İçindekiler
Geçit Hakkı Nedir?
Geçit hakkı, bir taşınmaz malikinin, kamu yoluna erişim sağlayabilmek için komşu taşınmazdan geçmesine izin veren sürekli bir ayni haktır. Bu hak, Medeni Kanun’un 747. maddesi kapsamında düzenlenmiştir. Geçit hakkı, mahkeme kararyla kurulabileceği gibi taraflar arasında yapılacak bir sözleşme ile de tesis edilebilir.
Geçit Hakkı Davası Nedir?
Geçit hakkı davası, bir taşınmaz malikinin kamu yoluna erişim sağlamak için komşu taşınmaz üzerinde geçit hakkı kurulmasını talep ettiği bir davadır. İlgili taşınmaz sahibinin diğer taşınmaz maliklerinden geçiş izni alamaması halinde, mahkemeye başvurarak bu hakkın tesis edilmesini isteyebilir.
Geçit Hakkı Davasının Hukuki Dayanağı
Geçit hakkı davasının hukuki dayanağı, 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 747. maddesidir. Bu maddeye göre, “Bir taşınmazın kamu yoluna bağlantısı yoksa ya da mevcut bağlantı yeterli değilse, malik uygun bir bedel karşılığında komşu taşınmazdan geçit hakkı talep edebilir.” Mahkeme, en az zarar verecek şekilde bir geçit yolu belirleyerek bu hakkı tesis eder.
Geçit Hakkı Davasını Kimler Açabilir?
Geçit hakkı davasını açabilecek taraflar şunlardır:
- Yolu olmayan ya da yetersiz erişim imkanı bulunan taşınmaz sahipleri
- Taşınmaz üzerinde sürekli irtifak hakkı bulunan kişiler
- Geçit hakkının tapuya şerhli olması durumunda lehine geçit hakkı tanınan şahıslar
Geçit Hakkı Talep Edilebilmesi İçin Gerekli Koşullar
- Taşınmazın kamu yoluna erişimi bulunmamalı veya mevcut erişim yeterli olmamalıdır.
- En az zarar verecek gücergahtan geçiş belirlenmelidir.
- Mahkeme tarafından belirlenen bedelin geçit hakkı tesis edilecek taşınmaz malikine ödenmesi gerekir.
Geçit Hakkı Davası Nasıl Açılır?
1. Yetkili ve Görevli Mahkeme
Geçit hakkı davası, taşınmazın bulunduğu yer asliye hukuk mahkemesinde açılır.
2. Dava Dilekçesinde Bulunması Gereken Hususlar
- Davacı ve davalının kimlik ve adres bilgileri
- Geçit hakkı talep edilen taşınmazın tapu kayıt bilgileri
- Geçit hakkının neden gerekli olduğuna dair açıklamalar
- Eşdeğer bir yolun olup olmadığına dair beyanlar
3. Bilirkişi ve Keşfın Yapılması
Mahkeme, dava konusu taşınmazlarda bir bilirkişi incelemesi yaparak en az zarar verecek ve uygun bedel ile tesis edilecek bir geçit yolu belirler.
Geçit Hakkı Davası Ne Kadar Sürede Sonuçlanır?
Geçit hakkı davaları yaklaşık 8 ila 24 ay arasında sonuçlanabilir. Bu süre mahkemenin iş yüküne, bilirkişi incelemelerine ve tarafların itirazlarına göre değişebilir.
Geçit Hakkı Bedeli Nasıl Belirlenir?
Mahkeme, geçit hakkı tesis edilirken taşınmaz malikine uygun bir tazminat (şerhi bedeli) ödenmesini öngörür. Bu bedel belirlenirken şu faktörler dikkate alınır:
- Geçit yolu nedeniyle taşınmazın değer kaybı
- Geçit hakkının sürekliliği
- Bölgedeki rayiç fiyatlar
- Taşınmaz malikleri arasındaki anlaşma koşulları
Geçit Hakkı Dava Masrafları Nelerdir?
Geçit hakkı davasında tahmini masraflar şunlardır:
- Harç ve mahkeme masrafları: Yaklaşık 5.000 – 15.000 TL
- Bilirkişi ücreti: 2.000 – 10.000 TL
- Tapu ve kadastro giderleri
- Avukatlık üreti (varsa)
Sonuç
Geçit hakkı davası, kamu yoluna erişim sağlayabilmek için başvurulan hukuki bir yoldur. Bu davayı açmadan önce taşınmaz maliklerinin uzlaşıp uzlaşamayacağı değerlendirilmelidir. Mahkemeye başvurulması halinde en az zarar verecek şekilde geçit yolu belirlenerek uygun bir tazminat karşılığında hakkın tesisi sağlanabilir.
Bu konuda detaylı bilgi ve hukuki destek almak için uzman bir avukata danışmanız önemlidir.