İçindekiler
İcra ve iflas hukukunda tarafımıza en sık yöneltilen sorulardan biri de haciz nedir, icra nedir, e-haciz nedir, cebri icra nedir, eve haciz gelir mi, oğlunun borcundan dolayı aileye haciz gelir mi sorularıdır. Bu soruların cevabını doğru bir şekilde verebilmemiz için öncelikle icra takibinin ne demek olduğunu açıklamanız gerekmektedir.
Borç ilişkisi içerisinde olan alacaklı ve borçlu icra takibinin taraflarıdır. Borçlu herhangi bir sebeple borcumu ödeyemezse alacaklı bu borcun cebri icra yoluyla tahsili sağlamak için icra takibi yoluna başvurur. Borç ilişkisinin niteliğine göre alacaklının başvuracağı icra takibi değişmekle birlikte bu yazımızın konusu olan icra nedir ve haciz nedir soruları bütün icra takibi çeşitleri için önem arz eden genel nitelikli konulardır.
İlgili yazılarımız ;
İCRA NEDİR ?
Kelime anlamı itibari ile icra; yapma, yerine getirme, bir işi yürütme anlamına gelmektedir. Hukuki anlamda ise borçlunun alacaklıya karşı yapmak veya ödemekle yükümlü olduğu bir edimi adli makamlar aracılığıyla yerine getirmeye denmektedir. Borçlunun herhangi bir sebeple borcunu zamanında veya gerektiği gibi ödememesi ihtimal dahilindedir. Bu durumda alacaklının başvuracağı hukuki yol olan icra takibinin esasları İcra İflas Kanunu’nda düzenlenmiştir.
İcra takibi çerçevesinde icra dairesinin yapacağı her işleme alacaklının alacağına kavuşması için icrai bir işlem denmektedir.
CEBRİ İCRA NEDİR ?
Alacağına kavuşamamış alacaklı,
- alacak ilişkisini niteliğine uygun düşecek olan icra takibi türüne uygun takip talebi ile,
- görevli ve yetkili icra dairesine gidecek,
- takip talebini alan icra memuru talepte bulunması gereken zorunlu unsurların bulunup bulunmadığını kontrol edecek,
- sonra talebe uygun ödeme emri düzenleyecektir.
- bu ödeme emri borçlunun adresinde borçluya tebliğ edilecektir.
- Ödeme emrini almış olan borçlu tebliğ tarihinden itibaren yedi gün içerisinde mal beyanında bulunmalıdır.
- Ancak borçlu ödeme emrine itiraz ederse mal beyanında bulunmak zorunda değildir.
Ödeme emrine itiraz etmek isteyen borçlu icra takibinin türüne göre belirlenen süre içerisinde itiraz etmek zorundadır. Borçlunun itiraz etmediği icra takibi kesinleşir ve haciz aşamasına geçilecektir.
Yukarıda kısaca anlatılan süreçte icra dairesi ve memurları tarafından yapılan tüm işlemler icra işlemi niteliğindedir. Cebri icra nedir sorusunun karşılığı ise yapılan bu icra işlemlerinin adıdır. ( Haciz nedir , cebri icra nedir )
HACİZ NE DEMEK?
Yukarıda kısaca icra takibi süreci hakkında bilgi verilmiştir. İcra takibinde borcun borçlu tarafından ödenmemesi halinde borçlunun mal varlığının haczi yoluna gidecektir. Peki haciz nedir?
Haciz kısaca;
- kesinleşmiş bir icra takibine konu olan para alacağının tahsilini sağlamak için,
- alacaklı lehine takibe konu alacağı karşılayacak miktarda ve değerde borçluya ait mal ve haklara icra dairesi tarafından el konulmasıdır. Burada amaç alacaklının alacağına kavuşması için borçlunun mal varlığından yeterli miktarda mala el koymak ve sonrasında bu mal ve hakkın satışını sağlamaktır. İcra İflas Kanunu‘nda bu haczin de bir takım türleri olduğu düzenlenmiştir ve tanımlanmıştır.
HACİZ TÜRLERİ
- Kesin Haciz
Yukarıda yapılan tanımlama aslında kesin haczin tanımıdır. Alacaklı alacağına kavuşana kadar borçlunun malları haciz edilecektir. Ancak kimi zaman ilk aşamada yapılan haciz alacaklının alacağını karşılayacak nitelikte olmayabilmektedir. Bu durumda tamamlama haczi ve ilave haciz yapılabilecektir.
Tamamlama haczi İcra İflas Kanunu’nun 139. maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre icra müdürünün öncesinde haciz ettiği malların değerinde yanılması veya düşük bedelle satılması halinde alacaklının borcu tamamen karşılanamaması söz konusu olabilmektedir. Bu halde borçlunun mal varlığında başkaca mallarda haczedilebilecektir. Tamamlama haczini icra müdürü re’sen yapacaktır.
İlave haciz ise İcra İflas Kanunu’nun 100. maddesinin 2. fıkrasında düzenlenmiştir. Bu, hacze başka alacaklarını iştirak etmesi halinde diğer alacakların alacağını karşılaması için başkaca malların alacakların talebi üzerine haczedilmesidir.
- Geçici Haciz
Borçlunun ödeme emrine itiraz etmesi ve itirazın geçici kaldırılması kararı verilmesi durumunda alacaklı geçici haciz talep edebilecektir. Geçici haciz tıpkı kesin haciz hükümlerine göre yapılacaktır. Ancak kesin hacizden farklı olarak geçici haciz sahibi alacaklı haczedilen malların satışı talebinde bulunamayacaktır.
- İhtiyati Haciz
İcra İflas Kanunu’nun 257. ve 268. maddeleri arasında düzenlenen ihtiyati haciz ;
- para alacağına ilişkin mevcut veya ileride yapılması ihtimal dahilinde olan bir icra takibinin sonucunun güvence altına alınması için
- mahkeme kararı ile borçlunun mal varlığına el konulmasına sağlayan bir geçici hukuki korumadır. Ancak İhtiyati hacizde tıpkı geçici haciz gibi kesin haciz hükümlerine göre yapılmakla birlikte alacaklı haczedilen malların satışını isteyemez.
İİK M. 89
İcra müdürlüğü alacaklının alacağını kavuşması için borçlunun üçüncü kişiler nezdinde olan hak ve alacaklarının da haczine karar verebilecektir. Bu durum 3. kişilerdeki alacakların haczi olarak İcra İflas Kanunu’nun 89. maddesinde ayrıntılı şekilde düzenlenmiştir.
Buna göre borçlunun üçüncü kişi nezdinde bulunan alacağının haczi için üçüncü kişiye öncelikle bir haciz ihbarnamesi adı altında ihbarname gönderilir. ihbarname ile üçüncü kişiye borçlunun kendisinde olan alacağın haczedildiği bildirilir. Bundan böyle borcunu ancak icra dairesine ödeyeceğim borçlunun kendi nezdinde alacağı yoksa bu durumu 7 gün içerisinde icra dairesine bildirilmesi gerektiği yazılmaktadır. Eğer üçüncü kişi haciz ihbarnamesine süresi içerisinde itiraz ederse üçüncü kişinin bu beyanın yalan olduğunu düşünen alacaklı icra mahkemesine başvurabilecektir. Ayrıca üçüncü kişi borcu kabul ederse ve icra dairesine bildirirse bu borcu yalnızca icra dairesine ödemek zorundadır. Aksi durumda icra dairesinin bu üçüncü kişinin mallarını haczetme ve satma yetkisi de bulunmaktadır.
Eğer üçüncü kişi haciz ihbarnamesine karşı sessiz kalırsa kendisinden istenen alacağı kabul etmiş olacaktır. Bu durumda icra dairesi ikinci kez haciz ihbarnamesi göndererek tıpkı ilk haciz ihbarnamesinde ki gibi itiraz hakkını hatırlatır ve itiraz etmediği ihtimalde zimmetinde sayılan borcu icra dairesine ödemesi gerektiği ihtar edilir. Bu durumda üçüncü kişi haciz ihbarnamesine itiraz edebilir ya da itiraz etmeyebilir. Ancak itiraz etmezse artık bu borcu icra dairesine ödemek durumundadır. İtiraz etmemesine rağmen borcu icra dairesine ödemezse icra dairesi üçüncü haciz ihbarnamesi göndererek 15 günlük süre içerisinde icra dairesine ödeme yapmasını ya da menfi tespit davası açmasını üçüncü kişiye ihtar eder. Üçüncü kişi 15 gün içerisinde bir ödeme yapmaz yahut menfi tespit davası açmazsa üçüncü kişinin mal ve alacakları icra dairesi tarafından hadis edilecektir.
E HACİZ NEDİR ?
E haciz kişilerin devlete karşı ödememiş oldukları borçları tahsili için mal varlıklarına el koyma sürecine verilen isimdir. Bu borçlar Kamu alacakları ya da bireysel alacaklar olabilir. E haciz uygulamasına ilişkin prosedür 6183 Sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunu’nun 55. maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre borcunu ödemediği tespit edilen kişiye e-haciz sürecinin başlayacağına ilişkin bir tebligat gönderilir. Borçlu 15 gün içerisinde borcu ödemeye yönelik bir işlem yapmazsa e haciz süreci başlar. ( E haciz nedir ?)
E-haciz ile maaş kesintisi, tapu kaydına haciz, araç kaydına haciz gibi işlemler yapılabilir. E hacizi kaldırmak isteyen borçlu ancak borcunu ödemek kaydıyla bu haczi kaldırabilecektir.
KONUTA HACİZ GELİRLER Mİ ?
Uygulamada haciz ve icra nedir başlıları altında tarafımıza en sık yöneltilen sorulardan biri de eve haciz gelir mi sorusudur. Öncelikle belirtmemiz gerekir ki eve haciz gelir mi sorusunun cevabı evettir. Alacaklıyı tatmin etmek için borçlunun malvarlığına haciz konulabilmektedir. Borçlunun mal varlığı kapsamında evi ve içerisinde bulunan taşınır eşyaları da bulunmaktadır.
Borcun miktarına göre eve haciz konulabileceği gibi evin içindeki eşyalar da haczedilebilecektir. Ancak kanun gereği ev içindeki eşyalar eğer sadece borçlu ve ailesinin yaşamını idame ettirebilecek kadarsa haczedilemeyecektir. Örnek vermemiz gerekirse evde bir tane buzdolabı varsa o dolap haczedilemeyecektir. Ancak iki tane buzdolabı olsaydı bir tanesi haczedilebilecekti. (Haciz nedir icra nedir e-haciz nedir cebri icra nedir eve haciz gelir mi oğlunun borcundan dolayı aileye haciz gelir mi , çiftçinin traktörüne haciz )
SIK SORULAN SORULAR
Üzerine mal varlığı olmayan bir kimseye haciz işlemi uygulanamaz. Ancak kişi SGK kaydı altında çalışıyorsa maaşına haciz konulabilecektir.
Borcunu ödemeyen borçlu hakkında alacaklının talebi üzerine icra takibi başlatılabilmektedir. Alacaklının alacağına kavuşması için de borçlunun malvarlığına el konulmakta olup bu işleme haciz denilmektedir.
