KAÇAKÇILIK SUÇU (5607 SAYILI KANUN MADDE 3)

Kimi zaman suç konusu eşyanın niteliğine göre ; kimi zaman ise suçun işleniş şekline göre farklı şekillerde ortaya çıkan kaçakçılık suçu; kanun koyucu tarafından bu husus gözetilerek birden fazla kanun ile düzenleme altına alınmıştır.

Göçmen kaçakçılığı suçu TCK m.79’da, uyuşturucu kaçakçılığı suçu TCK m.188’de, silah kaçakçılığı suçu 6136 sayılı Ateşli Silahlar ve Bıçaklar ile Diğer Aletler Hakkında Kanun m.12’de, kültür ve tarihi eser kaçakçılığı suçu 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu m.68’de ve gümrük kaçakçılığı suçu ise 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu m.3’te düzenlenmiştir.

İlgili yazılar ;

• <strong>VERGİ KAÇAKÇILIĞI SUÇU VE CEZASI (VUK md. 359)</strong>
• MÜHÜRDE SAHTECİLİK SUÇU ( TCK MADDE 202 )
• BOŞANMA DAVASI ÜCRETİ
• HIRSIZLIK SUÇU
• GÜVENİ KÖTÜYE KULLANMA SUÇU (TCK 155)

GÜMRÜK KAÇAKÇILIĞI SUÇU VE 5607 SAYILI KAÇAKÇILIKLA MÜCADELE KANUNU

Kaçakçılık suçu veya uygulamadaki adı ile gümrük kaçakçılığı suçu; bir eşyanın ülkeye getirilmesi veya ülkeden çıkarılması sırasında zorunlu gümrük işlemlerinin usulüne uygun şekilde yapılmaması ile oluşur. Gümrük kaçakçılığı suçu 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu madde 3’te düzenlenmiştir. Kanunun amacı madde 1’de de düzenlendiği üzere; kaçakçılık fiilleri ve yaptırımları ile kaçakçılığı önleme, izleme, araştırma usul ve esaslarını belirlemektir.

5607 SAYILI KANUNU’NA GÖRE KAÇAKÇILIK SUÇUNU OLUŞTURAN FİİLLER VE CEZALARI

5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu kapsamında ; gümrük kaçakçılığı suçunu oluşturan fiilleri iki başlık altında incelemek mümkündür:

1- İthalat Kaçakçılığı Suçu

Gümrük İşlemlerine Tabi Tutmaksızın Ülkeye Eşyanın Sokulması (5607 sayılı Kanun madde 3/1)

İlgili kanun maddesine göre; bir eşyayı, gümrük işlemlerine tabi tutmaksızın ülkeye sokan kişi hakkında ; bir yıldan beş yıla kadar hapis ve on bin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılmaktadır.. Suçun daha ağır cezayı gerektiren nitelikli hali ise maddenin devamında düzenlenmiştir. Buna göre; bir eşyanın, gümrük kapıları dışından ülkeye sokulması halinde, ceza üçte birinden yarısına kadar artırılacaktır.

Burada önemli olan nokta suç konusu eşyanın ithali yasak olmayan eşyalardan olmasıdır. Aksi durumda 5607 sayılı Kanun’u md. 3/7’de düzenlenen suç oluşur. 

Aldatıcı İşlem ve Davranışlarla Eşyanın Ülkeye Sokulması (5607 sayılı Kanun madde 3/2)

Kanuni düzenlemeye göre; bir eşyayı, aldatıcı işlem ve davranışlarla gümrük vergileri kısmen veya tamamen ödenmeksizin ülkeye sokan kişi; iki yıldan beş yıla kadar hapis ve on bin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılacaktır. Uygulamada çoğunlukla resmi veya özel belgede sahtecilik suçlarını işlemek suretiyle aldatıcı işlem aracı fiili gerçekleştirilmektedir.

Transit Rejimi Çerçevesinde Taşınan Eşyanın Gümrük Bölgesine Bırakılması (5607 sayılı Kanun madde 3/3)

Kanuni düzenlemeye göre; transit rejimi çerçevesinde taşınan serbest dolaşımda bulunmayan eşyayı; rejim hükümlerine aykırı olarak gümrük bölgesinde bırakan kişi; bir yıldan üç yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adlî para cezasıyla cezalandırılmaktadır.

Bir Amaç İçin Ülkeye Getirilen Eşyayı Yurtdışına Çıkarılmış Gibi Yapılması (5607 sayılı Kanun madde 3/4)

Kanuni düzenlemeye göre; belli bir amaç için kullanmak veya işlemek üzere ; ülkeye geçici ithalat veya dahilde işleme rejimi çerçevesinde getirilen eşyayı; hile ile uygulamada genellikle resmi veya özel evrakta sahtecilik yapmak suretiyle yurt dışına çıkarmış gibi işlem yapmış kişi, bir yıldan üç yıla kadar hapis ve ayrıca beş bin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılacaktır.

İthalat Kaçakçılığı Suçuna Konu Edilmiş Eşyayı Bunu Bilerek Yurtiçinde Satın Alınması, Satışa Sunulması, Satılması, Taşınması veya Saklanması (5607 sayılı Kanun madde 3/5)

Kanuni düzenlemeye göre; 5607 sayılı Kanun’un 3. maddesinin 1 – 4 arası fıkralarında tanımlanan fiillerin işlenmesine iştirak etmeksizin; bunların konusunu oluşturan eşyayı; bu özelliğini bilerek ve ticarî amaçla satın alan; satışa arz eden, satan, taşıyan veya saklayan kişi ; bir yıldan üç yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adlî para cezasıyla cezalandırılacaktır. Dolayısıyla bu suçun konusu aslında tamamlanmış bir ithalat kaçakçılığı suçunun konusu olan eşyadır.

Bir Eşyanın İthalat Amacı Dışında Kullanılması, Satışa Sunulması, Satılması, Kabul Edilmesi ve Devredilmesi (5607 sayılı Kanun madde 3/6)

Kanuni düzenlemeye göre; özel kanunları gereğince gümrük vergilerinden kısmen veya tamamen muaf olarak ithal eşyayı ; ithal amacı dışında başka bir kullanıma tahsis eden; satan veya devreden ya da bu özelliğini bilerek satın alan veya kabul eden kişi ; altı aydan iki yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adlî para cezasıyla cezalandırılmaktadır.

İthal Edilmesi Yasak Olan Eşyanın İthal Edilmesi, Taşınması, Satın Alınması, Satışa Sunulması veya Saklanması (5607 sayılı Kanun madde 3/7)

Kanuni düzenlemeye göre; ithali kanun gereği yasak olan eşyayı ülkeye sokan kişi; fiil daha ağır bir cezayı gerektiren suç oluşturmadığı takdirde ; iki yıldan altı yıla kadar hapis ve yirmi bin güne kadar adlî para cezasıyla cezalandırılacaktır. İthali yasak eşyayı; bu özelliğini bilerek satın alan, satışa arz eden, satan, taşıyan veya saklayan kişi; aynı ceza ile cezalandırılacaktır.

2- İhracat Kaçakçılığı Suçu

İhracat Edilmesi Kanunen Yasak Olan Eşyanın İhraç Edilmesi (5607 sayılı Kanun madde 3/8)

Kanuni düzenlemeye göre; ihracı kanun gereği yasak olan eşyayı ülkeden çıkaran kişi; fiil daha ağır cezayı gerektiren başka bir suç oluşturmadığı takdirde; bir yıldan üç yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılacaktır.

*Hayali İhracat Suçu (5607 sayılı Kanun madde 3/9)

Kanuni düzenlemeye göre; bir eşyanın ihracat gerçekleşmediği hâlde gerçekleşmiş gibi gösteren ya da gerçekleştirilen ihracata konu malın; cins, miktar, evsaf veya fiyatını değişik gösteren kişi; bir yıldan beş yıla kadar hapis ve on bin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılacaktır. Failin bu harekette bulunmasının amacı teşvik, sübvansiyon veya parasal iadelerden yararlanmaktır.

Maddenin devamında beyanname ve eki belgelerde gösterilen ile gerçekte ihraç edilen eşya arasında yüzde onu aşmayan bir fark bulunması halinde; sadece 27.10.1999 tarihli ve 4458 sayılı Gümrük Kanunu hükümlerine göre işlem yapılacağı belirtilmiştir.

Alkol, Tütün ve Sigara Kaçakçılığı Suçu (5607 sayılı Kanun madde 3/10)

Kanuni düzenlemeye bakıldığında alkol, tütün ve sigara kaçakçılığı suçunun aslında cezayı artıran bir nitelikli hal olarak düzenlendiğini görürüz. Buna göre; suçun konusu akaryakıt, tütün, tütün mamulleri, makaron, yaprak sigara kağıdı, etil alkol, metanol ve alkollü içkiler olması halinde ilgili fıkralara göre ceza yarısından iki katına kadar arttırılacaktır. Her halükarda bu ceza 3 yıldan az olamaz.

Akaryakıt ve Petrol Kaçakçılığı Suçu (5607sayılı Kanun madde 3/11)

Kanuni düzenlemeye göre; Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunun belirlediği seviyenin altında ulusal marker içeren veya     hiç içermeyen akaryakıtı ticari amaçla üreten, bulunduran, taşıyan, satışa sunan, satan, özelliğini bilerek ve ticari amaçla satın alan kişi iki yıldan beş yıla kadar hapis ve yirmi bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır.           

GÜMRÜK KAÇAKÇILIĞI SUÇU İLE KORUNAN HUKUKİ DEĞER

Bir eşyanın ülke içine sokulması veya ülke dışına çıkarılması sırasında ; devletin mali hakları elde etmek amacıyla bazı prosedürlerin uygulanması zorunludur. Gümrük işlemleri olarak adlandırabileceğimiz bu prosedürlere uyulmaması şeklinde meydana gelen kaçakçılık suçları ile devletin mali politikaları ve nihayetinde ise kamu yararı korunmaktadır.

GÜMRÜK KAÇAKÇILIĞI SUÇUNDA TEŞEBBÜS

Teşebbüs halinde; fail suç işlemek amacıyla icra hareketlerine başlar ancak elinde olmayan nedenlerle, iradesi dışında hareketleri tamamlayamaz. Kanunun açık hükmü gereğince kaçakçılık suçları bakımından suça teşebbüs halinde fail ; suç oluşmuş gibi cezalandırılacaktır.

5607 sayılı Kanun madde 3/21 – Yukarıdaki fıkralarda tanımlanan fiiller, teşebbüs aşamasında kalmış olsa bile, tamamlanmış gibi cezalandırılır.

GÜMRÜK KAÇAKÇILIĞI SUÇUNDA NİTELİKLİ HALLER

5607 sayılı Kanun’un madde 3’e 2014 yılında eklenen 22. Fıkraya göre; madde 3’te tanımlanan suçların konusunu oluşturan eşyanın değerinin fahiş olması hâlinde ; cezalar yarısından bir katına kadar artırılacaktır. Fıkranın devamına 2020 yılında eklenen ve cezayı azaltan nitelikli hal olarak ortaya çıkan son cümleye göre ise;  Eşyanın değerinin hafif olması halinde bu cezalar yarısına kadar ; pek hafif olması halinde ise üçte birine kadar indirilecektir.

5607 sayılı Kanun’un 4. Maddesinde  “Nitelikli Haller” başlığı altından gümrük kaçakçılığı suçunun nitelikli halleri düzenlenmiştir.

 “(1) Bu Kanunda tanımlanan suçların bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi halinde, verilecek ceza iki kat artırılır.

(2) Bu Kanunda tanımlanan suçların üç veya daha fazla kişi tarafından birlikte işlenmesi halinde, verilecek ceza yarı oranında artırılır.

(3) Bu Kanunda tanımlanan suçların, tüzel kişinin faaliyeti çerçevesinde veya yararına olarak işlenmesi halinde, ayrıca bunlara özgü güvenlik tedbirlerine hükmolunur.

(4) Bu Kanunda tanımlanan suçların, kaçakçılık fiillerini önlemek, izlemek, araştırmak ve soruşturmakla görevli kişiler tarafından veya meslek ve sanatın sağladığı kolaylıklardan yararlanmak suretiyle işlenmesi halinde, verilecek ceza yarı oranında artırılır.

(5) Bu Kanunda tanımlanan belgede sahtecilik yapılarak işlenmesi halinde, ayrıca bu suçtan dolayı da cezaya hükmolunur.

(6) Kaçakçılık fiillerini önlemek, izlemek ve araştırmakla görevli olup da bu Kanunda tanımlanan suçların işlenmesine kasten göz yuman kişi, işlenen suçun müşterek faili olarak sorumlu tutulur.

(7) Kaçakçılık suçunun konusunu oluşturan eşyanın, Devletin siyasî, iktisadî veya askerî güvenliğini bozacak ya da çevre veya toplum sağlığını tehdit edecek nitelikte olması halinde, fiil daha ağır cezayı gerektiren bir suç oluşturmadığı takdirde, verilecek hapis cezası on yıldan az olamaz.

(8) Kaçak akaryakıt satışının, 3 üncü maddenin on dördüncü fıkrasında belirtildiği şekilde sabit ya da seyyar tank, düzenek veya ekipman kullanılarak gerçekleştirilmesi halinde verilecek cezalar iki kat artırılır.

(9) Tütün ve tütün mamulleri, alkollü içkiler, akaryakıt, uyuşturucu, silah ve mühimmat, elektronik eşya ve canlı hayvan, et, çay, şeker, zeytin gibi gıda maddeleri ile gerekli görülen hallerde diğer kaçakçılık türleri ile ilgili mahkûmiyet hükmü kesinleşenler, Gümrük ve Ticaret Bakanlığınca kamuoyuna ilan edilebilir. Bu ilanın süresi, nasıl yapılacağı ve ilan edilecek kaçakçılık türleri gibi hususlar Gümrük ve Ticaret Bakanlığınca çıkarılan yönetmelikle belirlenir.”

GÜMRÜK KAÇAKÇILIĞI SUÇUNDA ŞİKÂYET VE ZAMANAŞIMI

Gümrük kaçakçılığı suçu kanunen soruşturulması veya kovuşturulması şikâyete tabi kılınan suçlardan biri değildir. Dolayısıyla savcılık makamınca resen soruşturulacaktır ve bir şikâyet süresi öngörülmemiştir.

Ayrıca fail hakkında gümrük kaçakçılığı suçundan dolayı bir yargılama yapıldığı takdirde ; olağan dava zamanaşımı süresi 8 yıldır.

GÜMRÜK KAÇAKÇILIĞI SUÇUNDA ETKİN PİŞMANLIK

İşlediği fiilden dolayı pişman olan ve suç dolayısıyla oluşan zararı gideren fail hakkında; etkin pişmanlık hükümleri çerçevesinde ceza indirimi yapılacaktır.

5607 sayılı Kanun’un “Etkin Pişmanlık” başlıklı 5. Maddesine göre belli şartların varlığı halinde ; kaçakçılık suçunun faili hakkında etkin pişmanlık hükmü gereği ceza indirimi yapılabilecektir. Bu şartları aşağıdaki şekilde sıralamak mümkündür.

• Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu madde 3’te düzenlenen 7 fıkrası hariç suçlardan biri olmalı
• Suç konusu eşyanın gümrüklenmiş değerinin iki katı ; soruşturma veya kovuşturma evresi sona erinceye kadar Devlet Hazinesi’ne ödemelidir. Soruşturma evresi sona erinceye kadar ödeme yapıldığı takdirde ceza yarı oranında; kovuşturma evresi sona erinceye kadar ödeme yapıldığı takdirde ceza üçte bir oranında indirilecektir.
• Fail bakımından mükerrerlik hali olmamalı.
• Suç bir örgüt faaliyeti çerçevesince işlenmiş olmamalı

Ayrıca 5607 sayılı Kanun’un 5. Maddesinin 1. Fıkrasına göre;

 “3 üncü maddede tanımlanan suçlardan birine iştirak etmiş olan kişi; resmî makamlar tarafından haber alınmadan önce, fiili, diğer failleri ve kaçak eşyanın saklandığı yerleri merciine haber verirse, verilen bilginin, faillerin yakalanmasını veya kaçak eşyanın ele geçirilmesini sağlaması halinde cezalandırılmaz. Haber alındıktan sonra fiilin bütünüyle ortaya çıkmasına hizmet ve yardım eden kişiye verilecek ceza üçte iki oranında indirilir.”

GÜMRÜK KAÇAKÇILIĞI SUÇUNDA YARGILAMA

Gümrük kaçakçılığı suçunda görevli mahkeme; asliye ceza mahkemeleridir. Asliye ceza mahkemesinin, savcılıkça hazırlanan iddianameyi kabulünün ardından kovuşturma aşaması başlamaktadır. Ayrıca bu suç dolayısıyla yapılan yargılamalar sonunda, fail hakkında, şartların oluşması halinde; hapis kararının adli para cezasına çevrilmesi, hükmün açıklanmasının geri bırakılması veya erteleme kararı verilebilecektir.

KEMT VARAKASI NEDİR?

ümrük işlemleri sırasında kaçak eşya tespiti oldukça önemlidir ve bu işlem, gümrük yetkilileri tarafından titizlikle gerçekleştirilir. “KEMT varakası” terimi bu bağlamda özellikle Türkiye’de kullanılan bir kısaltmadır.

“KEMT varakası”, kaçak veya yasadışı yollardan Türkiye’ye getirilen eşyaların gümrük değerinin tespit edilmesini ifade eder. Bu tespit, gümrük yetkilileri tarafından gerçekleştirilir ve genellikle detaylı inceleme ve değerlendirme süreçlerini içerir.

Bu süreçte, kaçak eşyanın piyasa değeri, benzer ürünlerin fiyatları, eşyanın özellikleri ve durumu gibi faktörler göz önünde bulundurulur. Ayrıca, eşyanın getirilme amacı, ticaret veya kişisel kullanım gibi, değerlendirmede dikkate alınır.

KEMT varakası, kaçak eşyanın gümrük değerinin belirlenmesine ve dolayısıyla gümrük vergisi gibi yasal gerekliliklerin uygulanmasına yardımcı olur. Bu işlem, kaçakçılığı önlemeye, yasal ticaretin korunmasına ve vergi kaçakçılığını engellemeye yönelik önemli bir adımdır.

GÜMRÜK KAÇAKÇILIĞI SUÇU İLE İLGİLİ YARGITAY KARARLARI

 “Hükümden sonra …/…/… tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 7242 sayılı Yasanın ilgili maddesi ile 5607 sayılı Yasanın ilgili maddesine eklenen “Eşyanın değerinin hafif olması halinde verilecek cezalar yarısına kadar, pek hafif olması halinde ise üçte birine kadar indirilir.” şeklindeki düzenlemenin sanık lehine hükümler içermesi, yine 7242 sayılı Yasanın ilgili maddesi ile değiştirilen 5607 sayılı Yasanın ilgili maddesine eklenen fıkra uyarınca kovuşturma aşamasında etkin pişmanlık uygulamasının olanaklı hale geldiği anlaşılmakla, Yasaya aykırı, müşteki vekilinin temyiz itirazları bu itibarla yerinde görüldüğünden hükmün 5320 sayılı Yasanın ilgili maddesi gereğince yürürlükte bulunan 1412 sayılı CMUK’nun ilgili maddesi uyarınca bozulmasına karar verilmiştir.” ( Yargıtay 7. Ceza Dairesi 2020/ 232 E. 2021 / 14806 K. 09.11.2021 T. )

 “Sanığın, kaçak sigaraların yakalandığı otobüste muavin olarak çalışmasının tek başına mahkûmiyete yeterli bir delil niteliği oluşturmayacağı gibi dosya kapsamında atılı suçu işlediğine dair sanık hakkında her türlü şüpheden uzak, kesin ve inandırıcı başka bir delil de bulunmadığı, bu suretle Yerel Mahkemece sanık hakkında kurulan beraat hükmünün isabetli olduğu kabul edilmelidir. Bu itibarla, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı itirazının kabulüne, Özel Daire bozma kararının kaldırılmasına karar verilmelidir. Açıklanan nedenlerle; Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı itirazının kabulüne, Yargıtay 7. Ceza Dairesinin …/…/… tarihli ve … sayılı bozma kararının kaldırılmasına, Sanığa atılı kaçak eşyayı ticari amaçla bulundurma suçunun sanık tarafından işlendiğinin sabit olmaması nedeniyle Gevaş Asliye Ceza Mahkemesinin …/…/… tarih ve … sayılı beraat hükmünün onanmasına, karar verilmiştir.” (Yargıtay Ceza Genel Kurulu 2019/ 7-128 E. 2021 / 464 K. 12.10.2021 T. )

Hayali İhracat Suçu

 “Sonuç olarak … Tekstil Tasarım Sanayi İç ve Dış Ticaret Limited Şirketi adına tescilli ve onaylı 11.05.2009 tarihli ve EX195446 sayılı ihracat beyannamesi muhteviyatı eşyalar 1000 rejiminde beyanda bulunulması ve “BİLGE” sistemince kırmızı hatta işlem görmek üzere yönlendirilmesi sebebiyle gümrük idaresince eşyanın fiziki olarak muayene zorunluluğunun doğduğu, bu muayenenin yapılması için eşyanın sanıklar tarafından gümrük idaresine sunulması gerektiği, sanıkların yaptıkları iş gereği bu hususu bilecek durumda olduğu, buna karşılık sanıkların, eşyanın kırmızı hata düştüğünü bildikleri ve yasal olarak mümkün olmadığı hâlde yaklaşık iki yıl üç ay sonra beyannamenin iptali talebinde bulundukları ve eşyayı gümrük sahasına muayene için getirtmedikleri, sanıkların olayın başından beri ihraç edilmemiş bir eşyayı ihraç edilmiş gibi göstererek haksız çıkar sağlama kastıyla hareket ettiği,

Gümrük Kanunu’nun 54. maddesi uyarınca bu Kanun hükümlerine aykırı olarak eşyanın gümrük kontrolüne tabi tutulmadığı, bu hâliyle sanıklara 5607 sayılı Kanun hükümlerinin uygulanması gerektiği, ihracat beyannamesi düzenlenerek Gümrük İdaresine verilmesi ile beyannamenin tescili işlemlerinin atılı suçun icrai hareketini oluşturduğu, ancak olay tarihinde atılı kaçakçılık suçunun tamamlanması için öngörülen haksız çıkar elde edilemediği için eylemin teşebbüs aşamasında kaldığı, 5607 sayılı Kanun’un suç tarihinde yürürlükte bulunan 3. maddesinin 18. fıkrasına göre; sanıkların eyleminin teşebbüs aşamasında kalmış olsa bile, tamamlanmış suç gibi cezalandırılması gerektiğinin anlaşılması karşısında, sanıkların üzerine atılı suç tarihi itibarıyla yürürlükte bulunan 5607 sayılı Kanun’un 3. maddesinin 14. fıkrasında düzenlenen ve ihracat gerçekleşmediği hâlde gerçekleşmiş gibi göstererek ilgili Kanun hükümleri uyarınca teşvik, sübvansiyon veya parasal iadelerden yararlanmak suretiyle haksız çıkar sağlamak şeklinde tanımlanan ihracat kaçakçılığı suçunun unsurları itibarıyla oluştuğu kabul edilmelidir.” ( Yargıtay Ceza Genel Kurulu 2020/ 399 E. 2021 / 132 K. 23.03.2021 T. )

SIK SORULAN SORULAR