabilmektedir. Ayrıca evliliğin iptaline karar verilmesi durumunda da çocuğa vasi atanmasına karar verilebilmektedir.

Yaş küçüklüğü haricinde kısıtlılık halinde de vesayet gündeme gelir. Kısıtlılık halleri genel itibariyle; ‘’akıl hastalığı veya akıl zayıflığı, savurganlık, madde ya da alkol bağımlılığı, kötü yaşam tarzı, kötü yönetim, hürriyeti bağlayıcı ceza ve son olarak talep üzerine’’ olarak sınıflandırılmaktadır.

KISITLILIK SEBEBİYLE VASİ ATANMASI

Kısıtlılık sebepleri somut olaya göre değişebilmektedir. Aşağıda kısıtlılık halleri maddeler halinde sayılmıştır:

• akıl hastalığı,
• akıl zayıflığı,
• savurganlık,
• madde ya da alkol bağımlılığı,
• kötü yaşam tarzı,
• kötü yönetim,
• hürriyeti bağlayıcı ceza,
• veya talep üzerine…

Kanuna göre kısıtlılık hallerinden ilki akıl hastalığı ve akıl zayıflığıdır. Akıl hastalığı veya akıl zayıflığı ile ilgili bir rahatsızlığı olan kimseler; hukuki iş ve işlemlerini bizzat yerine getirmeleri mümkün olmadığından kendilerine vasi atanmaktadır. Akıl hastalığı veya akıl zayıflığı sebebiyle vasi atanabilmesi için ; mevcut durumun hastane raporu ile ispat edilmesi gerekmektedir.

Akıl zayıflığı ve akıl hastalığının dışında ; kısıtlılık sebebiyle vasi atanmasının ikinci sebebi ” alkol ya da uyuşturucu madde bağımlısı olma, kötü bir yaşam tarzına sahip olma ya da malvarlığını iyi yönetememedir. Bu sebeple vasi atanabilmesi için bahsedilen kötü yaşam tarzının ; kişinin ailesini ya da kendisini yoksulluğa düşürme tehlikesinin mevcut olması gerekmektedir. Bu şekilde bir durum söz konusu değilse kişiye vasi atanamaz.

Kişinin savurgan olması, alkol veya uyuşturucu madde bağımlısı olması, kötü bir yaşama tarzına sahip olması veya malvarlığını iyi yönetememesi de kısıtlanmayı, vesayet altına alınmayı gerektiren hallerdendir. Ancak kısıtlama kararının alınabilmesi için sayılan bu özellikler sebebiyle kişinin ailesini veya kendisini darlık veya yoksulluğa düşürme tehlikesine yol açması ve bu nedenle sürekli olarak bakıma ve korunmaya muhtaç olması ya da diğer insanların güvenliğini tehdit etmesi şartlarının oluşması gerekir. Bu koşulların oluşması halinde bile kısıtlama kararı verilmeden önce vasi atanılacak kişinin dinlenilmesi gerekmektedir.

Ergin olan ve hakkında bir yıl ya da daha uzun süreli bir hürriyeti bağlayıcı cezaya hükmedilen kişi hakkında da kısıtlama kararı verilir. Bu durumda cezayı yerine getirmekle yükümlü olan infaz savcılığı vesayet makamına hükümlünün cezasının icrasına başlandığını bildirir.

Yukarıda belirtilen kısıtlanmayı gerektiren bu nedenler zorunlu nedenler olup kişinin inisiyatifine bağlı değildir. Fakat bu nedenler dışında kişinin talebine bağlı olarak kısıtlanması da vasi atanması sebeplerindendir.

VASİ HAKLARI

Vesayet yetkisini elinde bulunduran kişi, kısıtlıyı veya yaşı küçük olan kimseyi korumak ve bütün hukuki işlerinde ona yardım etmekle görevlidir. Bu emeğinin karşılığında ücret de alabilmektedir. Gecikmesinde sakınca bulunan bir hal söz konusu ise vasilik yetkisini elinde bulunduran kişi , kısıtlıyı bir kuruma yerleştirebilir ya da orada alıkoyabilir ve durumu derhal vesayet makamına bildirebilir.

VASİ SORUMLULUKLARI

Vasinin yukarıda saydığımız hakları dışında birtakım sorumlulukları da bulunmaktadır. Bu sorumlulukları kısaca şu şekilde sıralayabiliriz:

• Defter tutma,
• Kıymetli eşyaları muhafaza etme,
• Taşınırları paraya çevirme,
• Kısıtlı veya küçüğün parasını işletme

VASİ NELER YAPAMAZ?

Vasi, vesayeti altındaki küçüğün ya da kısıtlının kişiliğine özen göstermek , vesayet altına alınanı temsil etmek ve onun malvarlığını yönetmek görevlerini ifa etmekle yükümlüdür. Bu yükümlülük TMK 445. maddeden kaynaklanmaktadır.

Fakat vasilik görevine atananlar vesayet altına alınan kimse adına;

• kefil olamamakta,
• vakıf kuramamakta,
• veya önemli bağışlar yapamamaktadır.

BİRDEN FAZLA KİŞİ VASİ ATANABİLİR Mİ?

Gerekli olması şartıyla vasilik görevi birlikte ya da vesayet makamı tarafından belirlenen yetkileri uyarınca ; ayrı ayrı yerine getirmek üzere birden çok vasiye verilebilir. Rızaları olmadıkça birden çok kimse vasilik görevini birlikte yürütmekle görevlendirilememektedir. Bu durum kanunda açık bir şekilde düzenlenmiştir.

KİMLER VASİ OLABİLİR?

Haklı nedenler engel olmadıkça, vesayet makamı, vesayet altına alınacak kişinin öncelikle eşini ya da yakın hısımlarından birini, vasilik şartlarına sahip olmaları şartıyla bu göreve atar. Vasiliğe atamada yerleşim yerlerinin yakınlığı veya kişisel ilişkiler göz önünde tutulmaktadır.

KİMLER VASİ ATANAMAZ?

Vasiliğe engel olan sebepler TMK 418. maddede düzenlenmiştir. Kanun maddesine göre kısıtlılar, kamu hizmetinden yasaklılar ya da haysiyetsiz hayat sürenler, menfaati kendisine vasi atanacak kişinin menfaati ile önemli bir ölçüde çatışanlar ya da onunla aralarında düşmanlık bulunanlar vasilik yapamazlar.

VASİLİKTEN KAÇINMA SEBEPLERİ

TMK 416. maddede vasilik görevini reddedemeyecek kimseler düzenlenmiştir. Aşağıda belirtilen kişiler ise vasiliği kabul etmeyebilirler. Kanuna göre ;

• altmış yaşını doldurmuş olanlar,
• bedensel engelleri ya da sürekli hastalıkları sebebiyle bu görevi güçlükle yapabilecek olanlar,
• dörtten çok çocuğun velisi olanlar,
• üzerinde vasilik görevi olanlar,
• Cumhurbaşkanı,
• Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri,
• Cumhurbaşkanı yardımcıları,
• bakanlar,
• veya hâkimlik ve savcılık mesleği mensupları

vasilik görevini kabul etmek zorunda değildir.

VESAYETİ SONA ERDİREN HALLER

Vesayet hakkında bilinmesi gerekenler yukarıda detaylı bir şekilde incelenmiştir. Yazımızın bu kısmında vesayeti sona erdiren sebepler tablo şeklinde sizlerle paylaşılmıştır.

SIK SORULAN SORULAR:

BENZER YAZILAR:

• BOŞANMA SEBEPLERİ (TMK 161 – 166)
• YAŞ KÜÇÜLTME VEYA BÜYÜTME DAVASI
• MESLEK HASTALIĞI VEYA İŞ KAZASI NEDİR ?
• İNFAZ VEYA YATAR HESAPLAMA
• REŞİT OLMAYANLA CİNSEL İLİŞKİ SUÇU (TCK MADDE 104)