1. Hâkim reddi nedir ve hangi durumlarda hâkim reddedilebilir?
Hâkim reddi, taraflardan birinin hâkimin tarafsızlığından şüphe duyması ve bu sebeple hâkimin davaya bakmaktan çekilmesini talep etmesidir. Ayrıca, hâkim de tarafsızlığından şüphe duyarsa, bizzat kendisi davadan çekilebilir. Hâkimin reddedilmesi gerektiği durumlar, hâkimin tarafsızlık ilkesini ihlal edebileceği bir davranışta bulunması ile ilgilidir.
2. Hâkimin reddi için hangi durumlar geçerlidir?
Hâkimin reddedilmesi için aşağıdaki sebeplerden biri veya birkaçı geçerli olabilir:
a) Hâkim, bir tarafa öğüt vermiş ya da yol göstermişse:
Hâkim, davada taraflardan birine öğüt verir veya yol gösterirse, tarafsızlığından şüphe duyulabilir. Bu durumda, hâkimin reddedilmesi söz konusu olabilir.
b) Hâkim, gereksiz yere görüş açıklamışsa:
Hâkim, davada taraflardan birine veya üçüncü kişiye kanunen gerekmediği hâlde görüşünü açıklarsa, tarafsızlık şüphesi doğabilir.
c) Hâkim, tanık veya bilirkişi olarak dinlenmişse:
Eğer hâkim, davada tanık veya bilirkişi olarak dinlenmiş veya hâkim ya da hakem sıfatıyla daha önce görev almışsa, bu durum da tarafsızlık şüphesi yaratabilir.
ç) Hâkim, dördüncü dereceye kadar yansoy hısımlarının davasında yer almışsa:
Hâkim, dördüncü dereceye kadar yansoy hısımlarının davalarında görev almışsa, hâkimin reddi için geçerli bir sebep olabilir.
d) Hâkim, taraflardan biriyle düşmanlık içinde olmuşsa:
Eğer hâkim, dava sürecinde iki taraftan biri ile kişisel bir düşmanlık ya da anlaşmazlık yaşıyorsa, tarafsızlığından şüphe duyulabilir ve hâkimin reddi gerekebilir.
3. Hâkim neden kendini çekebilir?
Hâkim, tarafsızlığından şüphe duyduğunda, bizzat kendisi davadan çekilebilir. Bu, hâkimin kendi durumunu değerlendirerek, davaya tarafsız bir şekilde bakamayacağına karar verdiği durumlarda gerçekleşir. Hâkimin, tarafların adil bir yargılama almasını sağlamak amacıyla böyle bir adım atması mümkündür.
4. Hâkim reddi talebi nasıl yapılır?
Taraflardan biri, hâkimin tarafsızlığından şüphe ettiğini düşünüyorsa, hâkim reddi talebinde bulunabilir. Hâkim reddi talebi, mahkemeye yazılı olarak yapılmalıdır ve reddin gerekçeleri açık bir şekilde belirtilmelidir.
5. Hâkim reddi talebi reddedildiğinde ne olur?
Eğer hâkim reddi talebi reddedilirse, dava aynı hâkim tarafından devam eder. Ancak, hâkim reddedildiği takdirde, başka bir hâkim atanabilir ve davanın tarafsız bir şekilde sürdürülmesi sağlanabilir.
6. Hâkim reddi kararının nasıl uygulanması gerekir?
Hâkimin reddedilmesi durumunda, ilgili mahkeme tarafından reddin gerekçeleri değerlendirilir. Karar onaylanırsa, dosya yeni bir hâkime devredilir ve davaya o hâkim devam eder. Bu süreç, adil yargılama hakkının korunması amacıyla titizlikle gerçekleştirilir.