İçindekiler
Valeye teslim edilen araçla ilgili meydana gelen kazalar, hem hukuki hem de fiili sorumluluk açısından önem arz eden olaylardır. Özellikle araç sahibinin aracı bir otel, restoran veya benzeri işletmenin vale hizmetine teslim etmesi halinde, bu hizmetin ifası sırasında oluşabilecek zararların kimin tarafından karşılanacağı, Türk Borçlar Kanunu, Karayolları Trafik Kanunu ve yerleşik Yargıtay içtihatları çerçevesinde değerlendirilir. Yargıtay 17. Hukuk Dairesi’nin 2013/772 sayılı kararı, bu konuda emsal teşkil eden önemli bir karardır.
Vale Hizmetinin Hukuki Niteliği ve Sorumluluk
Vale hizmeti, araç sahibinin aracını belirli bir süreliğine işletme personeline teslim etmesi anlamına gelir. Bu teslim, Türk Borçlar Kanunu’nda düzenlenen “emanet sözleşmesi” veya “vekalet sözleşmesi” hükümlerine benzer şekilde değerlendirilir. Araç, işletmenin yetkilendirdiği personel olan vale tarafından kullanıldığında, valet hizmeti veren kişi yalnızca kendi fiilinden değil, aynı zamanda bağlı bulunduğu iş yerinin de sorumluluk alanı içine girer.
İşletme ile vale arasındaki ilişki, iş sözleşmesine veya hizmet akdine dayandığından, Türk Borçlar Kanunu’nun müteselsil sorumluluk hükümleri devreye girer. Ayrıca, Türk Borçlar Kanunu m. 66’ya göre, adam çalıştıran, çalışanın kusurlu fiillerinden dolayı üçüncü kişilere karşı sorumludur.
Yargıtay 17. Hukuk Dairesi’nin 2013/772 Sayılı Kararı
Esas No: 2012/9462
Karar No: 2013/772
Yargıtay’ın bu kararında, davacı, aracını bir otelin vale hizmetine teslim ettikten sonra valenin aracı kullanması sırasında kaza meydana geldiğini ve aracında hasar oluştuğunu ileri sürerek tazminat talebinde bulunmuştur. İlk derece mahkemesi, kazanın vale tarafından yapıldığını, valenin de otelde çalıştığını tespit etmiş ve işletmenin sorumlu olduğuna hükmetmiştir.
Yargıtay, bu kararı onarken şu gerekçeleri özellikle vurgulamıştır:
Vale, aracı işletme adına teslim almış ve kullanmıştır. Vale ile işletme arasında iş ilişkisi vardır; bu nedenle işletme, çalışanın kusurundan sorumludur. Aracın kazaya karıştığı sırada vale, görevini ifa etmekteydi; bu durum, işletmenin sorumluluğunu ortadan kaldırmaz. İşletme, aracı teslim alırken araç sahibine karşı özen borcu altına girmiştir.
Hukuki Dayanaklar
Türk Borçlar Kanunu m. 66: Adam çalıştıranın sorumluluğu Karayolları Trafik Kanunu m. 85: İşletenin sorumluluğu Türk Borçlar Kanunu m. 506 ve devamı: Vekalet sözleşmesi hükümleri
Zararın Tazmini
Bu tür olaylarda zarar gören araç sahibi, zararının giderilmesi için doğrudan işletmeye başvurabilir. İşletme, zararı karşıladıktan sonra, kusurlu vale çalışanına rücu edebilir. Zarar, aracın piyasa rayicine göre belirlenir ve eksper raporuyla tespit edilir. Ayrıca kazadan kaynaklı değer kaybı da talep edilebilir.
Uygulamada Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar
Aracın vale hizmetine tesliminde mutlaka teslim fişi alınmalıdır. İşletme, vale hizmeti veren personelin ehliyet ve yeterlilik kontrollerini yapmalıdır. Araç sahibinin rızası olmadan vale tarafından aracın amacı dışında kullanılması, hukuka aykırılık teşkil eder.
