Hukuki terimler arasında sıkça karşılaşılan “tevkil” kavramı, özellikle vekâlet ilişkisi ve yetkilendirme süreçlerinde önemli bir yere sahiptir. Peki, tevkil ne demek, hangi durumlarda kullanılır ve hukuki açıdan ne anlama gelir? İşte detaylar:
Tevkil Nedir?
Tevkil, bir kişinin (vekilin) kendisine verilen yetkiyi, bir başkasına devretmesi anlamına gelir. Hukuk sisteminde en çok vekâlet sözleşmeleri ile bağlantılıdır. Başka bir deyişle, bir avukatın müvekkili tarafından kendisine verilen yetkiyi, başka bir avukata devretmesi de bir tevkil işlemidir.
Tevkilin Hukuki Dayanağı
Türk Borçlar Kanunu ve Avukatlık Kanunu’nda tevkil kavramı açıkça düzenlenmiştir. Vekil, eğer özel olarak yetkilendirilmişse, tevkil yoluyla yetkisini devredebilir. Ancak, tevkil yetkisinin olup olmadığı vekâletname içeriğine göre değişir.
🔹 Türk Borçlar Kanunu Madde 506: “Vekil, aksi kararlaştırılmadıkça, vekâleti bizzat ifa etmekle yükümlüdür. Ancak müvekkilin menfaatinin korunması için gerekli hallerde tevkil yetkisi doğar.”
🔹 Avukatlık Kanunu Madde 171: “Avukat, müvekkilinin yazılı muvafakati olmadıkça, işini başka bir avukata tevkil edemez.”
Bu nedenle, tevkil işlemi için çoğu durumda özel yetki verilmesi gerekmektedir.
Tevkilin Kullanım Alanları
Tevkil, genellikle aşağıdaki alanlarda sıkça kullanılır:
✅ Avukatlık Hizmetlerinde: Bir avukatın, müvekkilinden aldığı vekâlet yetkisini başka bir avukata devretmesi.
✅ Ticari İşlemlerde: Bir şirket yöneticisinin, yetkilerini belirli şartlarda başka bir çalışana veya danışmana devretmesi.
✅ Gayrimenkul İşlemlerinde: Bir kişinin, taşınmaz alım-satım yetkisini başkasına devretmesi.
✅ İcra ve İflas Takiplerinde: Hukuki süreçleri takip eden bir kişinin, yetkisini bir başkasına devrederek işlemleri yürütmesi.
Tevkil ile Vekâlet Arasındaki Fark Nedir?
| Kriter | Vekâlet | Tevkil |
|---|---|---|
| Yetki Sahibi | Asıl müvekkil | Vekil tarafından başka bir kişiye devredilir |
| Yetkilendirme | Doğrudan müvekkil tarafından yapılır | Vekil tarafından başka bir vekile verilir |
| Şartlar | Genel vekâletname ile mümkündür | Özel yetki gerektirir |
Tevkil Yetkisi İçin Gerekli Şartlar
Tevkil yetkisinin geçerli olabilmesi için şu şartlara dikkat edilmelidir:
✔️ Vekâletnamede Özel Yetki Olmalı: Genel vekâletname ile her zaman tevkil yetkisi verilmez, özel yetki belirtilmelidir.
✔️ Müvekkilin Onayı Olmalı: Avukatlar açısından, müvekkilin yazılı onayı olmadan tevkil yetkisi kullanılamaz.
✔️ Yetki Devri Açıkça Belirtilmeli: Tevkil edilen yetkinin kapsamı net olarak belirtilmelidir.
Sonuç
Tevkil, vekâlet yetkisinin bir başkasına devredilmesini sağlayan hukuki bir işlemdir. Özellikle avukatlık, ticaret ve gayrimenkul işlemlerinde önemli bir yer tutar. Ancak, geçerli olabilmesi için özel yetki ve açık bir şekilde yetkilendirme gereklidir.
Eğer bir vekâlet ilişkisi içindeyseniz ve tevkil yetkisi kullanmanız gerekiyorsa, detaylı bilgi almak için bir avukat ile görüşmeniz önerilir.