MESLEK HASTALIĞI NEDİR ?

Meslek hastalığı kanunda, sigortalının çalıştığı veya yaptığı işin özelliğinden dolayı tekrarlanan bir nedenle veya işin yürütüm koşulları sebebiyle uğradığı geçici veya sürekli hastalık, bedensel veya ruhsal engellilik durumu olarak tanımlanmıştır. Meslek hastalğı nedir sorusunun tanımından da anlaşıldığı gibi bu hastalık durumu, işçinin yaptığı işin özelliğinden veya işin yürütüm şeklinden doğmaktadır. Örnek vermemiz gerekirse ; ağır metal sanayi iş kolunda karşılaşılan, ağır metal tozuna bağlı akciğer rahatsızlıkları işin özelliğinden kaynaklanan meslek hastalıkları arasında sayılabilir. Yine işçinin mütemadiyen ağır metaryalleri kaldırıp indirmesi sonucunda oluşan bel hastalıkları da meslek hastalığı niteliğindedir. Bu yazımızda da meslek hastalığı nedir ve tanımı , meslek hastalıkları, meslekte kazanma gücü kaybı, meslek hastalığı tazminat davası başlıkları altında konuyla ilgili açıklamalar yapılacaktır.

Meslek hastalığı nedir sorusunun cevabı olan hastalıklardan birini geçiren işçi bu hastalık sebebiyle uğradığı iş gücü kaybı sebebiyle ortaya çıkan zararını ve yaşadığı elem ve acıyı meslek hastalığı nedeniyle açacağı tazminat davası ile talep edebilir.

MESLEK HASTALIĞI TANIMI

Yukarıda meslek hastalığı tanımı ayrıntılı bir şekilde yapılmıştır. Ancak kısaca meslek hastalığı tanımı yapılacak olursa ; işçinin yaptığı işin niteliğinden kaynaklanan bir sebeple geçici veya sürekli hastalık haline yakalanmasıdır.

Özetlemek gerekirse ;

• Meslek hastalığı, sigortalının çalıştığı veya yaptığı işin özelliğinden dolayı tekrarlanan bir nedenle veya işin yürütüm koşulları sebebiyle uğradığı geçici veya sürekli hastalık, bedensel veya ruhsal engellilik durumu olarak tanımlanmıştır.
• Meslek hastalığı, işçinin yaptığı işin özelliğinden veya işin yürütüm şeklinden kaynaklanır.
• Örneğin, ağır metal sanayi iş kolunda çalışanlar arasında ağır metal tozuna bağlı akciğer rahatsızlıkları meslek hastalıkları arasında sayılabilecektir.
• Ayrıca, işçinin sürekli ağır metaryalleri kaldırıp indirmesi sonucunda oluşan bel hastalıkları da meslek hastalığı niteliğindedir.
• Meslek hastalığı geçiren işçi, bu hastalık sebebiyle uğradığı iş gücü kaybı nedeniyle ortaya çıkan zararını ve yaşadığı elem ve acıyı meslek hastalığı nedeniyle açacağı tazminat davasıyla talep edebilir.

MESLEK HASTALIĞI SEBEBİYLE TAZMİNAT DAVASI ŞARTLARI

Meslek hastalığı sebebiyle tazminat davası açılabilmesi için birtakım şartların mevcut olması gerekmektedir. Çünkü işçi yakalandığı her hastalık sebebiyle bu davayı açmamalıdır.

1.İşçi Olması

Yukarıda meslek hastalığı nedir sorusunun cevabından da anlaşılacağı üzere bu davayı ancak “sigortalı” işçi açabilmektedir.

Ancak, sigortasız çalışan bir işçinin de bu davayı açma hakkı bulunmaktadır. Bu durumda, işçinin ilk olarak meslek hastalığının tespiti davasını açması ve bu davada sigortalılığının tespitini talep etmesi gerekmektedir. Ardından, tazminat davası açarak diğer zarar kalemlerini talep edecektir.

Meslek hastalığı davası, işçinin çalıştığı iş veya mesleğin doğası gereği maruz kaldığı bir hastalık nedeniyle ortaya çıkan zararları karşılamak amacıyla açılan bir davadır. Sigortalı işçiler, Sosyal Güvenlik Kurumu’na bağlı olarak çalıştıkları için meslek hastalığı durumunda tedavi, geçici veya sürekli iş göremezlik ödeneği gibi haklardan yararlanabilirler. Bu nedenle, sigortalı bir işçinin meslek hastalığı davası açması durumunda, hem hastalığının tespiti hem de tazminat talepleri için mahkemeye başvurabilecektir.

Öte yandan, sigortasız bir şekilde çalışan bir işçinin de meslek hastalığı durumunda dava açma hakkı bulunmaktadır. Ancak, sigortasız işçi, meslek hastalığının tespiti davası açarak sigortalılığının kabul edilmesini ve ardından tazminat davası açarak diğer zararlarını talep etmesi gerekmektedir. Sigortasız bir işçi, sosyal güvence kapsamında olmadığı için tedavi ve diğer sosyal haklardan yararlanamayabilecektir. Ancak, meslek hastalığının tespit edilmesi durumunda, işverenin tazminat ödemesi gerekebilecektir.

Sonuç olarak, meslek hastalığı davası sigortalı işçiler için daha kolay bir süreç olabilirken, sigortasız işçiler için biraz daha karmaşık olabilecektir. Ancak, her iki durumda da işçinin meslek hastalığının tespiti davası açması ve ardından tazminat davasıyla diğer zarar kalemlerini talep etmesi gerekmektedir.

2.Hastalık İle Yapılan İş Arasındaki İlliyet Bağı

Meslek hastalığı, bir işin yürütümü sırasında ortaya çıkan ve çalışanın sağlığını olumsuz etkileyen bir hastalıktır. Meslek hastalığıyla ilgili yasal düzenlemeler, işçilerin haklarını korumak ve işverenlerin sorumluluğunu belirlemek amacıyla yapılmıştır.

Yukarıdaki ifadede belirtilen “meslek hastalığı ile iş arasında illiyet bağı bulunmalıdır” ifadesi, meslek hastalığının işin yürütümü sırasında ortaya çıkması gerektiğini vurgulamaktadır. Yani, hastalığın iş ortamında maruz kalınan tehlikeler veya çalışma koşullarıyla ilişkili olması gerekmektedir. Bu şart, işçinin herhangi bir hastalık sebebiyle tazminat davası açabilmesini önlemek için kanun koyucu tarafından getirilmiştir.

Bu şartın sağlanması, işçinin meslek hastalığına bağlı olarak ortaya çıkan zararların tazmin edilebilmesi için önemlidir. İşçi, meslek hastalığı sonucu iş kaybı, tedavi masrafları veya geçici/ kalıcı sakatlık gibi zararlara maruz kaldığında, tazminat talebinde bulunabilecektir. Ancak, hastalığın meslek ile illiyet bağı olmadığı durumlarda tazminat talebi kabul edilmeyebilecektir.

Kanun koyucu, bu şartı belirleyerek, herhangi bir hastalığın tazminat davası açılmasına neden olmamasını ve işverenlerin adil bir şekilde sorumluluklarını yerine getirmelerini sağlamayı hedeflemiştir. Böylelikle, işçilerin meslek hastalıklarına karşı korunması ve işverenlerin gereken önlemleri alması teşvik edilmektedir

3. İş Kazası Dışında Bir Durum Olması

Meslek hastalığı ve iş kazası, çalışma ortamında ortaya çıkabilen sağlık sorunlarına farklı şekillerde atıfta bulunan terimlerdir.

Meslek hastalığı, bir işin yürütümü sırasında sürekli maruz kalınan etkilerin sonucunda ortaya çıkan geçici veya kalıcı hastalık, bedensel veya ruhsal engellilik durumunu ifade eder. Bu hastalıklar, uzun süreli maruziyetlerin bir sonucu olarak gelişebilmektedir. Genellikle belirli bir meslek veya endüstride çalışan kişilerde daha sık görülmektedir. Örneğin, toz, kimyasallar, gürültü, titreşim gibi iş ortamındaki unsurlara sürekli maruz kalmak, solunum problemleri, işitme kaybı, cilt hastalıkları gibi sağlık sorunlarına yol açabilmektedir. Meslek hastalığına yakalanan bir işçi, geçici veya kalıcı olarak çalışma yeteneğini kaybedebilmekte ve özel tıbbi bakıma ihtiyaç duyabilmektedir.

İş kazası ise işin yürütümü sırasında ani bir olayın neden olduğu ve işçinin maluliyetine yol açan bir durumdur. İş kazaları genellikle beklenmedik ve aniden ortaya çıkar. Örneğin, bir inşaat alanında düşme, bir fabrikada makineye el sıkışma, bir ofiste kayarak düşme gibi durumlar iş kazası olarak kabul edilebilir. İş kazaları sonucunda işçiler yaralanabilir, engellenebilir veya hatta ölümle sonuçlanabilir. Ayrıca iş kazaları acil müdahale ve tedavi gerektirebilir ve genellikle işçinin çalışma süresini etkiler.

İş kazası durumunda, işveren genellikle tazminat ödemekle yükümlüdür. İşçi veya işçinin ailesi, iş kazasının sonuçlarına bağlı olarak maddi ve manevi zararları karşılamak için tazminat davası açabilecektir.

İş kazası tazminatı, işçinin kaybettiği gelir, tıbbi masraflar, rehabilitasyon maliyetleri ve diğer ilgili maddi zararların telafisini içerebilmektedir.

Sonuç olarak, meslek hastalığı ve iş kazası arasındaki temel fark, birinin sürekli maruziyet sonucu ortaya çıkan hastalık veya engellilik durumu olduğu, diğerinin ise ani bir olay sonucu ortaya çıkan ve işçinin maluliyetine yol açan bir durum olduğudur. Her iki durumda da işçinin haklarının korunması ve gerekli tıbbi yardımın sağlanması önemlidir.

4. Meslek Hastalığının Tespiti Edilmesi

Meslek hastalığı sebebiyle tazminat davasının açılmasında son şart ise hastalığın tespiti şartıdır. Bu noktada meslek hastalığı Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından tanzim edilen sağlık raporuyla veya tespit davası ile meslek hastalığı olduğu tespit edilmelidir.

MESLEK HASTALIKLARI NELERDİR ?

Türkiye’de meslek hastalıkları listesi “Sosyal Sigortalar Kanunu Sağlık İşlemleri Tüzüğü” ekinde düzenlenmiştir. Meslek hastalıkları gruplandırması; hastalıklar ve emareleri, yükümlülük süresi hastalık riski olan başlıca işler olmak üzere üç bölüm bulunmaktadır.

İlgili mevzuatta meslek hastalıkları ile alakalı listelendirme etkene göre yapılan sınıflandırma ve organa ilişkin yapılan sınıflandırmanın kombinasyonu olacak şekilde 5 alt grupta toplanmıştır. (Meslek hastalığı nedir ? )

MESLEKTE KAZANMA GÜCÜ KAYBININ TESPİTİ

Belirtmemiz gerekir ki meslek hastalığı nedeniyle tazminat davası sürecinde, sigortalının meslekteki iş gücü kaybı oranının tespiti büyük önem taşır. Bu oran, sigortalıya ödenecek tazminat miktarını, gelir bağlanma durumunu ve bu gelirin miktarını doğrudan etkiler. Meslek hastalığından kaynaklanan iş gücü kaybı oranı nasıl belirlenecektir ? İşte ayrıntılar:

1. Bildirim ve İnceleme: İşveren, sigortalının meslek hastalığına yakalandığını veya iş kazası geçirdiğini öğrendiği tarihten itibaren üç iş günü içinde iş kazası ve meslek hastalığı bildirgesiyle durumu Sosyal Güvenlik Kurumu’na (SGK) bildirmek zorundadır. Bu bildirimler üzerine SGK veya Bakanlık tarafından yetkilendirilen çalışanlar veya iş müfettişleri tarafından gerekli araştırmalar yapılacaktır.
2. Yetkilendirilmiş Kurumlar: Meslek hastalığı ve iş gücü kaybı oranının tespiti için yetkilendirilmiş yerler, Meslek Hastalığı Hastaneleri veya devlet üniversitesi hastaneleridir. Bu kurumlar, sigortalının durumunu değerlendirerek meslek hastalığı ve maluliyet oranını belirler.
3. İnceleme Raporları: Meslek hastalığı ve maluliyet oranının tespiti gerektiği durumlarda, SGK tarafından işyerindeki çalışma koşullarını ve bu koşulların tıbbi sonuçlarını ortaya koyan denetim raporları ve diğer belgeler incelenir. Bu inceleme sonucunda, Kurum Sağlık Kurulu tarafından meslek hastalığı ve iş gücü kaybı oranı tespit edilebilir.
4. Kurum Sağlık Kurulu: SGK’nın bünyesinde bulunan Kurum Sağlık Kurulu, meslek hastalığı ve iş gücü kaybı oranını belirlemede yetkilidir. İlgili tıbbi raporlar ve belgeler değerlendirilerek sigortalının iş gücü kaybı oranı tespit edilecektir.

Meslek hastalığı, bir işin yürütülmesi sırasında maruz kalınan riskler nedeniyle ortaya çıkan sağlık sorunlarını ifade eder. Meslek hastalığından kaynaklanan iş gücü kaybı oranının belirlenmesi, sigortalının meslekteki fonksiyonel kısıtlılığını ve çalışma kapasitesindeki azalmayı değerlendirir. Bu oran, sigortalının tazminat talebinin ve gelir bağlanma durumunun belirlenmesinde temel bir faktördür. (Meslek hastalığı nedir ?)

MESLEK HASTALIĞI TAZMİNAT

İşçi yakalandığı meslek hastalığı nedeniyle uğradığı maddi ve manevi zararın giderilmesini ; açacağı meslek hastalığı tazminat davası ile talep eder.

Özellikle bu hastalık sebebiyle işçinin meslekteki iş gücü kaybının sebep olduğu zararlar ; maddi tazminat kalemlerinin en önemlilerini oluşturmaktadır. İşçi, hastalığa yakalanması sebebiyle bu hastalıktan önce yaptığı işi daha zor yapacaktır. Örneğin bir işçi o işi yaparken meslek hastalığından önce 10 birim güç harcıyorsa maluliyet oranına göre bu efor hastalıktan sonra 15 birim veya daha fazla olabilecektir. Burada işçinin aynı iş için öncesinden daha fazla güç ve emek harcaması hali söz konusudur. Kimi zaman hastalığın niteliğine göre işçinin o işi yapması imkansız olabilmektedir. Bu sebeple mevcut iş gücü kaybına göre bir iş gücü kaybı tazminatına hükmedilecektir. ( Meslek hastalığı nedir ? )

Meslek hastalığı tazminat davasında maddi tazminat olarak talep konusu bir diğer kalem ise işçinin tedavi masraflarıdır. Hastalık sebebiyle hastane, ilaç ve bunun gibi tedavi masraflarını da işçi işverenden açacağı meslek hastalığı tazminat davası ile talep edebilmektedir.

Maddi tazminat ile ilgili son olarak belirtmemiz gerekir ki ; işçinin meslek hastalığı sebebiyle ölmesi halinde yakınları destekten yoksun kalma tazminatı talep edebilecektir.

Talep konusu diğer tazminat türü ise manevi tazminattır. İşçi bu süreçte yaşadığı duygusal acı ve ızdırap için de manevi tazminat talep edebilmektedir.

MESLEK HASTALIĞI ZAMANAŞIMI

Belirtmemiz gerekir ki meslek hastalığı nedeniyle tazminat davalarında genel zamanaşımı süresi olan 10 yıllık süre uygulanacaktır.

1. Meslek Hastalığı Tazminat Davaları: Meslek hastalığı, bir kişinin çalışma ortamında maruz kaldığı zararlı faktörler nedeniyle ortaya çıkan hastalıkları ifade eder. Bir işçi, meslek hastalığına bağlı olarak meydana gelen zararları tazminat davasıyla talep edebilecektir.
2. Genel Zamanaşımı Süresi: Genel zamanaşımı süresi, tazminat davalarında davanın açılması için belirlenen maksimum süreyi ifade eder. Bu süre, Türk Hukuku’nda genellikle 10 yıldır. Meslek hastalığına bağlı tazminat davalarında da bu 10 yıllık süre uygulanır.
3. Zamanaşımı Süresinin Başlangıcı: Zamanaşımı süresi, işçinin zararı öğrendiği tarihten itibaren başlar. Yani, zararın farkında olduğu tarihten itibaren 10 yıllık süre başlar. Meslek hastalıklarında ise zararın tespiti, hekimler tarafından düzenlenecek ayrıntılı bir rapor ile mümkün olur.
4. Bedensel Zararların Zamanaşımı Başlangıcı: Özellikle sürekli olarak gelişen bedensel zararlarda, zamanaşımı süresinin başlangıcı, zararın gelişiminin tamamlandığı tarihtir. Yani, belirli bir meslek hastalığının sonucunda meydana gelen bedensel zararlar için, zararın tamamen oluştuğu tarih, zamanaşımı süresinin başlangıcı olarak kabul edilecektir.

Özetle, meslek hastalığına bağlı tazminat davalarında genel zamanaşımı süresi 10 yıldır. Bu süre, işçinin zararı öğrendiği tarihten itibaren başlar. Bedensel zararların zamanaşımı süresinin başlangıcı ise zararın gelişiminin tamamlandığı tarihtir. Ancak, her durumda ayrıntılı bir hekim raporuyla zararın tespit edilmesi önemlidir.

Daha faza bilgi almak için bizi arayabilir veya e-mail yoluyla bizimle iletişime geçebilirsiniz. İş hukuku ile ilgili diğer makalelerimize ise buradan ulaşabilirsiniz.

SIK SORULAN SORULAR