UYUŞTURUCU MADDE TİCARETİ SUÇU

Türk Ceza Kanunu’nun 188. maddesi uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticaretini suçunu düzenlemektedir. Bu suç halk arasında ; kısaca uyuşturucu madde ticareti suçu olarak bilinmekte ve son derece ağır yaptırımlar ile müeyyidelendirilmektedir. Suçun temel unsurlarına geçmeden evvel uyuşturucu veya uyarıcı maddenin ne olduğunu açıklamak gerekir. Kişinin iradesini ve sağlıklı karar almasını engelleyen ; sinir sistemi üzerinde bağımlılık yaratan her türlü madde uyuşturucu , uyarıcı madde olarak isimlendirilmektedir.

Kanun koyucu bu maddelerin kullanılmasını, imal edilmesini ve ticareti suç olarak düzenlemiştir. Bu düzenleme ile korunan hukuki değer kamunun sağlığıdır. Zira bu maddeler kullanan kişinin sağlıklı karar alabilmesini engellemekte ; bunun yanında fizyolojik olarak sağlığına oldukça zarar vermektedir.

UYUŞTURUCU MADDE TİCARETİ SUÇU NASIL OLUŞUR ?

Türk Ceza Kanunu’nun 188. maddesinde düzenlenen uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticaret suçunun nasıl oluşacağı ; bu kanun maddesinin ilk fıkrasında açıklanmıştır. Buna göre uyuşturucu veya uyarıcı maddeyi ruhsatsız veya ruhsata aykırı olarak ; imal, ithal veya ihraç eden kişi cezalandırılacaktır. Kanun koyucu burada açıkça hangi fiillerin suç olarak düzenlendiğini belirtmiştir. Bunun yanında 188. maddenin 3. fıkrası uyuşturucu veya uyarıcı maddeyi ülke içinde satmak, satışa arz etmek, başkalarına vermek, sevk etmek, nakletmek, depolamak, satın almak, kabul etmek, bulundurmak da suç olarak tanımlanmıştır.

Türk Ceza Kanunu’nun 188. maddesinin 3. fıkrasında sayılan eylemler ise uyuşturucu veya uyarıcı maddenin para karşılığında satmak veya para karşılığı olmaksızın vermek veya bu satışa alt yapı sağlamak suç olarak düzenlenmiştir. Örneğin yurt dışından getirilen yüklü miktarda uyuşturucu maddenin depolanması için imkan sağlayan kişi de bu madde kapsamında uyuşturucu madde ticareti suçundan cezalandırılacaktır. Depoda bulunan uyuşturucu maddenin bir yerden diğer bir yere nakledilmesi için ; uygun araç ayarlayan ve bu nakli yapan kişi de ; uyuşturucu veya uyarıcı maddeyi nakil suçundan ceza alacaktır.

TCK 188

5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 188. maddesi ; uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti suçunu düzenlemektedir. Bu suç son derece ciddi bir suç olup öngörülen cezalar da bir hayli yüksektir. Yukarıda özellikle bu kanun maddesi kapsamında sayılan ve bu suçu oluşturan fiiller ayrıntılı olarak açıklanmıştır. TCK 188 ile ilgili diğer belirtmemiz gereken ise ; bu maddede uyuşturucu veya uyarıcı maddenin herhangi bir tanımlamasının veya örneklendirmesinin yapılmadığı hususudur. Burada kanun koyucu özelikle bir tanım yapmaktan ve örnek vermekten kaçınmıştır. Bunun sebebi ise uyuşturucu ve uyarıcı maddeyi belli kalıba sokmamak ve sınırlamamaktır. Zira uyuşturucu veya uyarıcı maddenin tanımlamaktan çok insan üzerindeki etkilerine göre tespit etmek daha doğrudur.

…

• TCK 188 ‘in birinci fıkrasında uyuşturucu veya uyarıcı maddenin; imalatı, ithalatı veya ihracatı suç olarak tanımlanmıştır. Burada sayılan fiillerden nelerin anlaşılması gerektiği yukarıda ayrıntılı olarak açıklanmıştır. Farklı olarak belirtmemiz gerekir ki bu suçu kanun koyucu seçimlik hareketli bir suç olarak düzenlemiştir. Yani bu fiillerden yalnızca birinin işlenmesi suçun oluşması için yeterlidir. Ayrıca bu suç sonucunda kazanç elde edilen bir suçtur. Ancak ne kadar kazanç elde edildiği tespit edilemeyeceğinden kazanç müsaderesi kurumunu işletmek mümkün değildir. Bu sebeple de kanun koyucu hapis cezasının yanında adli para cezasına da hükmedileceğini düzenlemiştir.

• TCK madde 188/2. fıkrası ise ; milletlerarası hukukta oldukça önemli olan non bis in idem ilkesinin bir yansımasıdır. Buna göre kişi uyuşturucu madde ihracı suçundan yargılanıyorsa ve bu fiili bir başka ülkede uyuşturucu madde ithali suçunu oluşturmuş ve kişi ceza almışsa ; Türkiye’deki yargılamada bu cezanın infaz edilen kısmı bu cezadan mahsup edecektir. Zira “non bis in idem” ilkesine göre ; kişi hakkında bir fiilinden dolayı birden fazla ceza verilemez.

• TCK 188/3. maddesinde ise ; uyuşturucu ve uyarıcı madde ticaretine ilişkin çeşitli fiiller sayılarak bunlar suç olarak tanımlanmıştır. Yine bu fiiller de yukarıda ayrıntılı olarak açıklanmıştır. Burada da kanun koyucu birinci fıkradaki gibi ; hapis cezasının yanında ve hapis cezası ile birlikte olarak adli para cezasını yaptırım olarak düzenlemiştir. Ayrıca belirtmemiz gerekir ki TCK 188/7 ‘ye göre bu suçun konusu ; uyuşturucu veya uyarıcı etki doğurmamakla birlikte ; uyuşturucu madde yapımında kullanılan ve ithali yahut imali resmi makamların iznine bağlı olan maddeler de olabilecektir. Bu durumda ceza 8 yıldan az olmamak kaydıyla ; hapis cezası ve yirmi bin güne kadar adli para cezasıdır.

UYUŞTURUCU MADDE TİCARETİ NİTELİKLİ HAL

5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 188. maddesinin 4. fıkrası ; uyuşturucu madde ticareti suçunda daha ağır cezayı gerektiren nitelikli halleri düzenlemiştir. Buna göre ;

• İlk fıkrada suça konu maddenin ; eroin, kokain, morfin, sentetik kannabinoid veya bazmorfin olması halinde cezanın yarı oranında artırılacağı düzenlenmiştir.
• İkinci fıkrada ise , TCK 188/3’te sayılan fiillerin belli yerlerde işlenmesini nitelikli hal olarak düzenlemiştir. Bu yerler ; okul, hastane, kışla, yurt gibi toplu bulunulan yerlerdir. Bu sayılan ve benzeri amaçlı yerlerin sınırlarının belirlendiği yerden itibaren; 200 metreden yakın mesafede bu suçun işlenmesini ; cezanın yarı oranında artırılmasını gerektiren bir nitelikli hal olarak düzenlemiştir.

Uyuşturucu ve uyarıcı madde ticareti suçunun daha ağır cezayı gerektiren bir diğer nitelikli hali ise ; TCK 188 /5. fıkrasında düzenlenmiştir. Bu fıkraya göre kanunun ilk dört fıkrasında sayılan suçların ;

• Üç veya daha fazla kişi tarafından birlikte işlenmesini ; cezayı yarı oranında artıracak bir nitelikli hal olarak,
• Suç işlemek amacıyla kurumuş bir örgüt tarafından işlenmesini ise ; cezayı bir kat artıracak nitelikli hal olarak düzenlemiştir.

Kanunun 188. maddesinin 6. fıkrası daha az cezayı gerektiren bir nitelikli hali düzenlemektedir. İlgili fıkra öncelikle üretimi resmi bir kurumun iznine bağlı veya satılması bir doktor tarafından verilecek reçeteye tabi olan her türlü uyuşturucu veya uyarıcı maddenin de bu maddedeki suçun konusu olabileceğini belirtmiştir. Akabinde ise bu durumlarda verilecek cezanın yarı oranında indirilebileceğini belirtmiştir.

Son nitelikli hal ise TCK 188. maddenin son fıkrasında düzenlenmiştir. Buna göre ;

“Bu maddede tanımlanan suçların tabip, diş tabibi, eczacı, kimyager, veteriner, sağlık memuru, laborant, ebe, hemşire, diş teknisyeni, hastabakıcı, sağlık hizmeti veren, kimyacılıkla veya ecza ticareti ile iştigal eden kişi tarafından işlenmesi halinde, verilecek ceza yarı oranında artırılır.”

UYUŞTURUCU MADDE TİCARETİ SUÇU – TÜZEL KİŞİ

Türk Ceza Kanunu’nun 189. maddesine göre uyuşturucu madde ticareti suçu bir tüzel kişilik çatısı altında işlenirse; tüzel kişilik hakkında tüzel kişilere özgü güvenlik tedbirlerine hükmolunur.

UYUŞTURUCU MADDE TİCARETİ SUÇUNUN CEZASI NEDİR ?

• Suçun temel halinin düzenlendiği Türk Ceza Kanunu’nun 188. maddesinin birinci fıkrasında ceza olarak yirmi yıldan otuz yıla kadar hapis cezası ve yirmi bin güne kadar adli para cezası düzenlenmiştir.
• Yine 188. maddenin 3. fıkrası da uyuşturucu madde ticareti suçu ile ilgili birtakım eylemlerin de cezalandırılmasını düzenlenmiş olup ; burada öngörülen ceza ise on yıldan az olmamak kaydıyla hapis ve yirmi bin güne kadar adli para cezasıdır. Ancak uyuşturucu maddenin verildiği veya satıldığı kişinin çocuk olması halinde verilecek hapis cezasının 15 yıldan az olamayacağını düzenlemiştir.
• Nitelikli hallere göre yapılacak artırım oranları ise yukarıda ayrıntılı bir şekilde izah edilmiştir.

UYUŞTURUCU TİCARETİ VE UYUŞTURUCU KULLANMA SUÇU FARKLARI

Bilindiği üzere uyuşturucu madde kullanımı da kanunda suç olarak düzenlenen fiiller arasındadır. Zira uyuşturucu veya uyarıcı maddenin gerek kişi gerekse de toplum sağlığı üzerindeki olumsuz etkisi kişisel kullanımını bile suç olarak düzenlemeyi gerektirmiştir.

Uyuşturucu madde kullanma ile uyuşturucu madde ticareti suçu arasındaki temel fark ; ticaret suçu kazanç elde etmek amacıyla uyuşturucu maddenin imali, ithali, ihracı veya satılması ile oluşmaktadır. Bu suç tipindeki temel amaç kazanç sağlamaktır. Ancak uyuşturucu madde kullanımı suçunda ise kişinin kişisel kullanımı esastır. Burada kazanç sağlama amacı değil yalnızca kullanım söz konusudur.

Bir diğer önemeli fark ise uyuşturucu maddenin miktarıdır. Şöyle ki bir kişi üzerinde yakalana uyuşturucu madde miktarı HSYK tarafından belirlenen kişisel kullanım sınırının üzerinde ise burada uyuşturucu madde ticareti suçu oluştuğu varsayılır. Yine yakalanan uyuşturucu madde satışa arz edilmek üzere kişisel kullanım için yeter miktarlarda paketlendiyse ; ya da paketlenmek üzere hazırlık mevcutsa (hassas terazi gibi ) burada uyuşturucu madde ticareti söz konusudur.

Konuyla ilgili daha fazla bilgi için bizlere Whatsapp , mail ya da telefonla arama yapmak suretiyle ulaşabilirsiniz. Ceza hukuku ile ilgili diğer makalelerimize ise buradan ulaşabilirsiniz.

SIK SORULAN SORULAR