İçindekiler
“Ahz” kelimesi, Arapça kökenli olup Türkçede ve özellikle hukuk dilinde “almak” anlamında kullanılır. Eski metinlerde ve klasik hukuk belgelerinde sıkça geçen bu terim, özellikle alacak-borç ilişkileri, icra işlemleri ve teslim-tesellüm süreçlerinde karşımıza çıkar.
Hukuki Bağlamda Ahz’ın Kullanım Alanları
1. Ahzu Kabz
Ahz: Almak Kabz: Teslim almak, zilyetliğe geçirmek
Bu iki terim birlikte kullanıldığında, “bir şeyi alma ve fiilen teslim alma” sürecini ifade eder. Özellikle vekâletnamelerde sıkça karşılaşılır:
“Ahz ve kabza, ferağa ve temlike, dava ikame ve takip etmeğe…” gibi ibarelerle, vekilin işlem yapma yetkileri tanımlanır.
2. Vekâletnamelerde Ahz Yetkisi
Vekilin bir alacağı tahsil edebilmesi için vekâletnamede mutlaka “ahz ve kabz” yetkisinin açıkça yazılı olması gerekir. Aksi takdirde vekil, alacak tahsil edemez.
3. İcra Hukukunda Ahz
İcra işlemlerinde alacaklının veya vekilinin borçludan alacağını tahsil etmesi, yani fiilen alma işlemi, “ahz” olarak tanımlanır. Bu işlem, icra memuru nezaretinde yapılır ve hukuki sonuç doğurur.
4. Vergi Hukukunda Ahz
Vergi dairesi tarafından kamu alacağının tahsil edilmesi anlamında da “ahz” kavramı geçebilir. Burada da devletin bir şeyi “alma” işlemi söz konusudur.
Ahz ile İlgili Diğer Hukuki Kavramlar
Ahz ve İltizam: Alıp üstlenmek anlamına gelir. Özellikle Osmanlı döneminde kamu hizmetlerini üstlenen mültezimlerin yükümlülükleri için kullanılırdı. Ahz Memuru: Osmanlı döneminde belirli malları toplamakla görevli kişiler için kullanılan bir unvandı. Tesellüm: Ahz’dan sonraki aşamadır, alınan şeyin fiilen teslim alınmasıdır.
Günümüzde Kullanımı
Modern hukukta “ahz” kelimesi günlük kullanımda yerini “tahsil etmek”, “teslim almak”, “alacak tahsili” gibi ifadelere bırakmış olsa da, resmî belgelerde ve vekâletnamelerde hâlen geçerliliğini koruyan teknik bir terimdir. Özellikle noterlik işlemlerinde bu kavram önemlidir.
Sonuç
Ahz, hukukta özellikle yetki ve temsil ilişkilerinde büyük önem taşır. Bir alacağın alınması, bir malın teslim alınması gibi işlemlerde, “ahz” yetkisi açıkça verilmediyse, işlem geçersiz sayılabilir. Bu nedenle vekâlet ilişkilerinde bu kelimeye dikkat edilmesi büyük önem taşır.