İçindekiler
İş sözleşmesi bir tarafı işçi bir tarafı işveren olan ve taraflara karşılıklı edimler yükleyen bir sözleşmedir. İşçi işveren tarafından belirlenen işi belirlenen saatler içerisinde yapmakla yükümlüdür. İşveren ise yapılan bu iş karşılığında yine sözleşme ile belirlenen ücreti işçiye ödemekle yükümlüdür. İş sözleşmesinin sona ermesi ile her iki tarafın da belli hak ve yükümlülükleri bulunmaktadır. İşçi açısından bu haklar içerisinde en önemlilerinden biri de yeni iş arama izni hakkıdır. (İş arama izni hesaplama)
Yeni iş arama izni 4857 Sayılı İş Kanununun 27. maddesinde düzenlenmiştir. Bu maddeye göre iş akdi süreli feshedildiğinde bildirim sureleri içinde işveren işçiye yeni bir iş bulması için gerekli olan iş arama iznini vermeye mecburdur. Ayrıca işveren bu izin için işçiden herhangi bir ücret kesintisi yapamaz. Ayrıca işçi iş arama iznini iş saatleri içerisinde kullanacaktır.
İlgili yazılarımız ;
İŞ ARAMA İZNİ HESAPLAMA
Uygulamada taraflarca en sık sorulan sorulardan biri de iş arama izni hesaplama hususudur. Bu konuda ayrıntılı bilgilendirme yapmadan evvel bu izin hakkı konusunda daha detaylı açıklamalara yer vermek yerinde olacaktır. Yukarıda da belirttiğimiz üzere yeni iş arama izninin verilmesi işverenin yükümlülüklerinden biridir. İş akdi ister işçi ister işveren tarafından süreli fesih ile sona erdirildiği takdirde sözleşme tarafları işçinin kıdemine göre belirlenecek ihbar süresi boyunca iş akdini devam ettirmekle yükümlüdür.
Dolayısıyla bildirim süresi boyunca her iki taraf da iş sözleşmesinden kaynaklanan edimlerini yerine getirmekle yükümlüdür. Bildirim süresinin temel amacı tarafların bu süre içerisinde iş ilişkisinin bitiminden sonrası için kendilerince gerekli tedbirleri alma imkanı sağlamaktır. Bu süre zarfında işçi kendisi için yeni bir iş arayacak işveren ise boşalan pozisyon için yeni bir işçi olabilecektir. Ancak her ne kadar işverenin boşalan pozisyon için yeni bir işçi bulması iş akdi devam ederken zamansal açıdan mümkünse de işçi için bunu söylemek oldukça güçtür. Zira işçi hem işine devam edip hem de yeni bir iş arama için zaman yaratamayabilecektir. İşçinin yeni bir iş bulmasının kolaylaşması için kanun koyucu yeni bu izin hakkını düzenlemiştir.
İş arama izni hesaplama konusu ise kanunda net bir şekilde belirtilmiştir. İş Kanunun 27. maddesine göre işverenin bildirim süreleri içerisinde işçiye mesai saatleri içerisinde ve ücretten kesinti yapılmaksızın günde iki saatten az olmamak kaydıyla bu izni vermelidir. Kanunda belirtilen bu iki saatlik süre toplu iş sözleşmeleri veya bireysel iş sözleşmesi ile arttırılabilecektir ancak azaltılamayacaktır. Ayrıca ihbar önelleri sözleşme ile artmışsa bu izin süresi de bu ihbar önelleri dikkate alınarak hesaplanacaktır.
İŞ ARAMA İZNİ NASIL HESAPLANIR ?
Bir işçinin haftada bir gün hafta tatili yaptığını ve günde de yedi buçuk saat çalıştığını düşünelim. İşçinin haftalık çalışma süresi 45 saat olarak hesaplanmaktadır. Bu işçinin ihbar önelinin 2 hafta olduğunu düşünürsek haftalık toplam 14 saat bu izni kullanacaktır. İşçinin mesaisinin 17:00 de bittiğini varsayarsak işveren işçiyi en geç 15:00 ‘e kadar çalıştıracak ve sonrasında işçi iş arama iznini kullanacaktır.
İşte iş arama iznini toplu kullanmak isterse bunu işten ayrılacağı günden önceki günlere denk getirmek ve durumu işverene bildirmek zorundadır. Yani günün belli kısmında iki saatlik izin kullanmak yerine toplu bir şekilde iş arama iznini kullanmak isteyen işçi bunu ancak bu şekilde gerçekleştirebilecektir.
İşveren yeni iş arama iznini vermez veya eksik kullanılırsa o süreye ilişkin ücret işçiye ödemek zorundadır. Ayrıca işveren işçi iş arama izninin esnasında çalıştırırsa işçinin izin kullanarak bir çalışma karşılığı olmaksızın alacağı ücrete ilaveten çalıştırdığı surenin ücretini %100 zamlı öder.
İŞ ARAMA İZNİ NASIL KULLANILIR ?
Uygulamada en sık sorulan sorulardan biri de iş arama izni nasıl kullanılacağı hususudur. Yukarıda bu husus kısa açıklamalar yapılmıştır. Aşağıda adımlar halinde ayrıntılı bir şekilde iş arama izni nasıl kullanılır sorusu açıklanacaktır.
- İlk olarak iş akdinin süreli fesih ile sona erdirilmesi gerekir.
Burada feshi işçinin ya da işverenin yapmasının herhangi bir önemi yoktur. İş akdini ister işçi ister işveren süreli bir şekilde feshetsin işçinin bu izni kullanma hakkı vardır.
- İşçi iş arama iznini iş saatleri içinde ve ücret kesintisi yapmadan kullanacaktır.
İşçinin yeni bir iş bulması için zaman yaratması oldukça zordur. Zira bildirim süresi içerisinde hem işveren için çalışmaya devam etmesi gerekmektedir. Bu sebeple kanun koyucu mesai saatleri içinde ve ücretinden kesinti yapılmaksızın işçiye iş arama iznini vermiştir.
- İşçi isterse iş arama iznini toplu bir şekilde kullanabilecektir.
Yukarıda da belirttiğimiz üzere iş arama izni işçinin bildirim süresi içerisinde günlük iki saat olarak kullanabileceği bir izindir. Ancak işçi isterse iş arama iznini toplu olarak kullanabilecektir. Toplu kullanmak için işçinin bu süreye işten ayrıldığı günden evvelki günlere denk getirmesi gerekmektedir. Ayrıca bu durumu mutlaka işverene bildirmelidir.
- İşveren işçiden iş arama izni boyunca ücret kesintisi yapamaz.
Eğer işveren işçinin bu izni kullanmasına engel olursa veya eksik kullandırırsa o süreye ilişkin ücret öder. Ayrıca işveren işçiyi iş yeni iş arama izninin esnasında çalıştırırsa işçi bir çalışma yapmak için alacağı ücrete ek olarak çalıştırıldığı sürenin ücretini %100 zamlı olarak alır.
SIK SORULAN SORULAR
Hayır, iş arama izninin ihbar süresinden düşmesi söz konusu değildir. İhbar süresinin içinde kullandırılan bir izin türüdür.
İş akdi işçi ya da işveren tarafından süreli şekilde feshedildiği takdir işçi iş arama iznini kullanabilecektir.
Evet, kendi istifa eden iş arama iznini kullanabilmektedir. İş arama izni kullanmak için iş akdinin kim tarafından feshedildiğinin bir önemi bulunmamaktadır.
