İŞ KAZASI TAZMİNAT DAVASI

Öncelikle iş kazası tazminat davası hakkında yapacağımız açıklamalardan evvel iş sözleşmesinin niteliği üzerinde durmamız gerekmektedir. İş akdi, başka bir söyleyişle iş sözleşmesi; esasında, işçinin iş görmeyi ; işverenin ise bu işe karşılık ücret ödemeyi taahhüt ettiği sözleşmedir. Bu iki ana edimin dışında iş akdi işçi ve işverene bir başka yükümlülük daha yüklemektedir. Bu da işin yürütümü esnasında iş sağlığı ve güvenliği kurallarını tatbik etmektir. İşveren işyerini iş sağlığı ve güvenliği mevzuatında belirtilen şekilde donatacak, işçi ise işi yaparken yine mevzuat uyarınca uyması gereken bütün kurallara uyacaktır. Kanun koyucu iş sağlığı ve güvenliği ; mevzuatı ile hem işçiye hem de işverene birtakım yükümlülükler yüklemiştir. Dolayısıyla iş kazası tazminat davası hakkında bilgi verilirken ; bu iki ana unsur mutlaka göz önünde bulundurulmalıdır. Bu yazımızda iş sağlığı ve güvenliği , iş kazası nedir , iş kazası bildirimi ve iş kazası tazminat hesaplama gibi başlıklar ayrıntılı olarak izah edilecektir.

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU

6331 Sayılı İş Sağlığı Ve Güvenliği Kanunu’nun gayesi, kanunun ilk maddesinde açıkça belirtilmiştir. Şöyle ki ;

Amaç

MADDE 1 –

(1) Bu Kanunun amacı; işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması ve mevcut sağlık ve güvenlik şartlarının iyileştirilmesi için işveren ve çalışanların görev, yetki, sorumluluk, hak ve yükümlülüklerini düzenlemektir.

Kanunun açık lafzından da anlaşıldığı üzere ; hem işverene hem de işçiye belirli görev ve sorumluluklar düşmektedir. Yüklenen bu sorumluluklara herhangi bir tarafın uymaması sonucunda iş kazası denilen olaylar ortaya çıkmaktadır.

İŞ KAZASI NEDİR?

İş kazası nedir ; İş kazası, işyerinde veya işin yürütümü sebebiyle ortaya çıkan bir olaydır. Bu olay, ölüme neden olan veya vücut bütünlüğünü ruhen veya bedenen engelli hâle getiren bir durumu ifade eder. İş kazası olarak nitelendirilebilmesi için olayın belirli özelliklere sahip olması gerekmektedir. Bu özellikler 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 13. Maddesi’nde ayrıntılı bir şekilde düzenlenmiştir.

İş kazası aşağıdaki durumlardan biri gerçekleştiğinde meydana gelir:

1. Sigortalı işyerinde bulunduğu esnada bir olayla karşılaşır.
2. Sigortalı, işveren tarafından yürütülen iş veya görevi nedeniyle, kendi adına ve hesabına bağımsız olarak çalışıyorsa, işyeri dışında yürütmekte olduğu iş veya çalışma konusuyla ilgili olarak bir olay yaşar.
3. Sigortalı, bir işverene bağlı olarak çalışıyorsa ve görevli olarak işyeri dışında başka bir yere gönderilebilmektedir. Bu süre zarfında asıl işini yapmaksızın geçirilen zamanlarda bir olay gerçekleşir. (Bu durum iş nedeniyle seyahat etme durumunu kapsar.)
4. Sigortalı bir emziren kadınsa, çocuğuna süt vermek için ayrılan saatlerde bir olay yaşar. Bu saatler, mesai saatleri içinde sayılmaktadır.
5. Sigortalılar, işveren tarafından sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere gidiş geliş sırasında bir olayla karşılaşırlar. Örneğin, işe servis ile giderken bir kaza meydana gelir.

Yukarıda belirtilen durumlar, iş kazası olarak kabul edilen olayların ayrıntılı bir şekilde belirlendiği kanun maddesinde yer almaktadır. Bu ilkelere göre tanımlanmayan durumlar iş kazası olarak nitelendirilemez.

İŞ KAZASI BİLDİRİMİ

İşçinin iş kazasına maruz kalması durumunda, maddi ve manevi zararlarını işverenden talep etme hakkı bulunmaktadır. Ancak, öncelikle olayın bir iş kazası olduğunun tespit edilmesi gerekmektedir. İşveren, işyerinde bir iş kazası meydana geldiğinde derhal Sosyal Güvenlik Kurumu’na (SGK) iş kazası bildirimi yapmakla yükümlüdür. SGK müfettişleri, bu bildirimin üzerine işyerine giderek olayın nasıl meydana geldiğini ve tarafların kusur durumunu içeren bir “inceleme raporu” düzenlemelidir.

İnceleme raporunda, olayın iş kazası olarak nitelendirilmesi halinde, işçi doğrudan iş kazası tazminat davası açma hakkına sahip olacaktır.

Ancak, iş kazası bildiriminin yapılmaması ve bu nedenle bir inceleme raporunun bulunmaması durumunda, işçi doğrudan maddi ve manevi tazminat talepli dava açsa bile mahkeme, olayın Sosyal Güvenlik Kurumu’na ihbarı için davacıya süre verecektir. Eğer ihbar sonucunda tanzim edilen inceleme raporu olayın iş kazası olduğunu tespit ederse, dava devam edecektir. Ancak, rapor aksi yönde bir tespit içeriyorsa, mahkeme iş kazası tespit davası ikame edilmesi için süre verecektir. Sonrasında, bu davayı esas dava olan iş kazası tazminat davası için bekletici mesele yapacaktır.

İş kazası tespit davası zamanaşımı süresi 10 yıldır, yani işçi, iş kazasına uğradığı tarihten itibaren 10 yıl içinde bu dava için başvurmalıdır. Bu süre içinde dava açılmazsa, işçinin bu hakkı zaman aşımına uğrar ve dava açma hakkını kaybeder.

İŞ KAZASI TAZMİNAT DAVASI NEDİR ?

İş kazası tazminat davası, bir çalışanın işyerinde meydana gelen kazadan dolayı uğradığı zararların telafi edilmesi amacıyla açılan hukuki bir davadır. Ayrıca iş kazaları, bir işçinin işyerinde geçirdiği kaza sonucu yaralanması veya ölmesi durumlarını içerir. İş kazası tazminat davası, işçinin maruz kaldığı zararların sorumluluğunu işverene yükleyerek, maddi ve manevi zararlarının karşılanmasını talep eder.

İş kazası tazminat davası, genellikle işçi ile işveren arasında gerçekleşir. İşverenin, işçinin sağlığını ve güvenliğini sağlamakla yükümlü olduğu kabul edilmektedir. İşveren, iş sağlığı ve güvenliği önlemlerini almakla, çalışanlarına uygun ekipman sağlamakla, eğitim vermekle ve işyerinde güvenli bir ortam sağlamakla sorumludur. Bu yükümlülüklerin ihlali sonucu meydana gelen bir kaza durumunda, işçi tazminat talep edebilecektir.

İş kazası tazminat davasında işçi,

• kazadan kaynaklanan tıbbi masraflarını,
• tedavi süreci boyunca iş göremezlik nedeniyle kaybettiği geliri,
• engellilik durumunda yaşam kalitesi düşmesi nedeniyle tazminat talep edebilmektedir.
• Ayrıca, iş kazasının neden olduğu acı ve sıkıntı nedeniyle manevi tazminat da talep edilebilmektedir.

İŞ KAZASI TAZMİNAT HESAPLAMA

Belirtmemiz gerekir ki iş kazası tazminat davası, sonucunda ölüm ve bedensel zarar durumunda iş kazası geçiren işçi ya da mirasçılar aşağıda sayılan giderlerin karşılanmasını talep eder : (iş kazası tazminat hesaplama)

Ölümlü İş Kazasında Tazminat;

• Cenaze masrafları,
• Tedavi masrafları (ölümden evvel hastane ve/veya ilaç tedavisi gördüyse)
• Ölenin desteğinden yoksun kalan kimselerin bu nedenle uğradıkları kayıplar(destekten yoksun kalma tazminatı)

Yaralanmalı İş Kazasında Tazminatı ;

• Tedavi masrafları,
• Kazanç kaybı,
• Çalışma gücünün azalmasından ya da yitirilmesi sebebiyle ortaya çıkan kayıplar (Aktif-pasif dönem zararları),
• Ekonomik geleceğin sarsılması neticesinde ortaya çıkan kayıplar.

İş Kazası Manevi Tazminat

İş kazası sonucunda maddi tazminat taleplerinin yanı sıra işçinin duyduğu manevi zararları da karşılamak amacıyla manevi tazminat talep edebileceği ifade edilmektedir. Türk Borçlar Kanunu’nun 6098 sayılı maddesi, bir kişinin bedensel bütünlüğünün zarar gördüğü durumlarda, olayın özelliklerine göre zarar gören kişiye uygun bir miktar paranın manevi tazminat olarak ödenmesine hükmetmektedir.

Hakim, manevi tazminat talebiyle ilgili karar verirken, çeşitli faktörleri dikkate alır. Bu faktörler arasında işçinin yaşı, olayın nasıl gerçekleştiği, yaralanmanın derecesi ve işçinin iş göremezlik oranı başlıcalarıdır. Bu unsurlar, zarar gören kişinin manevi zararının değerlendirilmesinde önemli bir rol oynar.

Manevi tazminat, somut maddi kayıpların yanı sıra, işçinin duyduğu acı, elem ve ıstırabı karşılamak amacıyla ödenmektedir. Bu tazminatın miktarı belirlenirken, hakime takdir yetkisi verilmiştir. Hakim, somut olayın özelliklerini dikkate alarak, adil bir şekilde tazminat miktarını belirler.

Ayrıca, işçinin manevi tazminat davasını maddi tazminat davasıyla birlikte veya sonradan ayrı bir şekilde açabilmektedir. Bu, işçinin ihtiyaçlarına ve durumuna bağlı olarak tercih edeceği bir seçenektir.

Sonuç olarak, iş kazası sonucunda işçiye maddi zararların yanı sıra duyduğu manevi zararların da karşılanabilmesi için manevi tazminat talep eder. Hakim, bu talebin değerlendirilmesi sırasında işçinin yaşını, olayın meydana geliş şeklini, yaralanmanın derecesini ve iş göremezlik oranını göz önünde bulundurur. Kanun, hakime manevi tazminatın miktarının takdir edilmesi konusunda bir yetki vermiştir ve hakim bu yetkiyi yukarıda bahsedilen faktörleri gözeterek kullanacaktır.

İş Kazası Tazminat Zamanaşımı

Yukarıda belirtildiği gibi, iş kazası tazminat davalarında zamanaşımı süresi genel hükümler uyarınca 10 yıldır. Ancak, eğer iş kazası nedeniyle bir ceza davası var ve ceza davasının zamanaşımı süresi 10 yıldan daha uzun olabilmektedir. Örneğin zamanaşımı 15 yılsa, bu durumda uzamış zamanaşımı hali ortaya çıkar. Tazminat davasının zamanaşımı süresi de 15 yıl olarak kabul edilecektir.

Zamanaşımı konusunda dikkat edilmesi gereken bir başka husus, maluliyetin kesinleşmesidir. Maluliyet, değişebilen bir durum olduğundan, maluliyetin artması durumunda buna ilişkin alınan son raporla zamanaşımı süresinin başladığı kabul edilmelidir.

Yani, bir iş kazası tazminat davasında zamanaşımı süresi genel olarak 10 yıldır. Ancak, ceza davası süresi 10 yıldan daha uzunsa, tazminat davasının zamanaşımı süresi de ceza davasının zamanaşımı süresi kadar uzayacaktır. Ayrıca, maluliyet durumu da dikkate alınarak, maluliyetin artmasıyla zamanaşımı süresi değişebilir.

Bu bilgiler Türkiye’deki hukuki düzenlemeler çerçevesinde genel bir açıklama yapmaktadır. Ancak, hukuki durumlar karmaşık olabilecektir. Her durumda bireysel faktörler ve diğer yasal düzenlemeler de etkili olabilecektir. Bu nedenle, bir hukuk danışmanına başvurmanız önemlidir, böylece spesifik bir durumda size en doğru bilgiyi verebilirler.

İŞ KAZASI TAZMİNAT DAVASINDA AVUKATIN ROLÜ

İş kazası tazminat davalarında avukatlar, mağdurların haklarını korumak ve onlara hukuki destek sağlamak için önemli bir rol oynarlar. Zira iş kazası tazminat davaları karmaşıktır. Hukuki prosedürlerin yanı sıra kanunların karmaşık hükümlerini de içerir. İşte avukatların iş kazası tazminat davalarındaki rolleri:

1. Danışmanlık: Avukatlar, mağdurun haklarını anlamalarına yardımcı olmak için davanın başından itibaren danışmanlık sağlarlar. İş kazası tazminatı hakkında bilgilendirme yapar, yasal süreçleri açıklar ve mağdurlara ne tür tazminat talepleri yapabileceklerini belirler.
2. Delil Toplama: Avukatlar, iş kazasıyla ilgili delilleri toplamak için çalışırlar. Bu deliller, kazanın meydana geldiği yerdeki güvenlik kameraları görüntüleri, tanık ifadeleri, uzman raporları ve diğer belgeleri içermektedir. Avukatlar, bu delilleri kullanarak mağdurun dava sürecinde güçlü bir pozisyon almasını sağlamaya çalışırlar.
3. Dava Hazırlığı: Avukatlar, davanın başarılı bir şekilde ilerlemesi için gerekli tüm belgeleri toplar ve hazırlar. İşverenin sorumluluğunu kanıtlamak için yasal argümanlar geliştirir, tazminat miktarını belirlemek için ekonomik ve tıbbi uzmanlarla çalışır ve gerekirse mahkemeye sunulacak belgeleri düzenler.
4. Müzakereler: İş kazası tazminat davalarında, avukatlar genellikle işveren veya sigorta şirketi ile müzakereler yaparlar. Bu müzakerelerde, mağdura adil bir tazminat ödenmesi için çaba gösterirler. Avukatlar, müzakereler sırasında mağdurun haklarını savunmak ve mümkün olan en iyi sonucu elde etmek için tazminat miktarını belirlemek ve diğer konuları ele almak için tecrübelerini kullanırlar.
5. Mahkeme Temsili: Davanın mahkemeye taşınması durumunda avukatlar, mağduru mahkemede temsil ederler. Mahkeme sürecinde, avukatlar delilleri sunar, tanıkları sorgular, yasal argümanları ileri sürer ve müvekkilin haklarını korur.

Bu rol ve sorumluluklar, avukatların iş kazası mağdurlarına destek sağlamasında genel olarak yer aldığı konuları kapsamaktadır. Ancak, her dava farklıdır ve avukatların tam olarak ne yapacakları duruma bağlı olarak değişebilir. İş kazası tazminat davasıyla ilgili belirli bir durumda bir avukatla iletişime geçmek, mağdurun haklarını en iyi şekilde korumasına yardımcı olabilir.

SIK SORULAN SORULAR

Daha faza bilgi almak için bizi arayabilir veya e-mail yoluyla bizimle iletişime geçebilirsiniz. İş hukukundaki diğer makalelerimize ise buradan ulaşabilirsiniz. Ayrıca İş hukuku mevzuatına ise buradan ulaşabilirsiniz.