ASLİYE CEZA MAHKEMESİ

Ceza yargılaması ; kişilerin Cumhuriyet Savcısı tarafından düzenlenen iddianamede isnat edilen suçları işleyip işlemediğinin araştırıldığı ve hükme bağlandığı bir yargı koludur. Bu yargılama ceza mahkemelerinde yapılmaktadır. Ceza mahkemeleri ise ağır ve asliye ceza mahkemesi olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Bunun yanında özel kanunlarla kurulmuş çocuk mahkemesi, çocuk ağır ceza mahkemesi ve fikri ve sınai haklar ceza mahkemesi de bulunmaktadır. Ancak temel olan ağır ve asliye ceza mahkemesidir. Bu yazımızda asliye ceza mahkemesi nedir , asliye ceza mahkemesi hangi davalara bakar, asliye ceza mahkemesi kararları gibi başlıklar altına ayrıntılı inceleme yapılmıştır.

ASLİYE CEZA MAHKEMESİ NEDİR ?

Yukarıda da bahsettiğimiz üzere ceza mahkemesi ; savcı tarafından düzenlenen iddianamede kişilere isnat edilen suçların işlenip işlenmediğini, iddianamedeki kişiler tarafından mı bu suçların işlendiğini araştıran bir adli yargı koludur. Ceza mahkemesi ise kendi içerisinde ana iki kola ayrılmaktadır. Bunlardan biri ağır ceza mahkemesi diğeri ise asliye ceza mahkemesidir. Yazımızın konusu olan asliye ceza mahkemesi ile ilgili uygulamada asliye ceza mahkemesi nedir sorusu tarafımıza sıkça yöneltilmektedir. Asliye ceza mahkemesi nedir sorusunun cevabı kısaca şöyle verilebilmektedir;

Asliye ceza mahkemesi ağır ceza mahkemesinin görevi alanına girmeyen tüm ceza yargılamalarına bakan genel görevli ceza mahkemesidir. Bunun yanında yukarıda sayılan özel kanunlarla kurulan ceza mahkemelerinin de görevine girmeyen davalara bakmaktadır. Ancak davanın görüldüğü yargı çevresinde bu özel mahkemeler bulunmuyorsa bu davalara da yine asliye ceza mahkemesi bakacaktır.

Bunun yanında asliye ceza mahkemesi bir yerel mahkemedir yani ilk derece mahkemesidir. Dolayısıyla kesin olarak verdiği kararlara karşı kanun yoluna başvurulabilecektir.

Asliye ceza mahkemeleri , Hakimler Ve Savcılar Kurulu’nun olumlu görüşü alınarak Adalet Bakanlığı tarafından kurulmaktadır. Kural her il merkezinde veya nüfus ve iş yoğunluğunun gerektirdiği ilçelerde asliye ceza mahkemesinin kurulmasıdır.

ASLİYE CEZA MAHKEMESİNİN YAPISI

Yukarıda da belirttiğimiz üzere asliye ceza mahkemesi Hakimler Savcılar Kurulunun olumlu görüşü ile birlikte Adalet Bakanlığı tarafından kurulmaktadır. Türkiye’nin hemen hemen her ilçesinde bulunmaktadır. Bu mahkemelerde tek hakim bulunmaktadır. Aynı zamanda iddia faaliyetini yürütmek için bir tane de savcı bulunmaktadır.

Belirtmemiz gerekir ki iş yoğunluğunun gerektirmesi halinde bir adliyede birden fazla asliye ceza mahkemesi bulunabilmektedir. Ayrıca her mahkeme için yeterli sayıda kalem memuru da bulunacaktır.

ASLİYE CEZA MAHKEMESİ HANGİ DAVALARA BAKAR ?

Uygulamada asliye ceza mahkemesi hangi davalara bakar sorusu tarafımıza sıkça yöneltilmektedir. Asliye ceza mahkemesi hangi davalara bakar sorusunu dava konusu suçun kanunda düzenlenen yaptırımının üst sınırına bakarak cevaplayabilir. Şöyle ki ; eğer davaya konu suçun cezasının üst sınırı 10 yıl hapis cezasından azsa ve bu suç özel kanunla kurulmuş ceza mahkemelerinin görev alanına girmiyorsa; bu davaya bakmakla görevlidir.

Suçun üst sınırı 10 yıldan fazla hapis cezasını gerektiriyorsa burada görevli mahkeme ağır ceza mahkemesi olacaktır.

Belirtmemiz gerekir ki mahkemenin görev alanı tespit edilirken ağırlaştırıcı veya hafifletici nedenler göz önünde bulundurulmaksızın suçun kanunda yer alan suçun cezasının üst sınırı dikkate alınacaktır.

Bazı durumlarda kanunlar bir mahkemeyi görevli kılar. Bu durumda yargılamayı o mahkeme yapacaktır. Ağır ceza mahkemesi, sulh ceza hakimliği ve diğer özel kanunla kurulmuş mahkemelerin görevi dışındaki tüm ceza davalarına aliye ceza mahkemesi bakar. Eğer asliye ceza mahkemesi suçun yaptırımına ve vasfına bakılmaksızın özel olarak görevli kılındıysa özel görevli mahkeme sıfatıyla o davaya bakacaktır.

Peki suçlara göre asliye ceza mahkemesi hangi davalara bakar ?

• Tehdit suçu,
• Şantaj suçu,
• Kişiyi hürriyetinden yoksun kılma suçu,
• Konut dokunulmazlığının ihlali suçu,
• Kişilerin huzur ve sükununu bozma suçu,
• Hakaret suçu,
• Özel hayatın gizliliğini ihlal suçu,
• Görevi kötüye kullanma suçu,
• Görevi yaptırmamak için direnme suçu,
• İftira suçu,
• Başkasına ait kimlik veya kimlik bilgilerinin kullanılması suçu,
• Trafik güvenliğini tehlikeye sokma suçu,
• Suç üstlenme suçu,
• Yalan tanıklık suçu,
• Yalan yere yemin suçu,
• Uyuşturucu kullanılmasını kolaylaştırma suçu,
• Kasten adam yaralama suçu,
• Taksirle adam yaralama suçu,
• Cinsel taciz suçu,
• Hırsızlık suçu,
• Mala zarar verme suçu,
• Güveni kötüye kullanma suçu,
• Basit dolandırıcılık suçu,
• Parada sahtecilik suçu,
• Mühür bozma suçu,
• Resmi belgeyi bozmak, yok etmek veya gizlemek suçu,
• Resmi belgenin düzenlenmesinde yalan beyanda bulunmak suçu,
• Özel belgede sahtecilik suçu,
• Özel belgeyi bozmak, yok etmek veya gizlemek suçu,
• Açığa imzanın kötüye kullanılması suçu,
• Cumhurbaşkanına hakaret suçu,
• Hakkı olmayan yere tecavüz suçu

ASLİYE CEZA MAHKEMESİ KARARLARI

Önemli olan diğer bir konu ise asliye ceza mahkemesi kararları konusudur. Asliye ceza mahkemesi kararları na karşı kanun yoluna gidilip gidilemeyeceği uygulamada oldukça merak edilmektedir. Belirtmemiz gerekir ki asliye ceza mahkemesi kararları için itiraz kanun yolu ve istinaf kanun yolu mümkündür.

İtiraz kanun yolu, asliye ceza mahkemesi kararlarında özellikle tutukluluk kararlarına karşı başvurulan kanun yoludur. Bu karar davayı sonuçlandırmayan ara karar niteliğindeki bir karar olmakla birlikte kanun koyucu itiraz kanun yolu mümkün kararlardan. Tutukluluğa itiraz dilekçesi için buraya tıklayın. Bunun yanında hükmün açıklanmasının geri bırakılması (HAGB) kararı davayı sonuçlandıran kesin bir karar olmakla birlikte bu karara karşı da itiraz kanun yolu öngörülmüştür.

Diğer bir kanun yolu ise sistemimizde nispeten yeni olan istinaf kanun yoludur. Asliye ceza mahkemelerinin neredeyse bütün kararlarına karşı istinaf kanun yolu açıktır. Nihai kararın tefhim veya tebliğinden itibaren 7 gün içinde, kararı veren mahkemeye karşı sunulan bir istinaf dilekçesi ile kararın Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesi mümkündür.

Peki asliye ceza mahkemesinde hangi kararlar verilmektedir ?

• Mahkumiyet kararları,
• Beraat kararları,
• Hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararları,
• Ceza verilmesine yer olmadığına dair karar,
• Davanın çeşitli sebeplerle düşmesi kararı

SIK SORULAN SORULAR