TEMYİZ NE DEMEK ?

Davaların açıldığı mahkemeler ilk derece mahkemeleridir. İlk derece mahkemeleri açılan dava hakkında karar verdikten sonra bu karara taraflardan birinin itiraz etmesi ile üst derece mahkemesi tarafından karar incelenecektir. Bu itiraz ile inceleme usulü kanun yolu olarak da adlandırılmaktadır. Yazımızın konusu olan temyiz kanun yolu normal kanun yollarının ikincisidir. İlk derece mahkemesinin verdiği karara karşı öncelikle İstinaf incelemesi yapmak üzere bölge adliye mahkemesine başvurulmaktadır. Bölge adliye mahkemesinin verdiği karara karşı diğer şartların da oluşması ile Yargıtay’a temyiz müracaatında bulunabilir. (Temyiz ne demek, temyiz nedir, temyiz mahkemesi nedir)

Yukarıda da belirttiğimiz üzere temyiz kanun yolu normal kanun yollarının ikisidir. Temyiz incelemesinde Yargıtay , maddi vakıaları denetleme ve delilleri değerlendirmez . İstinaf kanun yolu düzenlenmeden evvel ; Yargıtay da bazı durumlarda maddi vakaları ve delilleri değerlendirmek zorunda kalabiliyordu. Ancak istinaf kanun yolunun düzenlenmesi ile bu durumu ortadan kalkmıştır. Yargıtay temyiz incelemesinde salt hukuki bir denetim yapmaktadır. Bu nedenle temyiz incelemesinde yeni olaylar ileri sürülmez ve yeni deliller dosya sunulamaz. Bu kanun yolunda istinaf mahkemesinin verdiği kararın hukuka uygunluk denetimi yapılmaktadır.

Belirtmemiz gerekir ki temyiz talebinin Yargıtay tarafından incelenebilmesi için temyiz dilekçesinde istinaf mahkemesi kararında hukukun yanlış uygulandığını belirtilmesi yeterlidir. Talep eden ayrıca hangi kanun hükmünün yanlışı uygulandığını belirtmek zorunda değildir. Zira hangi kanun hükmünün yanlış uygulandığını tespiti Yargıtay’ın görevidir. Ancak temyiz dilekçesinde hukuki sebep bildirmek Yargıtay’a önemli ölçüde yardımcı olacaktır.

İlgili yazılar ;

• Temyiz Dilekçesi Örneği
• ARA KARAR NE DEMEKTİR?
• ÇEKİŞMELİ BOŞANMA DAVASI
• AİLE MAHKEMESİ
• ASLİYE CEZA MAHKEMESİ

TEMYİZ NEDİR ?

Yukarıda da belirttiğimiz üzere temyiz bir kanun yoludur. Temyiz kanun yolu ile Yargıtay; İstinaf mahkemesinin kararları hukuka uygunluk denetimine tabi tutar. Yukarıda da belirttiğimiz üzere temyiz incelemesinde Yargıtay maddi vaka ve delilleri değerlendirmez. Yargıtay yalnızca İstinaf mahkemesi kararının hukuka uygun olup olmadığına yönelik bir inceleme yapar. (Temyiz ne demek, temyiz nedir, temyiz mahkemesi nedir)

Temyiz, olağan kanun yollarından ikinci ve sonuncusudur. İlk derece mahkemesinin kararına karşın ilk kanun yolu istinaf kanun yoludur. İstinaf incelemesi bölge adliye mahkemeleri tarafından yapılmaktadır. İstinaf incelemesi sonucu verilen karar diğer şartların da bulunması ile talep halinde temyiz incelemesine tabi tutulacaktır.

TEMYİZ MAHKEMESİ NEDİR ?

Yukarıda temyiz ne demek ve temyiz nedir sorularının cevabı kısaca açıklanmıştır. Uygulamada tarafımıza en sık yöneltilen sorulardan biri de temyiz mahkemesi nedir sorusudur. Temyiz mahkemesi olarak temyiz incelemelerini Yargıtay’ ın İlgili hukuk veya ceza dairesi yapar.

Temyiz incelemesi için hangi Yargıtay dairesinin görevli olduğu Yargıtay Büyük Genel Kurulu tarafından belirlenecektir. Dosya ilgili daireye ne gönderildikten sonra, daire bir ay içerisinde yapacağı ön inceleme neticesinde görevli olmadığı ve dosyanın başka bir dairenin görevi alanına girdiği kanısına varırsa dosyayı görevli olduğunu düşündüğü daireye gönderir. Ancak bu 1 aylık süre geçmişse yahut duruşma günü verilmişse daires dosya hakkında gönderme kararı veremez. Kendisine gönderilen daire de 2 hafta içinde yapacağı ön inceleme sonucunda görevli olmadığına karar verirse dosya hakkında karar vermek üzere dosyayı Hukuk İşbölümü İnceleme Kurulu’na gönderir. (Temyiz ne demek, temyiz nedir, temyiz mahkemesi nedir)

Yargıtay hukuk dairelerinin ilk derece mahkemesi olarak vermiş olduğu kararlar ;Hukuk Genel Kurulu’nda temyiz incelemesine tabi tutulmaktadır.

HANGİ KARARLAR TEMYİZ EDİLEBİLİR?

istinaf mahkemesinin verdiği nihai kararlar temyiz edilebilecektir. Ancak bir kararın temyiz edilip edilemeyeceği kanun tarafından belirlenecektir. Dolayısıyla istinaf mahkemesi temyiz edilemeyecek bir kararın temyiz edilebileceğine karar veremez.

Temyiz Edilebilen Kararlar

İstinaf mahkemesinin verdiği ;

• Malvarlığına ilişkin kararlar,
• Şahıs varlığı haklarına ilişkin kararlar.

Temyiz edilemeyen istinaf mahkemesi kararları

İstinaf mahkemesinin nihai kararlarının temyiz edilebileceği kuralı mutlak bir kural değildir. Aşağıda istinaf mahkemesinin temyiz edilemeyen nihai kararları sayılmıştır.

• Bazı usule ilişkin kararlar,
• Temyiz sınırını geçmeyen malvarlığına ilişkin kararlar; burada belirtmemiz gerekir ki temyiz sınırı her yıl güncellenmektedir . 2022 yılı için temyiz sınırı 107.090-tl’dir.
• Sulh hukuk mahkemesi kararları,
• Çekişmesiz yargı kararları,
• Davanın nakli kararları,
• Geçici hukuki koruma kararları,
• Yargı yeri belirlenmesi kararları,
• İstinaf mahkemesinin ara kararları.

TEMYİZ SEBEPLERİ

Yukarıda da belirttiğimiz üzere Yargıtay temyiz incelemesi yaparken yalnızca kararın hukuka aykırı olup olmadığı yönünde bir inceleme yapar. Bu inceleme sırasında maddi vakıa ve delilleri değerlendirmeye almaz. Peki temyiz(bozma) sebepleri nelerdir ?

Temyiz sebeplerini maddi hukuka ilişkin temyiz sebepleri ve usul hukukuna ilişkin temyiz sebepleri olmak üzere iki ana başlık altında inceleyebilirim.

Maddi hukuka ilişkin temyiz sebepleri;

• Maddi hukukun yanlış uygulanmış olması; burada mahkeme ya bir kanun hükmünü yanlış uygulanmıştır. Burada bir hukuk kuralının yanlış uygulanmasından maksat o kuralın hiç uygulanmamış veya yanlış uygulanmış olmasıdır. Hukuk kurallarını anayasa kanunlar tüzükler yönetmelikler ve örf adet hukuku oluşturmaktadır.
• Taraflar arasındaki sözleşmenin yanlış uygulanmış olması da maddi hukuka ilişkin bir temyiz sebebidir. Örneğin mahkeme taraflar arasındaki bir satış sözleşmesine eser sözleşmesi olarak nitelendirilmiş ve buna ilişkin karar vermişse bu bir temyiz sebebidir.

Usul hukukuna ilişkin temyiz sebepleri;

Usul hukukuna ilişkin temyiz sebeplerini mutlak temyiz bozma sebepleri ve temyiz bozma sebepleri olmak üzere iki ana başlık altında inceleyeceğiz.

Mutlak temyiz (bozma ) sebepleri;

• Dava şartlarına aykırılık bulunması,
• Delillerin kanuni sebep olmaksızın kabul edilmemiş olması,
• İstinaf mahkemesi kararının gerekçesiz olması,
• Arar veren istinaf mahkemesinin kanuna uygun teşekkül etmemiş olması,
• Kanunlarda sayılan mutfak temyiz sebepleri.

Mutlak temyiz sebeplerinin varlığı iddiasıyla temyiz edilen dosyalarda Yargıtay’ın incelmesi yalnızca bu sebeplerin bulunup bulunmadığını tespit etmekle sınırlıdır. Yargıtay yaptığı inceleme neticesinde mutlak temyiz sebeplerinin dosyada mevcut olduğunu tespit ederse kararı bozar. Bu noktada Yargıtay mutlak temyiz sebebinin varlığı ile verilen karar arasında bir nedensellik bağının bulunup bulunmadığını incelemez.

Nispi temyiz (bozma) sebepleri;

Nispi temyiz sebeplerinde mutlak temyiz sebeplerinde olduğu gibi tek tek bir sebep saymak mümkün değildir. Burada asıl olan mahkemenin bir usul kuralını yanlış uygulamış veya hiç uygulanmamış olması sebebiyle kararın hukuka aykırı olmasıdır. Bu noktada usul hukuk kuralının yanlış uygulanması ile karar arasında mutlaka illiyet bağı olmalıdır.

TEMYİZ SÜRESİ

İstinaf mahkemesi tarafından verilen nihai kararlara karşı temyiz süresi kural olarak bir aydır bu 1 aylık süre kararın taraflara tebliğ ile işlemeye başlar. Ancak bazı durumlarda temyiz süresi 1 aydan daha kısa olabilir bu istisnai haller;

• İş mahkemesi kararları: istinaf mahkemesinin iş mahkemesine ilişkin kararlarına karşı temyiz süresi 8 gündür.
• ihlas ve konkordato hukukuna ilişkin kararlar; istinaf mahkemesinin iflas ve konkordatoya ilişkin kararları için temyiz suresi 10 gündür.

KİMLER TEMYİZ YOLUNA BAŞVURABİLİR ?

Temyiz kanun yoluna başvurma hakkı ancak davanın taraflarına aittir. Taraflar temyiz taleplerini içerir temyiz dilekçesi ile bu kanun yoluna başvurabilirler. Temyiz dilekçesi Yargıtay ilgili hukuk dairesİne hitaben yazılıp kararı veren istinaf mahkemesine sunulacaktır.

SIK SORULAN SORULAR