İçindekiler
Tazyik hapsi ceza kanunda düzenlenen hapis cezasından farklı olarak bir suçun işlenmesi sebebiyle değil bir yükümlülüğün yerine getirilmemesi sebebiyle uygulanan hapis cezasıdır. Bu yükümlülük çeşitli kanunlardan kaynaklanan bilmektedir. Örneğin borçlunun ödeme taahhüdünü ihlal etmesi, nafaka yükümlüsünün nafaka borcunu yerine getirmemesi veya 6284 Sayılı Ailenin Korunması Ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun gereği hükmedilen tedbir kararının gereklerine aykırı davranılması gibi hallerde tazyik hapsine hükmedilecektir. ( Tazyik hapsi nedir ?)
Ayrıca dikkat çekmemiz gerekir ki tazyik hapsi, kişinin özgürlüğünü kısıtlayan bir yaptırımdır. Dolayısıyla uygularken dikkatli hareket edilmelidir. Aksi halde telafisi güç zararlara sebebiyet verebilecektir.
İlgili yazılarımız:
Tazyik hapsi bir yükümlülüğün yerine getirilmemesi dolayısıyla verildiği için tazyik hapsi uygulanırken bu yükümlülüğün yerine getirilmesi halinde tazyik hapsi ortadan kalkar. Zira burada amaç bir şeyin yerine getirilmesidir.
Belirtmemiz gerekir ki Türk Ceza Kanunu’nda düzenlenen hapis cezasından ayırt edici en önemli özelliği ise tazyik hapsinin para cezasına çevrilememesidir. Bilindiği üzere hapis cezasının kanunların izin verdiği durumda adli para cezasına çevrilmesi mümkündür. Ancak tazyik hapsinde böyle bir durum söz konusu değildir.
Tazyik ancak yerine getirilmekten kaçınılan yükümlülüğün yerine getirilmesi ile ortadan kalkar. Zira tazyik hapsinin amacı bir işi yapma veya yapmama yükümlülüğünü ihlal eden kişinin ; bu yükümlülüğünü yerine getirerek borcunu ödemesidir.
TAZYİK HAPSİ HANGİ DURUMLARDA VERLİR ?
Tazyik hapsinin hangi durumlarda uygulanacağı uygulamada en çok sorulan sorulardan bir tanesidir. Ancak bu sorunun tek bir cevabı yoktur. Zira bu kurum çeşitli kanunlarda düzenlenen durumlarda uygulanabilmektedir. Aşağıda çeşitli kanunlardan örnekler verilerek tazyik hapsinin uygulanacağı durumlardan bazıları sayılacaktır. (Tazyik hapsi nedir ?)
- Borcu ödeme taahhüdünün yerine getirilmemesi: Uygulamada tazyik hapsi en sık uygulandığı durumlardan ilki ödeme taahhüdünü ihlal halidir. Borçlunun hakkında açılmış icra takibi dolayısıyla icra dairesine gidip borcu belli bir ödeme planı içerisinde ödeyeceğini taahhüt etmesi halinde bu taahhüde aykırı davranması durumunda borçlu tazyik hapsine çarptırılır.
- Nafaka borcunu yerine getirmeme: Bilindiği üzere tarafların boşanmasına karar verildiğinde mahkeme çeşitli nafaka türleri ne karar vererek taraflardan birine nafaka borcu ödeme yükümlülüğü altına sokar. Nafaka yükümlüsü bu borcunu ödemediği takdirde hakkında tazyik hapsi uygulanır . Ayrıca nafaka borcunun ödenememesi ile ilgili ayrıntılı bilgiye nafaka yazılarımızdan ulaşabilirsiniz.
- Tedbir kararına aykırı davranma: 6284 Sayılı Ailenin Korunması Ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun gereği hükmedilen tedbir kararına aykırı davranılması durumunda da tazyik hapsi uygulanır.
- Aciz vesikası alan borçlunun asgari ücret üzerinde bir gelirimin olması: Borçlu ödemeden aciz yani aciz vesikası almış olmasına rağmen asgari ücret üzerinde bir yaşam sürüyorsa icra ceza mahkemesi tarafından belirlenen bir tutarı iade etmesi gerekir. Borçlu eğer bu iadeyi gerçekleştirmezse hakkında tazyik hapsi hükümleri uygulanır.
- Çocuk teslimine ilişkin kurallara aykırı davranılması: Bu kurumun uygulandığı bir diğer hal ise çocuk teslimine ilişkin durumdur. Velayet ve kişisel ilişki tesisinde mahkeme tarafından belirlenen kurallara yahut kanunda belirtilmiş kurallara aykırı davranılması halinde tazyik hapsi kurumu uygulanmaktadır.
- Borçlunun, hakkında verilmiş mahkeme hükmüne aykırı davranması : borçlu hakkında mahkeme tarafından verilmiş bir şeyi yapma/yapmama veya irtifak hakkının kurulması veya kaldırılması kararlarına aykırı davranması halinde de bu kurum uygulanacaktır.
…
Yukarıda sayılan durumlar sınırlı sayıda olmayıp tazyik hapsi kurumunun en sık uygulandığı hallerdir. Muhtelif kanunlarda düzenlenmiş birçok durumda da tazyik hapsi uygulanmaktadır. Ancak dosyanın takibi çok dikkatli yapılmalıdır. Zira yapılacak en ufak bir hata veya eksiklik sebebiyle kişi hakkında mahkeme tarafından beraat kararı da verilebilecektir. Dolayısıyla sürecin alanında uzman bir avukat aracılığıyla yürütülmesi son derece mühimdir.
TAZYİK HAPSİ NASIL UYGULANIR ?
- Öncelikle belirtmemiz gerekir ki tazyik hapsinin uygulanabilmesi için icra dosyasının bulunduğu yer icra ceza mahkemesinden bu yönde talep olmalıdır. Yetkili icra ceza mahkemesi dava dilekçesi sunularak dava açılmak suretiyle şikayet gerçekleştirilir. Bu dilekçenin mutlaka bir avukat yardımı ile açılması son derece önemlidir. Zira ufak bir yanlışlık veya eksiklik talebin reddine sebep olabilecektir.
- İcra ceza mahkemesine dilekçe sunma süresi aşağıda da belirttiğimiz üzere 3 aydır. Dilekçede dikkat edilmesi gereken son derece önemli usul veya teknik kuralları vardır. Dolayısıyla yukarıda da belirttiğimiz üzere uzman bir avukattan destek alınması son derece mühimdir.
Bu davada savcının bir görevi yoktur. Taraflar şikayetçi ve şikayet olunandır. Dilekçe verildikten sonra mahkeme bir duruşma günü verir. Eğer şikayet dilekçesinde bir eksiklik veya hata yoksa bu duruşmada tazyik hapsine karar verir.
TAZYİK HAPSİ ŞİKAYET SÜRESİ NE KARADIR ?
Kanuni düzenleme uyarınca Tazyik hapsi şikayet süresi 3 aydır.
Bu husus icra iflas kanununun 347 .Maddesinde aşağıdaki gibi düzenlenmiştir;
“Bu Bapta yer alan fiillerden dolayı şikâyet hakkı, fiilin öğrenildiği tarihten itibaren üç ay ve her halde fiilin işlendiği tarihten itibaren bir yıl geçmekle düşer. “
TAZYİZ HAPSİ ZAMANAŞIMI
Mahkeme tarafından verilen tazyik hapsine ilişkin cezanın infazı için öngörülen zaman aşımı süresi 2 yıldır. Buna göre karar verildikten ve kesinleştikten sonra kararın uygulanması için 2 yıllık zaman aşımı süresi düzenlenmiştir.
TAZYİK HAPSİ İNFAZI
Tazyik hapsinin infazının nasıl olacağı uygulamada en sık sorulan sorulardan bir tanesidir. Ceza İnfaz Kurumlarının Yönetimi İle Ceza Ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Tüzük’ ün ilgili maddesi bu konuyu düzenlemektedir. Buna göre icra ceza mahkemesinin tazyik hapsine ilişkin kararının infaz edilebilmesi için kararın kesinleşmesi gerekmektedir.
Karar kesinleştikten sonra mahkeme bu kararı cezaya çarptırılan kimsenin adresinde bulunan İlçe Emniyet Müdürlüğü’ne gönderir. Dolayısıyla kolluk kuvvetleri tarafından cezanın infazı sağlanır.
TAZYİK HAPSİ DİLEKÇE ÖRNEĞİ
İSTANBUL … İCRA CEZA MAHKEMESİ SAYIN HAKİMLİĞİNE,
ŞİKAYET EDEN: …
VEKİLİ: Av. Muhammet Sarıkay – Av. Tuğçe Karay Sarıkaya
ŞİKAYET EDİLEN : ….
ADRESİ: ….
KONU : .. Aile Mahkemesi’nin … Esas .. Karar numaralı … tarihli kararı uyarınca müvekkilim lehine hükmedilen nafakanın borçlu tarafından ödenmemesi sebebiyle tazyik hapsi istemini içerir dilekçemizdir.
AÇIKLAMALAR:
- Müvekkilim lehine İstanbul .. Aile Mahkemesinin … Esas … Karar … tarihli ilamı ile …-TL yoksulluk nafakasına hükmedilmiştir. İşbu karar … tarihinde kesinleşmiştir. Ancak borçlu ve işbu davada şikayet edilen taraf müvekkilim lehine hükmedilen nafakayı ödememektedir.
- Müvekkilim, vadesi gelmiş nafaka alacağının kendisine ödenmemesi üzerine icra takibi başlatmıştır. İstanbul … İcra Dairesi’nde … Esas dosya numarası ile işbu takip halen derdesttir. Ayrıca icra emri borçluya … tarihinde tebliğ edilmiş ve takip … tarihinde kesinleşmiştir.
- Borçlu icra emri ekinde gönderilmiş ilamda yazılan hükümlere uymamış ve nafaka borcunu ödememiştir. Ayrıca borçlu tarafınca açılmış nafakanın kaldırılması veya miktarının azaltılması istemli bir dava da bulunmamaktadır.
- Borçlu İstanbul… İcra Dairesi’nin … Esas sayılı dosyasından gönderilmiş icra emri ile istenen birikmiş 3 aylık nafaka borcunu süresi içinde ödememiştir. Bu sebeple borçlunun tazyik hapsine çarptırılmasını talep etmekteyiz.
HUKUKİ DELİLLER : İstanbul .. Aile Mahkemesi … Esas, … Karar numaralı dosyası, İstanbul … İcra Dairesi … Esas sayılı icra dosyası, tanık, bilirkişi, isticvap, yemin ve her türlü yasal delil
HUKUKİ NEDENLER : İİK, TMK,HMK ve ilgili mevzuat
NETİCE-İ TALEP : Yukarıda arz ve izah edilen ve Sayın Mahkemece re’sen takdir edilecek sebeplerle borçlu şikayet edilenin cezalandırılmasını ve vekalet ücreti ile yargılama giderlerinin karşı tarafa tahmilini vekaleten ve saygıyla arz ve talep ederiz. ../../20..
Şikayet Eden Vekilleri
TAZYİK HAPSİNE İTİRAZ
İcra ceza mahkemesi tarafından verilen tazyik hapsi kararına karşı İstinaf veya temyiz kanun yolu kapalıdır. Ancak kararın yerinde olmadığını düşünen kimse itiraz yolu ile bu karara itirazını sunabilir. İlgili iş bu karara karşıt itirazlarına karar kendisine tebliğ edildikten itibaren 7 gün içerisinde yapmak zorundadır. İtirazı kararı veren icra ceza mahkemesinin numara itibarı ile izleyen mahkeme inceler. (Tazyik hapsi nedir ?)
Ayrıca belirtmemiz gerekir ki itiraz üzerine verilen karar kesindir. Bu sebeple itiraz dilekçesinin dikkatle hazırlanması gerekmektedir. Dolayısıyla bu hususta alanında uzman bir avukattan destek alınması son derece isabetli olacaktır.
TAZYİK HAPSİ ADLİ SİCİLE İŞLER Mİ ?
Hayır ,Ceza İnfaz Kurumlarının Yönetimi ile Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Tüzük Uyarınca tazyik hapsi adli sicil kaydına işlememektedir. Fakat bu ceza Savcılık tarafından tutulan özel bir deftere işlemektedir. (Tazyik hapsi nedir , ne demek ?)
SIK SORULAN SORULAR
Mahkeme 3 aylık tazyik hapsine karar vermişse kişi, yükümlülüğünü ifa edene kadar salınmaz. Ceza kanunda düzenlenen hapis cezasının aksine tazyik hapsine koşullu salıverme, HAGB gibi kurumlar bulunmamaktadır.
Yukarıda da belirttiğimiz üzere tazyik hapsi bir yükümlülüğün yerine getirilmemesi sebebiyle uygulanan yaptırımdır. TCK’da düzenlenen suçlara yaptırım olarak düzenlenmiş hapis cezasından farklıdır.
İcra ceza mahkemesi kararına itiraz edilebilmektedir. Eğer itiraz edilirse itirazı icra ceza mahkemesinin numara itibarı ile izleyen mahkeme inceler. Bu mahkeme tarafından verilen karar kesindir. Tarafların karara itiraz etmemesi de mümkündür. Bu durumda karar itiraz süresi olan 7 günün sonunda kesinleşecektir.
Yukarıda belirttiğimiz üzere tazyik hapsi adli sicil kaydına işlemez. Ancak bu ceza savcılığın tuttuğu özel bir deftere kaydedilmektedir.
Şikayetçi tarafından İcra Ceza Mahkemesinde açılan bir dava ile tazyik hapsi talep edilecektir. Mahkeme talebi haklı görürse şikayet edilen hakkında 3 aya kadar tazyik hapsine karar verecektir.
Kişinin kaç kez tazyik hapsine mahkum edileceğine dair bir sınır yoktur. Ancak kaç kez mahkum edilirse edilsin toplam tazyik hapsi süresi 3 ayı geçemez.
Yukarıda da belirttiğimiz üzere tazyik hapsi diğer hapis cezalarından farklıdır. Tazyik hapsinde koşullu salıverme, denetimli serbestlik kurumları yoktur. Kişi yalnızca yükümlülüğünü yerine getirdiği takdirde tazyik hapsi sona erer.
Kişi yükümlülüğünü yerine getirdiğinde tazyik hapsi ortadan kalkacaktır.
Hayır aynı şey değildir. Disiplin hapsinde kamu düzenini korumak için bir fiile yaptırım uygulanmaktadır. Tazyik hapsi ise kişinin yerine getirmesi gereken bir yükümlülüğü ihmal etmesi sebebiyle uygulanmaktadır.
Birtakım yükümlülükleri yerine getirmeyenlere bu yaptırım uygulanmaktadır. Örneğin nafaka borcunu ödemeyen veya taahhüdünü ihlal eden borçluya karşı…
İcra takipleri ile ilgili işlerde icra ceza mahkemeleri tazyik hapsi cezası verecektir. Diğer işlerde ise dosyaya bakan mahkeme yetkilidir.
Bu yaptırıma hükmedilirken belli bir süreye kadar sınır koyulmaktadır. Örneğin 2 aya kadar tazyik hapsine karar verilmektedir. Kişi yükümlülüğünü yerine getirdikten sonra tazyik hapsi ortadan kalkacaktır.
