İçindekiler
Mobbing Latince kökenli bir sözcük olup , psikolojik şiddet veya baskı manasına gelmektedir. Bazı sözlüklerde mobbing için kuşatma, psikolojik taciz, sıkıntı verme veya rahatsız etme tanımlamaları yapılmıştır. Bu yazımızda iş hukukunda mobbing nedir , mobbing şartları nelerdir ve mobbing hakkında bilinmesi gereken diğer konuları inceleyeceğiz.
MOBBİNG NE DEMEK?
Yukarıda da belirttiğimiz üzere , mobbing kelime anlamı olarak psikolojik baskı manasına gelmektedir. Bu yazımızın konusu olan mobbing ise iş hukuku kapsamında sıkça karşılaştığımız kavramdır. İş hukukunda mobbingte genellikle işveren taraf , işçisine mobbing uygulayarak psikolojik şiddet uygulamaktadır. İşverenin bu fiilleri yapmasındaki amaç , işçisini yıldırmaktır. İşveren işçisini yıldırarak işten ayrılmasını amaçlamaktadır. Ancak uygulamada her ne kadar işveren ile işçi arasında mobbing gündeme gelse de ; bazen işçilerin kendi arasında da mobbing söz konusu olabilmektedir. ” Mobbing nedir ? ” sorusu hakkında detaylı bilgi için yazımızın devamını okumanızı öneriyoruz.
MOBBİNG ŞARTLARI NEDİR?
Bir fiilin mobbing sayılabilmesi için belirli şartların bir arada bulunması gerekmektedir. Söz konusu şartların kümülatif olarak bir arada bulunması gerekmektedir. Bu şartlar şu şekildedir:
- Söz konusu fiillerin mobbing sayılabilmesi için iş yerinde gerçekleşmiş olması gerekmektedir.
- Fiillerin sistematik bir şekilde yapılması gerekmektedir.
- Bir fiilin mobbing sayılması için mobbing kastının varlığı gerekir.
- Söz konusu eylemlerin mağdurda psikolojik bir zarara sebebiyet vermesi gerekmektedir.
MOBBİNG ÇEŞİTLERİ NEDİR?
Mobbing yukarıda da belirttiğimiz üzere üç şekilde ortaya çıkabilmektedir:
- Yatay Mobbing
- Düşey Mobbing
- Dikey mobbing
Yatay Mobbing Nedir? Yatay mobbingte aynı işyerinde çalışan ve aynı hiyerarşide bulunan çalışanlar söz konusudur. Aynı hiyerarşide bulunan iki çalışandan biri diğerine karşı mobbing yapar ise yatay mobbing gündeme gelmektedir. Yatay mobbingte , mağdura karşı mobbing kastıyla sistematik eylemlerde bulunularak mağduru bezdirme söz konusudur.
Düşey Mobbing Nedir? Düşey mobbing ise , işverenler tarafından işçiye yapılmaktadır. İşverenler sistematik eylem ve mobbing kastlarıyla , işçiyi bezdirerek işten ayrılmalarını amaçlamaktadır. Bu mobbing türünde genellikle işveren veya üst pozisyondaki bir çalışan , mevcut konumunu kullanarak işçiye baskı yapmaktadır. bu baskı genellikle işçinin yapmaması gereken bir işi yapması veya görevi olmayan görevler vererek işçiye sıkıntı yaşatılmaktadır.
Dikey mobbing ise uygulamada çok sık görülmemektedir. Anlam olarak çalışanın işverene yaptığı mobbinge dikey mobbing denilmektedir.
MOBBİNG ÖRNEKLERİ NEDİR?
Aşağıda uygulamada sıklıkla karşılaşılan mobbing örnekleri sayılmıştır. Bu örnekler doğal olarak artırılabilmektedir. Her somut olayda , fiillerin mobbing olarak değerlendirilip değerlendirilmeyeceği dikkatli bir şekilde incelenmelidir. Aşağıda sayılan mobbing türleri ise en sık karşılaşılan mobbing türleridir. En sık karşılaşılan mobbing türleri şunlardır:
- İşçiyi telefon veya diğer iletişim araçlarıyla süreki arama veya mesaj gönderme,
- İşçinin yaptığı işlerin sürekli olarak haksız yere beğenilmemesi,
- Sözlü veya yazılı bir şekilde tehdit veya şantaj yapmak,
- İşçiye fiziki olarak yapmasının imkansız olduğu görevler vermek,
- İşçiyi ağır şartlarda çalıştırmak,
- İşçiyi diğer iş arkadaşlarından kasıtlı olarak ayırmak,
- İşçinin aile hayatına müdahale etmek,
- İşçiyi cinsel veya sözlü olarak taciz etmek
- İşçi hakkında dedikodular çıkarmak,
- İşçiyi istifaya zorlamak,
- İşçinin aile bireyleriyle alay etmek,
- İşçinin aile bireylerini rahatsız etmek,
- İşçiye aynı işi yapan çalışanlardan çok daha az ücret vermek,
- İşçiye sebep göstermeksizin diğer çalışanlardan daha az zam yapmak,
- Fiziksel şiddet tehdidinde bulunulması,
- İşçiyle diğer çalışanlar arasında ayrımcılık yapmak,
- İşçiyle alay etmek,
- İşçiye lakap takmak
- İşçiyi küçümsemek,
- İşçinin arkadaşlarının yanında onu küçümsemek,
- İşçiye sürekli olarak anlamsız görevler vermek.
MOBBİNG CEZASI NEDİR?
Mobbing cezası , söz konusu fiiller ceza hukuku kapsamında da suç sayılıyorsa gündeme gelmektedir. Bunun dışında mobbing yapılan işçi hukuk davası açabilmektedir. İşçi mobbing sebebiyle açacağı davada aşağıdaki alacak kalemlerini isteyebilmektedir:
TCK’da her ne kadar mobbingin açık bir tanımı olmasa da , mobbing adli bir suç olması dolayısıyla, mobbingi yapan kişi hakkında suç duyurusunda da bulunulabilmektedir. Şüpheli hakkında ceza verilebilmesi için ise mobbinge ilişkin fiillerin TCK’da düzenlenen suçlarda herhangi birine dahil edilebilir olması yeterlidir.
MOBBİNG İSPATI NASIL YAPILIR?
Mobbinge ilişkin yaptırımların gündeme gelebilmesi için mobbingin ispat edilmesi gerekmektedir.
Peki mobbing nasıl ispat edilmektedir?
- Mobbing ispatı için işçinin mobbinge ilişkin emare sunması gerekir.
Bu emareler tamamiyle soyut iddialar olmayıp gerçekçi olmalıdır.
- İşçi mobbinge ilişkin emare sunduktan sonra ispat yükü işverene geçer.
Bu kural Yargıtay içtihatlarıyla şekillenmiştir. İşçi mobbinge ilişkin basit emareler sunduğu takdirde işverenin mobbing yapmadığını ispat etmesi gerekir.
İşçinin mobbingi ispatı için yukarıda da belirttiğimiz üzere , mahkemeye basit emareler sunması gereklidir. Bu basit emarelerin gerçekçi olması gerekmektedir. Dolayısıyla işçi mobbinge ilişkin delil toplarken bu hususta titiz davranmak zorundadır. İşçi delil toplarken fotoğraf veya video kaydı alabilir. Ancak bunun TCK kapsamında yasaklı şekilde yapılmaması gerekmektedir. Eğer TCK kapsamında suç olacak şekilde fotoğraf veya video kaydı alınır ise işçi suç işlemiş olur. Bu sebeple bu hususa özellikle dikkat edilmelidir. Bunun dışında ayrıca işçi psikolojik olarak zarar gördüğüne ilişkin doktor raporu da alırsa bu da delil sayılmaktadır. Bunun dışında 170 nolu hat aranarak bilgi alışverişinde bulunmak da son derece yararlı olacaktır.
MOBBİNG DAVASI NEREDE AÇILIR?
- Mobbing nedeniyle açılacak tazminat davalarında genel zamanaşımı kuralı geçerlidir.
- Açılmak istenen davada görevli mahkeme iş mahkemesidir.
- Yetkili yerde iş mahkemesi yoksa asliye hukuk mahkemesi görevli mahkemedir. Burada açılacak davada asliye hukuk mahkemesi iş mahkemesi sıfatıyla davayı görür.
- Yetkili mahkeme ise iş yerinin bulunduğu yer veya şirket merkezinin bulunduğu yer mahkemesidir.
Konuyla alakalı olarak son değinmemiz gereken husus ise mobbing mağdurlarının ne yapması gerektiğidir. Aşağıda mobbing mağdurlarının ne yapması gerektiği kısaca açıklanmıştır.
MOBBİNG MAĞDURLARI NE YAPMALIDIR?
Yukarıda mobbing hakkında bilinmesi gerekenleri kısaca açıklamış bulunuyoruz. Yazımızda belirttiğimiz üzere mobbing mağdurlarının delil toplaması son derece önem ihtiva etmektedir. Bu deliller toplandıktan sonra açılan davaların işçi lehine sonuçlanması kuvvetle ihtimaldir. Zira ispat yükü mobbing yapan tarafa geçmektedir. İşçinin dava açmadan önce bu alanda uzman bir avukattan hukuki danışmanlık hizmeti alması da kendisine avantaj yaratacaktır.
SIK SORULAN SORULAR:
Mobbing Latince kökenli bir sözcük olup , psikolojik şiddet ya da baskı anlamına gelmektedir. Ayrıca bazı sözlüklerde mobbing için kuşatma, psikolojik taciz, sıkıntı verme veya rahatsız etme tanımlamaları yapılmaktadır.
İşçiye fiziki olarak yapmasının imkansız olduğu görevler vermek, ağır şartlarda çalıştırmak, diğer iş arkadaşlarından kasıtlı olarak ayırmak, işçinin aile hayatına müdahale etmek, işçiye cinsel ve sözlü tacizde bulunmak mobbing örnekleridir.
Düşey mobbing , işverenin işçiye yaptığı mobbinge denilmektedir.
BENZER YAZILAR:
