İkametgah Değiştirmek İçin Ne Yapmak Lazım?

Türkiye’de adres (ikametgah) değişikliği, bir kişinin yerleşim yeri adresini resmi kayıtlarda güncellemesi anlamına gelir. Bu işlem yasal bir zorunluluktur ve belirli süreler içerisinde yapılması gerekir.

Adres Değişikliği Rehberi (İkametgah Değişikliği Nasıl Yapılır?)

Aşağıda adres değişikliği nedir, bildirimin nasıl ve nerede yapılacağı, gerekli belgeler, yasal süreler, olası cezalar ve sıkça sorulan sorular başlıkları altında bu konudaki resmi süreçler açıklanmıştır.

1. Adres değişikliği nedir?

Adres değişikliği, bir kişinin sürekli ikamet ettiği yerleşim yeri adresini değiştirmesi ve bu yeni adresi resmi makamlara bildirmesidir. Türk Medeni Kanunu’na göre yerleşim yeri, bir kimsenin sürekli kalma niyetiyle oturduğu yerdir ve aynı anda birden fazla yerleşim yeri olamaz. İkametgah adresi değiştiğinde, kişinin adres bildirimi yaparak yeni adresini Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü (NVİ) sistemine kaydettirmesi gerekir. NVİ’nin tanımına göre adres bildirimi, kişinin yerleşim yeri (ikametgah) adresini ve varsa ikinci adresini resmi olarak bildirmesidir. Bu bildirim, kamu kurumlarının güncel adres bilgilerini esas almasını sağlar ve kişinin tebligatlarının doğru adrese ulaşması, seçimlerde oy kullanma hakkı gibi pek çok konuda önem taşır.

Adres değişikliği işlemi, sadece il/ilçe değişimleri için değil, aynı ilçe içinde farklı bir adrese taşınma durumunda da yapılmalıdır. Örneğin, aynı şehir içinde başka bir mahalleye taşınsanız bile yeni adresinizi beyan etmeniz yasal olarak gereklidir. Kısacası, ikamet ettiğiniz yer kalıcı olarak değiştiğinde bunu resmi mercilere adres değişikliği bildirimiyle haber vermelisiniz.

2. Adres değişikliği bildirimi nasıl yapılır?

Adres değişikliği bildirimi, iki şekilde yapılabilir: e-Devlet kapısı üzerinden çevrimiçi olarak veya Nüfus Müdürlüğü’ne şahsen başvurarak. Resmi düzenlemelere göre, adres değişikliğini bildirmek için nüfus müdürlüklerine gitmek zorunlu değildir; internet üzerinden de bu işlem gerçekleştirilebilir. Aşağıda her iki yöntemin genel adımları açıklanmıştır:

• e-Devlet Üzerinden Başvuru: E-Devlet Kapısı’na T.C. kimlik numaranız ve şifreniz ile giriş yapıldıktan sonra arama bölümüne “Adres Değişikliği Bildirimi” yazarak ilgili hizmete ulaşılır. Bu hizmet üzerinden yeni adres bilgilerinizi girerek elektronik başvuru yapabilirsiniz. E-Devlet üzerinden adres beyanı yapabilmek için sisteme güvenli kimlik doğrulama ile giriş yapmanız gerekir. NVİ’nin belirttiğine göre, mobil imza, elektronik imza veya SMS ile doğrulama yöntemlerinden biri kullanılarak e-Devlet’te adres bildirimi onaylanabilmektedir. Gerekli adımlar ekranda yönlendirmeli olarak ilerler; yeni adresinizi adres kayıt sisteminden seçip onayladıktan sonra başvurunuz NVİ’ye iletilir. E-Devlet üzerinden yapılan bildirimlerde, başvurunuzun başarıyla tamamlanması halinde nüfus kaydınızdaki adres bilgisi anında güncellenir.
• Nüfus Müdürlüğüne Şahsen Başvuru: Dilerseniz ikamet ettiğiniz yerin bağlı bulunduğu İlçe Nüfus Müdürlüğü’ne bizzat giderek adres bildiriminde bulunabilirsiniz. Yanınızda T.C. Kimlik Kartı (nüfus cüzdanı) bulundurmanız gereklidir. Nüfus memuruna yeni adresinizi beyan ettiğinizde, memur bu bilgiyi Adres Kayıt Sistemi’ne işler ve size bir Adres Beyan Formu imzalatabilir. Eğer taşındığınız konutta hali hazırda başka biri kayıtlı değilse (boş konutsa) genellikle kimliğinizle beyan yeterli olur. Ancak yeni adresinizde halihazırda kayıtlı bir kişi varsa veya durum gerektiriyorsa, görevli memur beyanınızın doğrulanması için sizden yeni adrese ait bir fatura veya abonelik sözleşmesi talep edebilir (örneğin elektrik, su, doğalgaz abonelik faturası). Bu belge, o adreste gerçekten ikamet etmeye başladığınızı teyit amacıyla istenir. Şahsen yapılan başvurularda, tüm işlemler aynı gün içinde tamamlanır ve adresiniz nüfus kütüğünde derhal güncellenir.

Her iki yöntemde de işlem tamamlandığında, sistemde kayıtlı eski adresiniz otomatik olarak yeni adres ile değiştirilir. Başka bir deyişle, yeni adresiniz kayıt altına alındığında önceki adresiniz nüfus kayıtlarından düşürülür; bu işlem için ayrıca bir bildirim yapmanıza gerek yoktur (her kişinin yalnızca tek bir yerleşim yeri adresi olabileceği için sistem eski adresi otomatik olarak boş duruma alır).

3. Adres değişikliği için gerekli belgeler nelerdir?

Adres değişikliği bildiriminde, işlem yöntemine ve duruma göre aşağıdaki belgeler istenebilmektedir:

• T.C. Kimlik Kartı / Nüfus Cüzdanı: Kimliğinizi doğrulamak için en temel belgedir. Şahsen başvurularda yanınızda yeni tip T.C. kimlik kartınızı (veya henüz almadıysanız nüfus cüzdanınızı) bulundurmanız gereklidir. Yurt dışında konsolosluk aracılığıyla yapılacak bildirmlerde pasaport da kimlik belgesi olarak kullanılabilir.
• Adres Teyit Belgesi: Taşındığınız yeni adrese ilişkin bir fatura veya sözleşme, gerek duyulması halinde istenebilir. Özellikle bildirim yaptığınız konut dolu (hali hazırda bir başkası kayıtlı) ise veya memur beyanınızı doğrulamak isterse, yeni adrese ait elektrik, su, doğalgaz, telefon veya internet faturası ya da kira kontratı gibi belgeleri ibraz etmeniz gerekebilir. NVİ tarafından adres bildirimi sırasında abonelik sözleşmesi veya fatura gibi belgelerin bildirimi teyit için kullanılabileceği belirtilmiştir. Boş konuta yapılan bildirimlerde bazı durumlarda belge talep edilmeyebilir; ancak hazırlıklı olmak faydalıdır.
• Vekaletname (Duruma Göre): Kendi adres değişikliğinizi bildirmek için bizzat başvuramayacaksanız, resmi olarak yetkilendirilmiş bir kişi (örneğin bir aile üyesi veya üçüncü şahıs) noter onaylı vekaletname ile sizin adınıza adres bildiriminde bulunabilir. Ayrıca aynı hanede yaşayan aile fertleri, birbirlerinin yerine nüfus müdürlüğüne giderek adres bildirim işlemini yapma hakkına sahiptirler (örneğin eşlerden biri, diğer eş ve çocukların adres değişikliğini tek başına bildirebilir). E-Devlet üzerinden işlem yapacak kişi ise 18 yaşını doldurmuş ve kendi e-Devlet şifresine sahip olmalıdır; başkasının hesabıyla adres değişikliği yapmak mümkün değildir.

Not: Adres değişikliği bildirimi için özel bir form gerekmesi halinde, bu form nüfus müdürlüğünde verilir veya NVİ’nin web sitesinde “Adres Beyan Formu” olarak bulunabilir. E-Devlet başvurularında sistem sizi yönlendirerek gerekli alanları doldurtmaktadır.

4. Bildirim süresi ve yasal yükümlülükler

Adres değişikliğinin bildirilmesi kanunen zorunludur. 5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanunu’na göre, ikametgah adresini değiştiren vatandaşların bunu belirli bir süre içinde yetkili makamlara bildirmesi yükümlülüğü bulunmaktadır. Mevzuata göre adres değişikliği bildirimi taşınma tarihinden itibaren 20 iş günü içinde yapılmalıdır. İş günü hesabı, resmi tatiller ve hafta sonları hariç olmak üzere yaklaşık 4 hafta sürelik bir zaman dilimini ifade eder. Bu süre içinde yeni adresini beyan etmeyen kişiler hakkında idari para cezası uygulanabilir (cezalar ile ilgili detaylar bir sonraki bölümde verilmiştir).

Adres bildirimi yükümlülüğü, her Türk vatandaşı yetişkin için geçerlidir. Kendi adresinizi bildirmekle yükümlü olmanızın yanı sıra, velayeti altındaki çocukların veya vesayetiniz altındaki kısıtlıların da adres bildirimi sizin sorumluluğunuzdadır. Örneğin, 18 yaşından küçük çocukların adres değişikliğini ebeveynleri bildirmelidir. Aynı şekilde, kısıtlıların (mahkeme kararıyla vasi atanmış kişilerin) adres bildirimini vasisi yapmakla yükümlüdür. Bu yükümlülük yurt dışında yaşayan Türk vatandaşlarını da kapsar; ikametgahı yurtdışında bile olsa adresini beyan etmelidir.

Türkiye’de ikamet izni ile oturan yabancı uyruklu kişiler de adres değişikliği bildirimine tabidir. İkamet iznine sahip yabancılar, yerleşim yeri adreslerindeki değişikliği bulundukları ildeki İl Nüfus Müdürlüğü’ne veya İl Göç İdaresi Müdürlüğü’ne 20 iş günü içinde bildirmekle yükümlüdürler. Yani yabancıların da adres kayıt sisteminde güncel adreslerini beyan etmeleri yasal bir zorunluluktur.

Özetle, adresini değiştiren herkes (vatandaş veya yabancı) zamanında bildirim yapmalıdır. Adres değişikliğini süresi içinde bildirmek, resmi yazışmaların size ulaşması, seçimlerde oy kullanma hakkınızın doğru yerde sağlanması ve acil durumlarda devlet hizmetlerinin doğru adrese yönlendirilmesi için de son derece önemlidir. Yasal süre geçirildiğinde veya adres bildirimi hiç yapılmadığında, yaptırım uygulanabileceğini unutmamak gerekir.

5. Adres değişikliği bildirimi nereye yapılır?

Adres değişikliği bildiriminin yapılacağı yer, başvurunun şekline ve başvuru sahibinin bulunduğu yere göre değişir:

• Yurt İçinde: Türkiye’de ikamet eden vatandaşlar, adres değişikliği bildirimini bulundukları İlçe Nüfus Müdürlüğü’ne yaparlar. Ülke genelinde tüm nüfus müdürlükleri adres kayıt işlemleri için yetkilidir. Taşındığınız yeni adres hangi ilçedeyse o ilçenin nüfus müdürlüğüne giderek bildirimde bulunabilirsiniz. Aynı şekilde, eğer e-Devlet üzerinden işlem yapıyorsanız, sistem otomatik olarak bilgilerinizi NVİ’ye ileteceği için ayrıca bir yere gitmeniz gerekmez. Muhtarlıklara bildirim yapmaya gerek yoktur; eskiden uygulanan muhtara adres bildirme zorunluluğu yasa değişikliğiyle kaldırılmıştır. Dolayısıyla tek resmi merci nüfus müdürlükleridir.
• Yurt Dışında: Eğer adres değişikliğiniz yurt dışında gerçekleşiyorsa (örneğin Türkiye’den başka bir ülkeye taşındıysanız veya yurt dışında bir adresten diğerine taşındıysanız), bildirimi bulunduğunuz ülkenin Türk dış temsilciliğine (Büyükelçilik veya Başkonsolosluk) yapmanız gerekir. Yurt dışında yaşayan Türk vatandaşları ikametgah adreslerini bulundukları ülkenin Türk konsolosluğuna şahsen beyan etmelidir. Konsolosluk, bildirdiğiniz adresi NVİ’nin sistemine işleyecektir. (Yurt dışında e-Devlet üzerinden adres bildirimi hizmeti teknik olarak erişilebilir olsa da, özellikle ilk kez yurtdışına taşınanlar için konsolosluk bildirimi gerekebilir.)
• e-Devlet Üzerinden: Adres değişikliği bildiriminizi çevrimiçi olarak e-Devlet Kapısı aracılığıyla da yapabilirsiniz. NVİ ile entegre olan e-Devlet sistemi, “Adres Değişikliği Bildirimi” adı altında bir hizmet sunmaktadır. Bu hizmet sayesinde internet erişimi olan herhangi bir yerden, yukarıda nasıl yapılır bölümünde anlatılan adımları takip ederek adres değişikliğinizi gerçekleştirebilirsiniz. E-Devlet üzerinden yapılan başvurular doğrudan NVİ’ye iletildiği için ayrıca nüfus müdürlüğüne gitmeye gerek kalmaz. Özetle, Türkiye içinde nüfus müdürlükleri, yurt dışında konsolosluklar ve internet ortamında e-Devlet adres bildiriminin yapılabileceği yerlerdir.

Not: Bazı durumlarda, içişleri bakanlığının belirlediği yetkili kurumlar üzerinden de adres bildirimi yapılabilmektedir. Örneğin, yeni taşındığınız adreste elektrik/su aboneliği açtırırken, ilgili kurum size adresinizi NVİ’ye bildirme imkânı sunabilir. Ancak genel kural, vatandaşın kendisinin nüfus müdürlüğüne veya e-Devlet’e bildirimde bulunmasıdır.

6. Adres değişikliği cezası var mı?

Evet, adres değişikliğini süresi içinde bildirmemenin bir cezası vardır. 5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanunu’nun 68. maddesine göre, yasal bildirim süresi olan 20 iş günü geçtikten sonra adres değişikliğini beyan eden kişilere idari para cezası uygulanmaktadır. 2025 yılı için belirlenen ceza tutarı 649 TL’dir. Bu ceza, adres bildirim yükümlülüğünü zamanında yerine getirmeyen kişilere verilir. Ceza tutarı her yıl yeniden değerleme oranına göre güncellenebilmektedir; dolayısıyla takip eden yıllarda rakam değişiklik gösterebilir.

Ayrıca, gerçeğe aykırı adres beyanında (yani aslında oturmadığınız bir yerde ikamet ediyor gibi bildirim yapmanız halinde) daha ağır bir idari para cezası öngörülmüştür. Sahte adres beyanı tespiti durumunda 2025 yılı için 13.588 TL idari para cezası uygulanması hükme bağlanmıştır. Bu durum özellikle başkasının adresine izinsiz kaydolma, adreste hiç oturmadan kağıt üzerinde orada görünüp haksız yarar sağlama gibi hallerde söz konusu olabilir ve ciddi yaptırım içerir.

Cezalar, nüfus müdürlüklerince idari yaptırım kararı olarak tebliğ edilir. Ceza almamak için en doğrusu, taşındıktan hemen sonra (ve mutlaka 20 iş günü dolmadan) adres değişikliğinizi bildirmektir. Eğer gecikme yaşandıysa, ceza tebliğ edildiğinde belirtilen süre içinde ödenmesi gerekir. İdari para cezalarına itiraz etmek isterseniz, tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde sulh ceza mahkemesine başvurma hakkınız bulunmaktadır. Ancak haklı bir mazeret olmaksızın yapılan gecikmelerde cezanın iptal edilmesi genellikle söz konusu olmaz.

Özetle: Adres değişikliği cezası, zamanında adres bildiriminde bulunmayanlar için 649 TL (2025 itibarıyla) olup, yanlış adres beyanı durumunda çok daha yüksek bir ceza söz konusudur. Bu cezalar idari yaptırım niteliğindedir ve vatandaşların adres kayıtlarını doğru ve güncel tutmalarını teşvik etmeyi amaçlar.

7. Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

• E-Devlet üzerinden adres değişikliği yapabilir miyim? Evet, e-Devlet Kapısı üzerinden adres değişikliği bildirimi yapılabilmektedir. Sisteme giriş yaptıktan sonra Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü’nün Adres Değişikliği Bildirimi online hizmetini kullanarak ikametgah adresinizi güncelleyebilirsiniz. Bunun için mobil imza, elektronik imza veya SMS doğrulama yöntemlerinden birini kullanarak kimlik doğrulaması yapmanız gerekecektir. Başvuru tamamlandığında yeni adresiniz NVİ sistemine işlenir.
• Adres değişikliğinde muhtara bildirim yapmam gerekir mi? Hayır. 5490 sayılı Kanunda yapılan değişiklikler ile muhtarlıklara adres bildirme zorunluluğu kaldırılmıştır. Günümüzde adres değişikliği bildirimi sadece nüfus müdürlüklerine (yurt dışında konsolosluklara) yapılmaktadır. Dolayısıyla taşındığınızda mahalle muhtarına ayrıca bilgi vermenize gerek yoktur.
• Bir aile üyesi veya başkası benim yerime adres bildiriminde bulunabilir mi? Kısmen evet. Aynı konutu paylaşan aile fertlerinin ergin (18 yaş üstü) olanları, birbirlerinin yerine nüfus müdürlüğüne gidip adres değişikliği bildiriminde bulunabilirler. Örneğin, eşlerden biri diğer eşin ve çocukların adresini tek başına bildirebilir. Aile dışından bir üçüncü kişinin sizin adınıza bildirim yapabilmesi ise ancak noter onaylı vekaletname ile mümkündür. Bu durumda vekalet verdiğiniz kişi nüfus müdürlüğüne sizin yerinize başvurarak adres değişikliğini gerçekleştirebilir. E-Devlet üzerinden ise herkes kendi hesabıyla kendi adresini bildirmelidir; başkası adına e-Devlet’ten adres değişikliği yapmak mümkün değildir.
• Adres değişikliği yapınca eski adresim otomatik olarak silinir mi? Evet. Yeni adresinizi resmi olarak bildirdiğinizde, NVİ sistemi üzerindeki önceki yerleşim yeri adresiniz otomatik olarak güncellenir. Her kişinin aynı anda yalnızca bir tane yerleşim yeri (ikametgah) adresi olabileceğinden, yeni adres kaydedildiğinde eski adresiniz “boş” duruma düşer. Eski adres için ayrıca bir işlem yapmanız gerekmez. İsterseniz e-Devlet üzerinden Yerleşim Yeri Belgesi alarak yeni adresinizin kayıtlı olup olmadığını kontrol edebilirsiniz; bu belgeyi e-Devlet’ten temin etmek nüfus müdürlüğünden almakla aynı hukuki değere sahiptir.
• Yabancı uyruklular adres değişikliğini nasıl bildirir? Türkiye’de ikamet izniyle yaşayan yabancılar da adreslerini bildirmek zorundadır. Yabancı uyruklu kişiler, yeni adreslerini bulundukları ildeki İlçe Nüfus Müdürlüğü’ne veya İl Göç İdaresi Müdürlüğü’ne 20 iş günü içinde bildirmelidirler. Bildirim için pasaport ve (varsa) yabancı kimlik numarası ile başvuru yapılır. Yabancılar e-Devlet sistemine sahip iseler (mobil imza veya e-imza ile) adres değişikliği bildirimini çevrimiçi yapmaları da mümkündür; ancak çoğu durumda nüfus müdürlüğüne gitmeleri gerekebileceğinden, bu işlemi bizzat yapmaları tavsiye edilir. Yurt dışında ikamet eden Türk vatandaşı olmayan yabancılar ise Türkiye’deki adres kayıtlarıyla ilgili değişiklikleri bulundukları yerdeki Türk konsolosluğuna değil, Türkiye’ye döndüklerinde ilgili makamlara bildirmelidir (zira konsolosluklar yabancıların adres kayıt işlemlerinden sorumlu değildir).

Sonuç: Adres değişikliği, resmi mercilere zamanında bildirildiği takdirde oldukça kolay bir işlemdir. Yukarıdaki rehberde belirtilen adımları ve yükümlülükleri takip ederek ikametgah adresinizi güncelleyebilir, olası cezalardan kaçınabilirsiniz. Her türlü sorunuz için NVİ’nin Alo 199 hattından veya e-Devlet üzerindeki yardım merkezinden destek alabileceğinizi unutmayın.

SARIKAYA&KARAY HUKUK BÜROSU

See Full Bio