İçindekiler
Sulh ne demek sorusu uygulamada tarafımıza sıkça sorulan sorulardan bir tanesidir. Kısaca sulh halihazırda görülmekte olan bir davanın taraflarının karşılıklı anlaşması ile sona ermesidir. Sulh kurumu Hukuk Muhakemeleri Kanunu‘nun 313- 315 maddelerinde düzenlenmiştir. Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 313. maddesinin 1. fıkrası;
Sulh, görülmekte olan bir davada, tarafların aralarındaki uyuşmazlığı kısmen veya tamamen sona erdirmek amacıyla, mahkeme huzurunda yapmış oldukları bir sözleşmedir.
diyerek bu kurumunu tanımlamıştır. Görüldüğü üzere sulh bir sözleşmedir. Uygulamada çoğu zaman davacı taraf talebinin bir kısmından feragat eder ve davalı taraf da davacının kalan talebini kabul eder. Böylece sulh sözleşmesi oluşur. Örneğin 10.000 liralık bir alacak davasında davacı 4000 liradan feragat edip davalı da 6000 lirayı kabul ederse taraflar arasında 6000 lira üzerinden sulh sözleşmesi yapılmış olacaktır. (Sulh Ne Demek?)
İlgili yazılar ;
SULH NEDİR ?
Yukarıda yer verilen kanuni tanımdan da anlaşılacağı üzere sulh taraflar arasındaki uyuşmazlığı yine tarafların rızası ile çözmeye yarayan bir kurumdur. Sulh ile uyuşmazlık daha çabuk, ucuz ve basit bir şekilde sona erer. Bu sebeple ön inceleme duruşmasında hakim tarafları sulh olmaya davet eder. Eğer taraflar sulh olma yönünde irade sergilerse hakim bir defaya mahsus olmak üzere yeni bir duruşma günü belirler.
Ancak belirtmemiz gerekir ki tarafların sulh olması yalnızca ön inceleme aşaması ile sınırlı değildir. Taraflar hüküm kesinleşinceye kadar her zaman mahkeme huzurunda sulh sözleşmesi yapabilir.
Sulh Ne Demek?
- Sulh bir usul işlemidir. Çünkü tarafların sulh olmasıyla dava sona erer.
- Aynı zamanda sulh bir maddi hukuk işlemidir. Zira bir sözleşmedir. Sulhun meydana gelmesi için kısmi feragat ve kısmi kabul iradelerinin birleşmesi gerekmektedir. Davacı taraf talep sonucunun bir kısmından feragat ederken davalı taraf da davacının kalan talep kısmını kabul etmelidir.
- Sulhun yapılışı belirli şekil şartlarına tabidir.
- Sulh hüküm kesinleşinceye kadar yapılabilecektir.
- Sulh mahkeme huzurunda yapılabileceği gibi haricinde de yapılabilecektir.
KİMLER SULH SÖZLEŞMESİ YAPABİLİR ?
- Sulh bir sözleşme olduğundan ancak davacı ve davalı tarafından birlikte yapılabilecektir.
- Tarafların vekilinin bu sözleşmeyi yapabilmesi için vekaletnamede açıkça sulh yetkisinin olması gerekir.
- Tarafların velisi davada sulh olabilecektir. bunun için ayrıca bir izin alınmasına gerek yoktur.
- Taraflardan birinin vasisi davada sulh olabilmek için sulh hukuk mahkemesinden bu hususta özel İzin almış olması gerekir.
- Tüzel kişinin yetkili organı davada sulh olabilecektir.
- Mecburi dava arkadaşlığında dava arkadaşları birlikte sulh olabilecektir. (Sulh Ne Demek?)
SULH NE ZAMAN YAPILIR ?
Yukarıda da belirttiğimiz üzere sulh hüküm kesinleşinceye kadar her zaman yapılabilecektir. Sulhun uyuşmazlığı daha basit bir şekilde sona erdirmesi sebebiyle hakim ön inceleme duruşmasında tarafları sulh olmaya teşvik eder. Eğer taraflar sulhe yakın bir irade sergilerse bir defaya mahsus olmak üzere yeni bir duruşma günü tayin edilecektir. Ancak sulh ön inceleme aşaması ile sınırlı bir kurum değildir. Taraflar hüküm kesinleşinceye kadar İstinaf ve temyiz aşaması da dahil olmak üzere her zaman sulh olabilirler.
Dava karara çıktıktan ve hüküm kesinleştikten sonra yapılan sulh sözleşmesi mahkeme dışı sulh sözleşmesi niteliğindedir.
SULHÜN İÇERİĞİ NEDİR ?
- Yukarıda da belirttiğimiz üzere sulh bir sözleşmedir. Bu sözleşme genellikle davacının kısmi feragat ve davalının kısmı kabulü ile meydana gelmektedir.
- Sulh şarta bağlı olarak da yapılabilmektedir. Taraflar mahkeme huzurunda bir takım şartlar içeren bir sulh sözleşmesi yapabilecektir.
- Dava konusu dışında kalan bazı hususlarda sulh sözleşmesinde yer alabilir.
- Şarta bağlı olmayan sulh halinde mahkeme sulhe göre karar verirse Bu karar kesin hüküm gibi hukuki sonuç doğurur.
- Mahkeme huzurunda sulh olunduktan sonra taraflardan biri tek taraflı olarak sulhten dönemez. (Sulh Ne Demek?)
SULH NASIL YAPILIR ?
Yazımızın konusu olan sulh mahkeme içi diğer bir adıyla kazai sulhtür. Dolayısıyla yapılacak açıklamalar mahkeme içi sulh hakkındadır.
- Sulh sözleşmesi mahkeme huzurunda yapılmaktadır.
Bu sulh sözleşmesi davaya bakan mahkeme huzurunda yapılacaktır. Sulh görüşmeleri sırasında yapılan kabul taraflar sulh olmazsa bağlayıcı olmayacaktır.
- Mahkeme huzurunda yapılan sulh şekle tabidir. Bu şekil geçerlilik şartıdır.
- Taraflar sulh olmak istediklerini mahkemeye bildirir.
Mahkeme huzurunda yapılan sulh sözleşmesi duruşma tutanağına yazılacaktır. Tutanağın sulhe ilişkin kısmı tarafları okunarak taraflarca imza altına alınacaktır. Tutanağa yazılan sulh sözleşmesinin taraflara okutulduğu ve imza altına alındığı da ayrıca tutanağa geçirilecektir..
- Sulh ile dava sona erer.
Eğer taraflar sulhu bir şarta bağlı olarak yapmışsa hakimin esas hakkında hüküm vermesi mümkün değildir. Zira kural olarak şarta bağlı olarak hüküm verilemez. Bu durumda mahkeme karar verilmesine yer olmadığına dair karar ile davayı sonuçlandırılacaktır. Eğer sulh sözleşmesi şarta bağlı değilse tarafların talebine göre mahkeme iki şekilde karar verebilecektir. Eğer taraflar sulhe göre karar verilmesini istemezlerse mahkeme yine karar verilmesine yer olmadığına dair karar verecektir. Eğer taraflar sulhe göre karar verilmesini talep ederse mahkeme sulh sözleşmesine göre karar verecektir.
Sulh Kelimesinin Kökeni ve Anlamı
Sulh Kelimesinin Kökeni
Sulh kelimesi, Arapça kökenli bir kelime olup “barış”, “uzlaşma” ve “anlaşma” anlamlarına gelmektedir. Arapça’da “sulḥ” (صُلْح) olarak yazılan bu kelime, tarih boyunca İslam kültürü ve hukukunda önemli bir yer tutmuştur. Osmanlıca’da ve modern Türkçe’de de yaygın olarak kullanılmaktadır.
Sulh Kelimesinin Anlamı
Sulh, genel anlamda iki veya daha fazla taraf arasında varılan barış ve uzlaşmayı ifade eder. Bu kavram, özellikle hukuki bağlamlarda anlaşmazlıkların çözülmesi ve taraflar arasındaki uyuşmazlıkların barışçıl yollarla sona erdirilmesi anlamında kullanılır. Aynı zamanda, toplumsal ve bireysel ilişkilerde barışın sağlanması ve sürdürülmesi amacıyla da önem taşır.
Tarihsel ve Kültürel Bağlamda Sulh
İslam hukuku ve Osmanlı hukuk sistemlerinde sulh, önemli bir yer tutar. İslamiyet’te sulh, Kuran-ı Kerim’de ve hadislerde teşvik edilen bir davranış olarak kabul edilir. Osmanlı Devleti döneminde de sulh, toplumsal huzurun sağlanması için önemli bir araç olarak kullanılmıştır. Bu dönemde sulhname adı verilen belgeler, taraflar arasındaki anlaşmazlıkların çözümünü belgelemek için kullanılmıştır.
Sulh ve Modern Hukuk
Günümüzde sulh kavramı, modern hukuk sistemlerinde de yer bulur. Alternatif uyuşmazlık çözüm yolları arasında yer alan sulh, mahkemelerde zaman ve maliyet açısından tasarruf sağlaması nedeniyle tercih edilen bir yöntemdir. Medeni hukuk ve ticaret hukuku gibi alanlarda sulh yolu ile anlaşmazlıkların çözülmesi, tarafların mahkemeye gitmeden anlaşmalarını sağlar.
Sulh Kavramının Günlük Hayatta Kullanımı
Günlük hayatta da sulh, barış ve uzlaşma anlamında sıkça kullanılır. Aile içi anlaşmazlıklardan iş yerindeki çatışmalara kadar birçok durumda sulh, tarafların bir araya gelerek sorunlarını konuşma ve uzlaşma yoluyla çözme sürecini ifade eder. Bu, toplumsal barışın ve bireysel huzurun korunması açısından büyük önem taşır.
Sonuç
Sulh kelimesi, kökeni ve anlamı itibarıyla barış ve uzlaşmayı ifade eden, tarihsel ve kültürel bağlamda önemli bir kavramdır. Hem geçmişte hem de günümüzde, bireysel ve toplumsal ilişkilerin sağlıklı bir şekilde sürdürülebilmesi için sulh önemli bir rol oynamaktadır.
SSS:
Sulh dava taraflarının ortak irade ile anlaşmasıdır. Davacı taraf talebinden kısmi feragat eder, davalı ise talebin kalan kısmını kabul eder. Böylece sulh sözleşmesi ile dava sona erer.
Sulh şarta bağlı ise mahkeme karar verilmesine yer olmadığına dair karar verir. Sulh şarta bağlı değilse ve taraflar sulh doğrultusunda karar verilmesini talep ederse mahkeme bu doğrultuda karar verir.
