KARA PARA AKLAMA SUÇU VE CEZASI (TCK 282/1)

Suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama ; daha çok bilinen haliyle kara para aklama suçu, Türk Ceza Kanunu’nun 282.maddesinin ilk fıkrasında;

“Alt sınırı altı ay veya daha fazla hapis cezasını gerektiren bir suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini, yurt dışına çıkaran veya bunların gayrimeşru kaynağını gizlemek veya meşru bir yolla elde edildiği konusunda kanaat uyandırmak maksadıyla, çeşitli işlemlere tâbi tutan kişi, üç yıldan yedi yıla kadar hapis ve yirmibin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.”

demek suretiyle yasaklanmış ve müeyyideye bağlanmıştır.

Suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama suçunun daha ağır cezayı gerektiren nitelikli halleri ; TCK’nın aynı maddesinin 3 ve 4.fıkralarında, bu suça özel etkin pişmanlık düzenlemesi ise 6.fıkrada düzenlenmiştir.

Kara Para Aklama Suçu Korunan Hukuki Değer

Bu suçla korunmaya çalışılan öncelikli hukuki değerler ; ekonomik hayatın düzeni ve bireylerin ekonomik sisteme duydukları güvendir. Suçtan kaynaklanan malvarlıklarının aklanması ve ekonomik hayata girmesi ; hem bu fiilin bir geçim kapısı haline gelmesini sağlar hem de emeğiyle kazanan kesim aleyhine haksızlıklar doğurur. Bunların giderilmesi için TCK madde 282/1 ile bu suç düzenlenmiştir.

Kara Para Aklama Suçunda Fail

• Suç işlemek vasıtasıyla elde edilen malvarlığını ; yurt dışına çıkaran ya da kaynağını gizleyip meşru zemine dayandırmaya yönelik fiillerde bulunan herkes ; bu suçun faili olacaktır.

• Suçun daha ağır ceza verilmesini gerektiren nitelikli hallerinden biri olan ; madde 282/3, faile göre daha ağır ceza öngörmüştür.
• Bu maddeye göre ; “kamu görevlisi veya belli bir meslek sahibi kişinin bu mesleğin icrası sırasında” suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama suçunu işlenmesi halinde alacağı ceza yarı oranında artırılacaktır.

• TCK madde 282/4 uyarınca bu suçun failleri bir suç örgütü ise ve bu suç örgütünün faaliyetleri çerçevesinde suçu işliyorlarsa ; ceza bir kat daha fazla olacaktır.

TCK madde 282/5 hükmü şöyledir:

“Bu suçun işlenmesi dolayısıyla tüzel kişiler hakkında bunlara özgü güvenlik tedbirlerine hükmolunur.”

Mağdur

Suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama (Kara para aklama) suçunun mağduru ; tek bir kişi değil bütün toplumdur.

Hareket- Sonuç

TCK madde 282/1’de “bir suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini ; yurt dışına çıkaran veya bunların gayrimeşru kaynağını gizlemek veya meşru bir yolla elde edildiği konusunda kanaat uyandırmak maksadıyla ; çeşitli işlemlere tâbi tutan” demek suretiyle suç oluşturan fiilleri belirtmiştir. Bu iki hareket seçimliktir. Dolayısıyla sadece yurtdışına çıkarılması da suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama suçunu teşkil edecektir.

Suçtan Kaynaklanan Malvarlığını Yurtdışına Çıkarma

Bu seçimlik harekette aranan kriter yurtdışına çıkarmadır ve bunun gerçekleşmesi ile suç da tamamlanır. Ancak yurtdışına nasıl çıkarıldığına dair bir kriter getirilmemiştir. Yasal olmayan yollarla veya yasal yollarla çıkarılması arasında bir fark bulunmamaktadır. Banka aracılığıyla gönderilmesinde de bu suç oluşabilmektedir.

Suçtan Kaynaklanan Malvarlığını Saklamak veya Aklamak Amacıyla Çeşitli İşlemlere Tabi Tutma

Serbest hareketlerle işlenen bu seçimlik halde kanun bir sınırlamaya gitmemiştir. Çeşitli işlemler diyerek bu neviden her türlü eylemi suç kapsamında sokmaya çalışmıştır. Bu seçimlik halde önem kazanan failin bu hareketleri yapmasındaki amacıdır. Gayrimeşruluğu saklamak ya da meşru göstermek amacıyla hareket edilmesi halinde bu seçimlik hareket gerçekleşmiş olacaktır. Örneğin elde edilen suç gelirinin kaynağının öğrenilmemesi adına ; başka bir değere dönüştürülmesi ya da üçüncü kişilere devredilmesi halinde bu suç oluşacaktır.

Öncül Suç

Kara para aklama suçunun konusu olan malvarlığı değerleri bir suç sonucu elde edilirler. Yani kara para aklama suçundan önce işlemiş olan bir suç bulunmaktadır . Bu suç olmasaydı kara para aklama suçu da işlenemezdi. Dolayısıyla bu suçlara öncül suç denmektedir. TCK madde 282/1’de “Alt sınırı altı ay veya daha fazla hapis cezasını gerektiren bir suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini” demek suretiyle belirtmektedir. Kanun tarafından bu suçlar sınırlı olarak sayılmamıştır. Alt sınırının en az altı ay olması ve bu suç neticesinde maddi bir değer elde edilmesi yeterlidir.

Suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama suçundan dava açılabilmesi için ; öncül suçun kesin karara bağlanmış olması gerekmez. Fakat Suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama suçunun karara bağlanabilmesi için ; öncül suçun kesin hükme bağlanması şarttır. Zira öncül suç kara para aklama suçu için şarttır ve bunun ispatı zorunludur.

Öncül suç bakımından ortaya çıkan şahsi cezasızlık sebebi ; davayı düşüren haller ya da failin kusurluluğunu etkileyen haller ; kara para aklama suçu açısından etki doğurmayacaktır. Çünkü her ne kadar kara para aklama suçunun oluşabilmesi öncül suçun varlığına bağlı olsa da ; iki suç ayrı olarak vardır ayrı olarak cezalandırılırlar. İki suçu da aynı failin işlemesi halinde fail iki suçtan da ayrı ayrı ceza alır.

Öncül suçun yaptırımı gerektirmediği hallerde suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama suçu da yaptırımı gerektirmez.

Kara Paranın Aklanmasının Önlenmesine Dair 4208 Sayılı Kanun’un yürürlük tarihi olan ; 19.11.1996 tarihinden önce işlenen suçlar bakımından kara paranın aklanması suçu oluşmaz ve soruşturma ve kovuşturma yapılamaz.

Daha Ağır Ceza Verilmesini Gerektiren Nitelikli Haller

Kara para aklama suçunun daha ağır ceza verilmesini gerektiren nitelikli suçu düzenleyen ; 282.maddenin 3 ve 4.fıkralarında düzenlenmektedir.

• Kara Para Aklama Suçunun Kamu Görevlisi ya da Belirli Meslek Sahiplerinin Mesleği İcrasında İşlenmesi Hali (TCK m.282/3)

Suçun kamu görevlisi tarafından işlenmesi bu nitelikli halin uygulama alanı bulabilmesi için yeterli değildir. Mesleğinin sağladığı yetki ve kolaylıklardan faydalanarak işlemesi aranmaktadır. Örneğin bir konsolosluk çalışanın mesleğinden faydalanarak suç vasıtasıyla elde edilen malvarlığını ; yurtdışına çıkarması halinde bu nitelikli hal oluşacaktır.

Belirli bir meslek sahibi denmekle birlikte hangi mesleklerin bunun içine gireceği belirtilmemiştir. Mesleğin bu suçu işlemeyi kolaylaştırması yeterlidir. Örneğin avukatlar, bankacılar ve muhasebeciler ; meslekleri nedeniyle kara para aklama suçunu diğer vatandaşlara göre daha kolay işleyebilirler. İşte bu kolaylığın kullanılmasını engellemek amacıyla ; bu tarz meslek erbaplarının bu suçu işlemesi halinde verilecek cezanın artırılacağı öngörülmüştür.

• Kara Para Aklama Suçunun Suç Örgütünün Faaliyeti Çerçevesinde İşlenmesi Hali (TCK m.282/4)

Kara para aklama suçunun daha ağır ceza verilmesini gerektiren ikinci hali ise ; suç örgütünün faaliyeti çerçevesinde işlenmesidir. Bir suç örgütünün varlığı ise TCK m. 220’deki asgari şartlara göre belirlenecektir. Buna göre bir örgütten söz etmek için;

• örgüt içerisinde en az üç kişinin bulunması ;
• bu kişiler arasında alt-üst (hiyerarşik) ilişkinin bulunması ;
• örgütün sürekli olması, suç işleme gayesiyle oluşturulmuş olması ve
• bu suçu işlemeye elverişli olması gerekir. Bu kriterleri sağlayan bir suç örgütünün faaliyetleri çerçevesinde kara para aklama suçunu işlemesi halinde ; TCKm.282/4’teki nitelikli hal uygulama alanı bulacak ve failler daha ağır ceza alacaktır.

Manevi Unsur

Suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama suçunun manevi unsurunu hangi seçimlik hareketle işlendiğine göre ayırarak incelemek gereklidir. Suçun ilk seçimlik hareketi olan yurtdışına çıkarma eyleminde failin bu malvarlığı değerinin suç neticesinde kazanıldığını biliyor olması ve yurtdışına çıkarmayı amaçlıyor olması gereklidir. Kasten işlenebilen bu suçun bu seçimlik hali için özel saik gerekmez, genel kast yeterlidir. Kanunda herhangi bir kısıtlama bulunmadığından olası kastla da işlenebilecektir.

Kara para aklama suçunun ikinci seçimlik hareketi olan gayrimeşru kaynağı gizlemek ya da meşru zemine dayandırmak amacıyla çeşitli işlemlere tabi tutulmasında ise kanun direkt failin yönelmiş olduğu bir amaç aramıştır. Bu iki amaçtan birinin bulunması halinde bu suçu genel kastla değil özel kastla işlenebilir bir suç haline gelir. Bu seçimlik halde olası kast da söz konusu olamaz.

Kara Para Aklama Suçunda Cezayı Kaldıran Şahsi Sebep Olarak Etkin Pişmanlık (TCK 282/6)

Türk Ceza Kanunu kara para aklama suçu açısından özel bir etkin pişmanlık hükmü öngörmüştür. Madde metni şöyledir:

“Bu suç nedeniyle kovuşturma başlamadan önce suç konusu malvarlığı değerlerinin ele geçirilmesini sağlayan veya bulunduğu yeri yetkili makamlara haber vererek ele geçirilmesini kolaylaştıran kişi hakkında bu maddede tanımlanan suç nedeniyle cezaya hükmolunmaz.”

Kara para aklama suçuna özel olarak getirilen etkin pişmanlık düzenlemesinin uygulanabilmesi için henüz kovuşturma aşamasına başlanmamış olması gerekir. Soruşturma aşaması başlamadan önce ya da bu aşama süresince etkin pişmanlık hükmü uygulama alanı bulabilecektir. Ayrıca kişinin ya suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerinin yetkili makamlarca ele geçirilmesini sağlaması ya da en azından haber vererek ele geçirilmesini kolaylaştırması aranmıştır. Bu şartları sağlayan kişi kara para aklama suçu nedeniyle cezalandırılmayacaktır.

Suçun Özel Görünüş Şekilleri

Teşebbüs

Suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama suçu teşebbüse müsaittir. Suç teşkil eden fiillerin başlaması halinde fail teşebbüs sahasına girmiş olur. Eğer bu fiiller tamamlanırsa suçta tamamlanır. Ancak bu fiiller failin elinde olmayan nedenlerle yarıda kalırsa suçun teşebbüs aşamasında kaldığından bahsedebiliriz. Örneğin suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini yurtdışına çıkarmaya çalışan bir kişinin tam bu esnada yakalanması halinde suç teşkil eden fiil fail tarafından başlatılmış ancak failin elinde olmayan nedenlerle yarıda kesilmiş olur.

İçtima

Aynı fail tarafından ve aynı suç işleme kararı kapsamında farklı zamanlarda kara para aklama suçunun işlenmesi halinde zincirleme suç hükümleri uygulama alanı bulacak ve her bir kara para aklama suçundan tek tek hüküm kurmak yerine tek bir ceza verilecek ancak bu ceza dörtte üçüne kadar arttırılacaktır.

Suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama suçu ile bu malvarlığının elde dilmesi sırasında işlenen suç bakımından ise fail ayrı ayrı cezalandırılacak ve her iki suç için de ayrıca hüküm kurulacaktır.

İştirak

Suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama suçuna iştirak eden, suçun işlenmesine yardım eden ya da azmettiren kişiler iştirak hükümleri çerçevesinde cezalandırılacaklardır.

Yaptırım

Suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama suçunun temel halinde faile üç yıldan yedi yıla kadar hapis cezası ve yirmibin güne kadar adli para cezası verilir.

Suçun kamu görevlisi ya da belirli meslek sahiplerinin mesleği icrasında işlenmesi halinde bu kişilere verilecek ceza yarı oranında arttırılacaktır.

Kara para aklama suçunun suç örgütünün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi halinde ise bu kişilere verilecek ceza bir kat arttırılacaktır.

Türk Ceza Kanunu’nun 282/5. maddesi uyarınca “Bu suçun işlenmesi dolayısıyla tüzel kişiler hakkında bunlara özgü güvenlik tedbirlerine hükmolunur.”

Kovuşturma Usulü, Görevli ve Yetkili Mahkeme

• Suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama suçunun soruşturma ve kovuşturma usulü re’sendir, şikayete tabi değildir.
• Bu suç zamanaşımına tabidir ve TCK madde 68/1-d hükmü uyarınca ceza zamanaşımı süresi 20 yıldır. Ayrıca kara para aklama suçundaki dava zamanaşımı 15 yıldır.
• Suçun işlendiği yer Asliye Ceza Mahkemesi kara para aklama suçundaki yetkili mahkemedir.

Suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama suçundan yargılanan kişilerin soruşturma ve kovuşturma aşamalarını alanında uzman olan bir ceza avukatı ile yürütmesi savunma haklarını en doğru şekilde kullanmalarını sağlayacak ve olası hak kayıplarını engelleyecektir. Ceza hukuku ile ilgili diğer makalelerimize buradan ulaşabilirsiniz.

karine ne demek , tensip zaptı ne demek , haczin fekki ne demek

SSS: