İçindekiler
Malulen emeklilik şartları kişilerin çalışma gücünde kayıp yaşanması halinde gündeme gelen ve değerlendirilmesi gereken birtakım şartları ifade etmektedir. Bilindiği üzere normal bir çalışan kanunda sayılan prim ve yaş şartını sağladıktan sonra emekli olur. Emekliliğe hak kazandıktan sonra ise emekli maaşını herhangi bir çalışmaya ihtiyaç duymaksızın alır. Ancak bazı durumlarda kişinin normal prim gün sayısı ve yaş sınırına gelmeksizin emekliliği gündeme gelebilecektir. Bu durumların en başında malulen emeklilik gelmektedir. (Malulen emeklilik şartları, yeni yasaya göre malulen emeklilik şartları, malulen emekli şartları)
Eğer kişi bir hastalık veya kazaya bağlı olarak meslekte kazanma veya çalışma gücünün %60’ını kaybetmişse malul duruma gelir. Bu halde ise malulen emeklilik gündeme gelecektir. Kişinin malulen emekli olması için bunun yanında bazı malulen emeklilik şartlarını da sağlaması gerekmektedir. Peki bu şartlar nelerdir ?
İlgili yazılarımız;
MALUL OLMA NEDİR ?
5510 Sayılı Sosyal Sigortalar Ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 25. maddesi malul sayılma halini tanımlamaktadır. Buna göre bir kişinin malul sayılması için ;
- Çalışma gücünü %60’ını,++
- İş kazası veya meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücünün %60’ını,
- 4/c’li çalışan için ise çalışma gücünün %60’ını veya vazifelerini yapamayacak şekilde meslekte kazanma gücünü kaybettiği Kurum Sağlık Kurulunca tespit edilen sigortalı malul sayılacaktır.
Kanun maddesi çalışanın sigortalılık türüne göre bir ayrım yapmıştır. Bu ayrıma göre kişi iş sözleşmesi kapsamında 4/a’lı bir çalışan veya bir hizmet akdine bağlı olmaksızın kendi hesabına çalışan 4/b’li bir çalışansa çalışma gücü veya iş kazası veya meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücü %60 oranında kaybederse malul sayılacaktır. Eğer çalışan kamu idarelerinde çalışan bir memursa yine çalışma gücünün %60’ını veya vazifelerini yapamayacak derecede meslekte kazanma gücünü kaybettiği durumda malul sayılacaktır.
Bu kayıp, sigortalının veya işverenin talebi üzerine Kurumca yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucularının sağlık kurullarınca usûlüne uygun düzenlenecek raporlar ve dayanağı tıbbî belgelerin incelenmesi sonucu Kurum Sağlık Kurulunca tespit edilecektir.
Kanun ayrıca kişinin ilk çalışmaya başladığı tarihten önce malul olduğu önceden veya sonradan anlaşılırsa bu kişinin malulluk aylığından dolayısıyla emekliliğinden faydalanamayacağını belirtmiştir.
MALULEN EMEKLİ ŞARTLARI NELERDİR ?
Yukarıda belirttiğimiz üzere kanunda sayılan özellikleri taşıyan kimse malul sayılacaktır. kişinin malul sayılabilmesi için kendisinin veya işverenin talebi üzerine Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucularından usulüne uygun rapor ve tıbbi belgeler alması gerekmektedir. Bu belgeler ile birlikte Sosyal Güvenlik Kurumu Sağlık kuruluna başvuracak ve yapılan değerlendirme neticesinde eğer şartlar mevcutsa malul kabul edilecektir.
Malul kimsenin en önemli gelir kaynağı malullük sigortası yani malulen emekli olma halidir. kişinin malulen emekli olması için yalnızca malul olması kanun açısından yeterli sayılmamıştır. Kişinin malulen emekli şartlarını yerine getirmesi gerekmektedir.
Malulen emekli şartları ;
- Kişinin malullüğünün maluliyet tespit raporu ile sabit olması gerekir.
- Malullük işe girdikten sonra ortaya çıkmış olmalıdır.
- Kişi 10 yıl boyunca sigortalı olarak çalışmış olmalıdır.
- Kişinin 1800 gün primi bulunmalıdır.
Malulen emekli olma şartları bu şekildedir. Aşağıda bu şartlar ayrıntılı bir şekilde açıklanacaktır.
YENİ YASAYA GÖRE MALULEN EMEKLİLİK ŞARTLARI 2023
Yeni yasaya göre malulen emeklilik şartları şöyledir ;
- Kişinin malullüğünün maluliyet tespit raporu ile sabit olması gerekir.
- Malullük işe girdikten sonra ortaya çıkmış olmalıdır.
- Kişi 10 yıl boyunca sigortalı olarak çalışmış olmalıdır.
- Kişinin 1800 gün primi bulunmalıdır.
MALULEN EMEKLİ OLMA ŞARTLARI
Yukarıda malulen emekli olma şartları sayılmıştır. Bu başlık altında malulen emeklilik şartları başlıklar halinde ayrıca açıklanacaktır.
Maluliyet Şartı
Malulen emekli olamk isteyen kimsenin malul olması gerekmektedir. Yukarıda kişinin hangi durumlarda malul sayılacağı açıklanmıştır. Buna göre kişi iş sözleşmesi kapsamında 4/a’lı bir çalışan veya bir hizmet akdine bağlı olmaksızın kendi hesabına çalışan 4/b’li bir çalışansa çalışma gücü veya iş kazası veya meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücü %60 oranında kaybederse malul sayılacaktır. Eğer çalışan kamu idarelerinde çalışan bir memursa yine çalışma gücünün %60’ını veya vazifelerini yapamayacak derecede meslekte kazanma gücünü kaybettiği durumda malul sayılacaktır.
Maluliyetin Sonradan Ortaya Çıkmış Olması
Kanun koyucu kişinin malul kabul edilebilmesi için bu maluliyetin ilk çalışmaya başladıktan sonra ortaya çıkmış olması gerektiğini belirtmiştir. Eğer kişi ilk işe girdiği tarihten önce çalışma gücünden %60 ve üzeri ornada mahrumsa bu kişinin maluliyet aylığı alması mümkün değildir.
Maluliyet mutlaka kişinin işe başladığı tarihten sonraki bir tarihte ortaya çıkmış olmalıdır.
Kişinin 10 Yıl Boyunca Sigortalı Çalışmış Olması
Malulen emeklilik şartlarında bir diğeri de kişinin 10 yıl boyunca sigortalı çalışmış olmasıdır. Burada dikkat çekmek istediğimiz nokta kişinin sigortasının 10 önce başlamış olması değil, kişinin 10 yıl boyunca aktif şekilde sigortalı olarak çalışmasıdır.
Ancak kişi başkasının bakımına ve yardımına muhtaç olacak derecede malul ise prim şartını yerine getirmek kaydıyla emekli olabilecektir. Bu durum 10 yıl sigortalı olma şartının istisnasıdır.
1800 Günlük Prim Şartı
Malulen emeklilik için son şart ise kişinin 1800 Günlük priminin olmasıdır. Ancak belirtmemiz gerekir ki bu şart sonradan tamamlanabilmektedir. Kişi malulen emekli olmadan önce eksik prim gün sayısını toplu ödeyerek tamamlayabilmektedir.
SSS:
Çalışma gücü veya meslekte kazanma gücünün %60’ını kaybeden çalışanlar malulen emekli olabilmektedir. Bunun yanında 1800 gün prim ün şartı ve 10 yıl sigortalı olarak çalışmış olması gerekir.
Mevcut düzenlemede malulen emeklilik en az 2500-TL en çok da 7.484-TL’dir.
