MALA ZARAR VERME SUÇU (TCK 151 – 152)

Mala zarar verme suçu Türk Ceza Kanunu’nun onuncu bölümü olan Malvarlığına Karşı Suçlar başlığı altında 151. ve TCK 152 . maddeler ile düzenlenmiştir. TCK 151 . maddesinde suçun tanımı yapılmış, TCK 152 . maddesinde ise nitelikli hallerine yer verilmiştir . Mala zarar verme suçu ile kanun koyucunun koruma istediği hukuki değer kişinin mülkiyet hakkı dolayısıyla malvarlığıdır.

TCK 151

Mala zarar verme suçunun tanımının yapılıp temel halinin cezalandırıldığı TCK 151 ‘de düzenlenmiş olup madde metni şöyledir;

Mala zarar verme

Madde 151- (1) Başkasının taşınır veya taşınmaz malını kısmen veya tamamen yıkan, tahrip eden, yok eden, bozan, kullanılamaz hale getiren veya kirleten kişi, mağdurun şikayeti üzerine, dört aydan üç yıla kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılır.

(2) Haklı bir neden olmaksızın, sahipli hayvanı öldüren, işe yaramayacak hale getiren veya değerinin azalmasına neden olan kişi hakkında yukarıdaki fıkra hükmü uygulanır. (Mülga)

Görüldüğü üzere madde metninin ilk fıkrasında bu suç tanımlanmıştır. Buna göre suçun konusu başkasına ait olan taşınır veya taşınmaz maldır. Suç failin başkasının mülkiyetinde bulunan taşınır veya taşınmaz malı;

• kısmen veya tamamen yıkması,
• tahrip etmesi,
• yok etmesi,
• bozması,
• kullanamaz hale getirmesi ,
• veya kirletmesi,

halinde oluşur. Maddenin lafzından da açıkça anlaşıldığı üzere bu suç seçimlik hareketli bir suçtur. Yani fail yukarıda sayılan fiillerden yalnızca bir tanesini gerçekleştirmekle suçu işlemiş olur. Tüm fiillerin bir somut olayda bulunması suçu ortaya çıkması için aranmayacaktır. Örneğin fail başkasına ait bir evin duvarlarına boya ile slogan vb. şeyler yazmışsa veya resim yapmışsa bu suç oluşmuştur.

Maddenin ikinci fıkrasında her ne kadar sahipli hayvana karşı işlenen birtakım fiiller yaptırıma bağlanmışsa da , yeni yürürlüğe giren Hayvanları Koruma Kanunu İle Türk Ceza Kanunu’nda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile bu fıkra yürürlükten kaldırılmıştır. Zira yeni düzenleme ile hayvanların bir taşınır eşya olarak nitelendirilmesine son vermiş; bu tip eylemler 5199 Sayılı Hayvanları Koruma Kanunu kapsamında cezalandırılmıştır. Bu son değişiklik son derece isabeti olup özellikle hayvanlara karşı işlenen suçlarda cezanın caydırıcılık etkisi bakımından önemli bir düzenlemedir.

TCK 151 UNSURLARI

Mala zarar verme suçunun unsurları ( TCK 151 unsurları ) son derece önemlidir. Bu unsurların varlığına göre suçun nitelendirilmesi mümkündür.

• TCK 151 ile korunan hukuki değer kişinin mülkiyet hakkıdır.
• Suçun konusu taşınır veya taşınmaz mal olabilecektir.
• TCK 151 genel kast ile işlenebilen bir suçtur. Failin özel bir saikle hareket etmesi aranmamaktadır.
• Bu suç seçimlik hareketli bir suçtur. Kanunda sayılan fiillerden birinin işlenmesi suçun ortaya çıkması için yeterlidir. Ayrıca bu sayılan fiiller dışında başkaca bir fiil ile bu suç işlenemeyecektir. Dolayısıyla sınırlı sayı ilkesi bu suç bakımından geçerlidir.

MALA ZARAR VERME SUÇU NASIL İŞLENİR ?

Kanunda mala zarar verme suçunun nasıl işleneceğine dair 6 ayrı eylem sayılmıştır. Bunlar aşağıda kısaca açıklanacaktır.

MALA ZARAR VERME SUÇU NİTELİKLİ HAL (TCK 152)

Türk Ceza Kanunu’nun TCK 152 . maddesi bu suçun nitelikli hallerini düzenlemiştir. Bu madde de iki fıkra halinde düzenlenmiştir. İlk fıkra suça konu eşyanın arz ettiği özellik gereği nitelikli halleri düzenlemiştir. İkinci fıkra ise fiilin işleniş şekline göre nitelikli hallerdir. Bu maddede özellikle verilen zararın büyük bir kitleyi etkilemesi mümkün olduğundan zararın da nitelikli olduğu kabul edilmekte ve daha ağır ceza öngörülmektedir.

Mala zarar vermenin nitelikli halleri(1)
Madde 152- (1) Mala zarar verme suçunun;
a) Kamu kurum ve kuruluşlarına ait, kamu hizmetine tahsis edilmiş veya kamunun yararlanmasına ayrılmış yer, bina,
tesis veya diğer eşya hakkında,
b) Yangına, sel ve taşkına, kazaya ve diğer felaketlere karşı korunmaya tahsis edilmiş her türlü eşya veya tesis
hakkında,
c) Devlet ormanı statüsündeki yerler hariç, nerede olursa olsun, her türlü dikili ağaç, fidan veya bağ çubuğu hakkında,
d) Sulamaya, içme sularının sağlanmasına veya afetlerden korumaya yarayan tesisler hakkında,
e) Grev veya lokavt hallerinde işverenlerin veya işçilerin veya işveren veya işçi sendika veya konfederasyonlarının
maliki olduğu veya kullanımında olan bina, tesis veya eşya hakkında,
f) Siyasi partilerin, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının ve üst kuruluşlarının maliki olduğu veya
kullanımında olan bina, tesis veya eşya hakkında,
g) Sona ermiş olsa bile, görevinden ötürü öç almak amacıyla bir kamu görevlisinin zararına olarak,
İşlenmesi halinde, fail hakkında bir yıldan dört yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.(1)
(2) Mala zarar verme suçunun;
a) Yakarak, yakıcı veya patlayıcı madde kullanarak,
b) Toprak kaymasına, çığ düşmesine, sel veya taşkına neden olmak suretiyle,
c) Radyasyona maruz bırakarak, nükleer, biyolojik veya kimyasal silah kullanarak,
İşlenmesi halinde, verilecek ceza bir katına kadar artırılır.

TCK 152

Yukarıda da belirttiğimiz üzere kanunun ilk fıkrası eşyanın niteliğine göre bir ayrıma gitmiştir. İlk bent kamu kurum ve kuruluşlarına ait ya da kamunun yarar ve hizmetine tahsis olan eşyalar hakkında işlemesi halini daha ağır cezayı gerektiren nitelikli hal olarak düzenlemiştir. Örneğin trafik işaret ve levhalarına , park ve oturma yerlerine zarar veren kişi bu bent kapsamında cezalandırılacaktır. Burada dikkat edilmesi gereken husus zarar verilen eşyanın kamuya ait olmasının şart olmadığıdır. Eşyanın kamu hizmet veya yararına tahsis edilmesi yeterlidir.

Yine doğal felaketlere karşı korunmaya tahsis eşya hakkında suçun işlenmesi nitelikli haldir. Buna göre kanun koyucu daha ağır ceza verilmesini öngörmüştür. (c) bendi orman statüsündeki yerler hariç bulunduğu yere bakılmaksızın dikili ağaç, fidan ve bağ çubuğuna zara verilmesi halinde de failin daha ağır cezaya çarptırılmasını düzenlemiştir. Orman statüsündeki yerlerin hariç tutulmasının sebebi ormanlara karşı işlenen suçların Orman Koruma Kanunu kapsamında olmasıdır. Ayrıca burada ağacın, fidanın veya bağ çubuğunun yalnızca dikili olması yeterli görülmüştür. Bunun yanında meyve vermesi şartı aranmamıştır.

Maddenin ikinci fıkrası zarar verme eyleminin çeşitli şekillerde işlenmesini nitelikli hal olarak düzenlemiştir. Bu nitelikli halin kabulünde fiilin işleniş şeklinin oluşturduğu tehlikenin ağırlığı dikkate alınmıştır.

MALA ZARAR VERME SUÇUNUN CEZASI

Suçun basit hali 151. maddede düzenlenmiştir. Buna göre öngörülen ceza dört aydan üç yıla kadar hapis veya adli para cezasıdır. Kanun koyucu burada “veya” ibaresini kullanmıştır. Dolayısıyla suç sonucunda ya hapis cezasına ya da adli para cezasına hükmedileceği anlaşılmaktadır. Her iki cezanın birlikte uygulanması söz konusu değildir.

Suçun nitelikli halleri ise TCK 152 . maddede düzenlenmiştir. İlk fıkra bakımından ceza bir yıldan dört yıla kadar hapis cezası olarak belirlenmiştir. İkinci fıkra içinse zarar verme eyleminin sayılan şekillerle işlenmesi halinde ; cezanın bir kat artırılması düzenlenmiştir.

MALA ZARAR VERME SUÇU FAİLİ VE MAĞDURU

Suçun faili bakımından herhangi bir özellik belirtilmemiştir. Dolayısıyla fail her gerçek kişi olabilecektir. Yine suçun mağduru herkes olabilecektir. Ayrıca kamunun hizmet ve yararına özgülenen eşyalar bakımından mağdur kamudur.

MALA ZARAR VERME SUÇU ŞİKAYETE BAĞLI MI ?

Şikayet, suçtan zarar gören kimsenin bu suçu yetkili makamlara bildirmesidir. Türk Ceza Kanunu’nda esas olan suçların re’sen soruşturulması ve kovuşturulmasıdır. Ancak kanunda belirtilen bazı suçlarda soruşturma kovuşturma şartı şikayete bağlanmıştır. Suçtan zarar gören mağdur yetkili makamlara durumu bildirirse bu suçlar bakımından soruşturma işlemleri başlar. Mala zarar verme suçunun basit hali soruşturulması ve kovuşturulması şikayete bağlı suçlar arasında sayılmıştır . Mağdur 8 yıllık dava zamanaşımı süresi içerisinde şikayette bulunarak soruşturma işlemlerinin başlamasını sağlara.

Suçun nitelikli halleri ise şikayet bağlı olmayıp re’sen soruşturulmaktadır. Suç şüphesini öğrenen savcı derhal soruşturma işlemlerine başlamalıdır.

MALA ZARAR VERME SUÇU ETKİN PİŞMANLIK

Etkin pişmanlık, failin işlediği suçun olumsuz sonuçlarını ortadan kaldırması ile ; cezada indirim uygulanmasını düzenleyen bir kurumdur. Mala zarar verme suçunda da suç nedeniyle etkin pişmanlık gösteren faile Türk Ceza Kanunu’nun 168. maddesi uyarınca cezai indirim uygulanır.

• Kanunun ilgili maddesine göre fail iddianame düzenlenmeden evvel ; suçtan kaynaklanan olumsuz sonuçları giderirse mahkeme cezayı 2/3 oranında indirir. Örneğin fail , başkasına ait bir evin camına taş atarak kırmış ve iddianame düzenlenmeden önce gidip camları tamir ettirdiyse ; etkin pişmanlık hükümleri uygulanır ve mahkeme cezayı 2/3 oranında indirir.
• Fail suçtan kaynaklanan olumsuz sonuçları dava açıldıktan sonra ; ancak hüküm verilmeden önce giderdiyse cezada 1/2 oranında indirim uygular.

MALA ZARAR VERME SUÇU ŞAHSİ CEZASIZLIK

Kanun koyucunun izlediği suç politikası gereği aralarında belli akrabalık ilişkisi bulunan kişilerin ; birbirlerinin malvarlığına karşı işledikleri suçlardan dolayı cezalandırılmamaları gerekir. Bu kuruma şahsi cezasızlık hali denir ve şahsi cezasızlık halinde ; ilgili kişinin cezai sorumluluğu söz konusu olmaz. Ancak bu durum fiilin suç olma vasfını etkilemeyecektir.

Şahsi cezasızlık halleri Türk Ceza Kanunu’nun 167. maddesinde düzenlenmiştir. Maddenin ilk cümlesi bu kurumun yağma ve nitelikli yağma dışında ; malvarlığına ilişkin tüm suçlar bakımından uygulanacağını belirtmiştir. Kanunun 167. maddesinin birinci fıkrasına göre göre bu suç ;

• Haklarında ayrılık kararı verilmemiş eşlerden birinin,
• Üstsoy veya altsoyunun veya bu derecede kayın hısımlarından birinin veya evlat edinen veya evlatlığın,
• Aynı konutta beraber yaşayan kardeşlerden birinin

zararına işlerse mahkeme fail hakkında cezaya hükmetmez.

MALA ZARAR VERME SUÇUNDA CEZAİ İNDİRİM

Türk Ceza Kanunu’nun 167. maddesinin 2. fıkrası ise; yine kişiler arasında bulunan akrabalık ilişkisi sebebiyle cezada indirim yapılması gereken halleri düzenlemiştir. Aşağıda sayılan kişiler zararına işlenen ve mala zarar verme suçunun birinci fıkrası kapsamında olan fiiller için ; ceza 1/2 oranında indirecektir.

• haklarında ayrılık kararı olan olan eşlerden birinin,
• aynı konutta beraber yaşamayan kardeşlerden birinin,
• aynı konutta beraber yaşamakta olan amca, dayı, hala, teyze, yeğen veya ikinci derecede kayın hısımlarının ; zararına olarak işlenmesi halinde verilecek ceza 1/2 oranında indirilir.

Belirtmemiz gerekir ki yazımızın konusu suç sebebiyle açılan ceza davasının takibinin ; mutlaka alanında uzman bir ceza avukatı ile yapılması gerekir. Zira kanunda öngörülen ceza miktarları son derece ciddidir. Tarafların soruşturma ve kovuşturma işlemlerini bizzat takip etmesi halinde birçok hata yapılabilecektir. Bu sebeple alanında uzman bir ceza avukatından hukuki yardım alınması son derece mühimdir.

MALA ZARAR VERME SUÇU HAGB VE CEZANIN ERTLENEMESİ

Hükmün açıklanmasının geri bırakılması (HAGB) ceza yargılaması neticesinde verilen hükmün açıklanmasının; belli şartların sağlanmasıyla ertelenmesidir. Önemli olan failin cezasının kanunda belirlenen ağırlığa ulaşmamış ve failin ilk kez kasıtlı bir suç işliyor olmasıdır. Mala zarar verme suçu HAGB kurumunun uygulanmasına müsaittir. Diğer şartların da gerçekleşmesi ile verilen hükmün açıklanması ertelenebilecektir.

Cezanın ertelenmesi, verilen hapis cezasının infazının cezaevinde geçirilmesinin, belli denetim koşullarının sağlanması şartı ile ertelenmesidir. HAGB’den farklı olarak ceza açılanmakta ancak infazı ertelenmektedir. Mala zarar verme suçu cezanın ertelenmesi kurumu bakımından da uygundur.

Ceza hukuku ile ilgili diğer makalelerimize buradan ulaşabilirsiniz.

SIK SORULAN SORULAR

SARIKAYA&KARAY HUKUK BÜROSU

See Full Bio