Pandemi Ücretsiz İzin Kıdeme Dahil Mi!

Pandemi döneminde, Türkiye’de işverenlerin işçileri ücretsiz izne çıkarma hakkı ve bu süreçte işçilerin hakları önemli bir gündem maddesi olmuştur. Pandemi nedeniyle 7244 sayılı Kanun kapsamında getirilen düzenlemeler, işçiler ve işverenler arasında uygulanan ücretsiz izin süreçlerini netleştirmiştir. İşte pandemi döneminde ücretsiz izinle ilgili şartlar:

1. Pandemi Ücretsiz İzin Nedir?

Pandemi ücretsiz izin, Covid-19 salgını nedeniyle işverenlerin işçileri belirli bir süreyle işten çıkarmadan işten uzaklaştırması anlamına gelir. Bu süreçte, işçiye herhangi bir ücret ödemesi yapılmaz. Ancak, devlet tarafından işçilere Nakdi Ücret Desteği sağlanmıştır.

2. Ücretsiz İzin Hakkında Yasal Dayanak

• 7244 Sayılı Kanun: Bu kanun, işverenlerin işçiyi işten çıkarma yasağı getirmiştir. Bunun yerine, işverenlere işçiyi ücretsiz izne çıkarma hakkı tanınmıştır.

• 4857 Sayılı İş Kanunu: Ücretsiz izin uygulamaları İş Kanunu’nda genel hatlarıyla düzenlenmiştir. Ancak pandemi döneminde yapılan ek düzenlemelerle işverenin ücretsiz izne çıkarma yetkisi genişletilmiştir.

3. Pandemi Döneminde Ücretsiz İzin Şartları

Pandemi döneminde işverenin ücretsiz izne çıkarabilmesi için aşağıdaki şartlar uygulanmıştır:

a) İşten Çıkarma Yasağı

• İşverenler, 17 Nisan 2020 tarihinden itibaren işten çıkarma yasağı kapsamında işçileri işten çıkaramıyordu.

• Bu yasağa uymak için işverenler, işçileri ücretsiz izne çıkarma hakkını kullanmıştır.

b) İşverenin Tek Taraflı Karar Yetkisi

• Normal şartlarda, işçinin ücretsiz izne çıkarılması için işçinin yazılı onayı gerekir. Ancak pandemi döneminde işveren, işçinin rızası olmadan tek taraflı olarak işçiyi ücretsiz izne çıkarma hakkına sahip olmuştur.

c) Ücretsiz İzin Süresi

• Başlangıçta 3 ay olarak belirlenen ücretsiz izin süresi, pandemi süresince birkaç kez uzatılmıştır.

• En son düzenlemelere göre, 30 Haziran 2021 tarihine kadar ücretsiz izin uygulaması devam etmiştir.

d) Nakdi Ücret Desteği

• Ücretsiz izne çıkarılan işçiler için devlet tarafından günlük bir Nakdi Ücret Desteği sağlanmıştır. Bu destek, 2021 yılı itibarıyla günlük 50 TL olarak belirlenmiştir.

4. İşçilerin Hakları

Pandemi ücretsiz izin sürecinde işçilerin bazı hakları korunmuştur:

a) Sosyal Güvenlik Primleri

• Ücretsiz izin süresince devlet tarafından Genel Sağlık Sigortası (GSS) primleri yatırılmıştır. Böylece işçiler, sağlık hizmetlerinden faydalanmaya devam edebilmiştir.

b) Kıdem ve İhbar Tazminatı

• Ücretsiz izin uygulaması, iş sözleşmesini sona erdirmediği için işçilerin kıdem ve ihbar tazminatı haklarında bir kayıp yaşanmamıştır.

c) İşten Çıkarma Yasağı

• İşverenin işçiyi ücretsiz izne çıkarma hakkı varken, bu süreçte işçinin iş akdini feshetmesi yasaktı. Ancak işçi, haklı bir sebep göstererek iş akdini feshetme hakkına sahip olmuştur (örneğin maaş ödenmemesi gibi).

5. İşçinin Ücretsiz İzne İtiraz Hakkı

Pandemi döneminde işçilerin ücretsiz izne çıkarılmaları zorunlu bir uygulama olduğundan, işçiler bu sürece itiraz edememiştir. Ancak işçiler, aşağıdaki durumlarda haklarını savunmak için hukuki yollara başvurabilirler:

• İşverenin ücretsiz izni kötüye kullanması (örneğin sürekli izne çıkarma).

• Nakdi ücret desteği alınamaması durumunda SGK’ya başvuru yapılabilir.

6. Nakdi Ücret Desteği Detayları

Pandemi döneminde ücretsiz izne çıkarılan işçilere devlet tarafından sağlanan Nakdi Ücret Desteği’nin ayrıntıları:

• Kimler Yararlanabilir?

• İşveren tarafından ücretsiz izne çıkarılan işçiler.

• Kısa çalışma ödeneğinden faydalanamayanlar.

• İşsizlik sigortasından yararlanma hakkı olmayanlar.

• Destek Miktarı:

2020 yılında günlük 39,24 TL, 2021 yılında günlük 50 TL olarak belirlenmiştir.

• Başvuru Süreci:

İşverenin bildirimde bulunması yeterlidir. İşçilerin ayrıca başvuru yapmasına gerek yoktur.

7. Ücretsiz İzin ve İşveren Sorumlulukları

Pandemi döneminde ücretsiz izin uygulayan işverenlerin sorumlulukları:

• İşçiyi ücretsiz izne çıkardığını SGK üzerinden bildirme.

• İşçiye bu durumu yazılı olarak tebliğ etme.

• İşçinin sağlık sigortası primlerinin yatırılmasını sağlama.

8. Ücretsiz İzin ve İş İlişkisinin Geleceği

Ücretsiz izin uygulaması sona erdiğinde işveren, işçiyi tekrar işe başlatmak zorundadır. Ancak işverenin bu yükümlülüğü yerine getirmemesi durumunda işçi, yasal haklarını arayabilir.

Sıkça Sorulan Sorular

1. Pandemi döneminde işveren işçiyi rızası olmadan ücretsiz izne çıkarabilir mi?

Evet. Pandemi döneminde yapılan yasal düzenlemelerle işveren, işçinin rızası olmadan ücretsiz izne çıkarma hakkına sahip olmuştur.

2. Ücretsiz izin süresince işçi başka bir işte çalışabilir mi?

Evet. İşçi, ücretsiz izin süresince başka bir işte çalışabilir. Ancak işçi, bu durumu işverene bildirmekle yükümlüdür.

3. Ücretsiz izin süresi kıdem tazminatını etkiler mi?

Hayır. Ücretsiz izin, iş akdini sona erdirmediği için kıdem tazminatı süresine dahil edilir.

4. Ücretsiz izin süresince sağlık hizmetlerinden faydalanabilir miyim?

Evet. Devlet tarafından ücretsiz izin döneminde GSS primleri ödendiği için işçiler sağlık hizmetlerinden faydalanabilir.

5. Ücretsiz izin sonrası işveren işten çıkarma yapabilir mi?

Pandemi döneminde işten çıkarma yasağı bulunduğundan, işveren bu süreçte işçiyi işten çıkaramazdı. Ancak bu yasağın sona ermesiyle işveren, yasal nedenlere dayanarak iş akdini feshedebilir.

Sonuç olarak, pandemi ücretsiz izin şartları, hem işçi hem de işveren açısından önemli düzenlemeler içermiştir. Bu süreçte devletin sağladığı destekler, işçilerin mağduriyetini azaltmayı hedeflemiştir. Ancak ücretsiz izin uygulaması sona erdikten sonra işçi ve işveren arasındaki iş ilişkisi, tarafların haklarına uygun şekilde devam etmelidir.