İçindekiler
“Acir”, kiraya veren kişi anlamına gelir. Kiraya veren, bir taşınmazı veya taşınırı belirli bir süreyle ve belirli bir bedel karşılığında kullanma hakkını başkasına devreden kişidir. Türk Borçlar Kanunu’na göre, kira sözleşmesi ile bir mal, kiraya veren tarafından kiracıya belirli bir süreyle ve ödeme karşılığında kullanılması amacıyla verilir. Bu durumda kiraya veren kişi, “acir” olarak tanımlanır.
Acir’in Hukuki Sorumlulukları
Kiraya verenin (“acir”) hukuki sorumlulukları, kira sözleşmesinin şartlarına ve Türk Borçlar Kanunu’na dayanır. Kiraya verenin başlıca sorumlulukları şunlardır:
Malın Teslimi: Kiraya veren, kiracının kiralanan malı kullanabilmesi için, malı teslim etmekle yükümlüdür. Bu teslim, malın fiziksel olarak kiracıya verilmesiyle gerçekleşir. Kiraya verenin, malı zamanında ve eksiksiz teslim etmesi gerekmektedir.
Malın Kullanılabilir Olması: Kiraya verenin, malı kiracıya teslim etmeden önce malın kullanılabilir olduğundan emin olması gerekir. Eğer kiralanan mal bozuk ya da kullanılamaz durumdaysa, kiraya veren bu durumu düzeltmekle yükümlüdür.
Malın İyi Durumda Tutulması: Kiraya veren, kiralanan malın iyi durumda tutulması için gerekli bakımı yapmakla sorumludur. Özellikle uzun vadeli kira sözleşmelerinde, kiralanan malın düzenli bakım ve onarımının yapılması, kiraya verenin sorumluluğundadır.
Kiracıyı Rahatsız Etmeme: Kiraya veren, kiracının malı kullandığı süre boyunca, malı kiracıya vermiş olduğu sözleşme koşullarına uygun şekilde kullanabilmesini engellememelidir. Kiraya veren, kiracıyı gereksiz yere rahatsız edemez veya malın kullanımını kısıtlayamaz.
Kira Bedelinin Alınması: Kiraya veren, kira bedelini kiracıdan almak için belirtilen süreyi ve miktarı dikkate alarak ödeme talep etme hakkına sahiptir. Eğer kiracı ödeme yapmazsa, kiraya veren alacak talep edebilir ve hukuki yollarla ödeme yapılmasını isteyebilir.
Acir’in Kiracılık İlişkilerindeki Yeri
Kiraya veren, “acir” olarak, kiracı ile yaptığı sözleşme çerçevesinde, kiralanan malı kiracıya kullanım hakkı tanırken belirli haklar da elde eder. Bu haklar, genellikle kira bedelinin tahsil edilmesi, kiralanan malın korunması ve sözleşmeye uyulmasının sağlanması gibi alanlarda yoğunlaşır. Ancak kiraya verenin, kiracıyı “yasa dışı” yollarla zorlaması veya haklarını aşan şekilde müdahale etmesi yasaktır.
Acir ve Kiracısının Hakları Arasındaki Denge
Türk Borçlar Kanunu’na göre, kiraya verenin hakları kadar kiracının da hakları vardır. Kiracının, kiralanan malı belirli bir süreyle ve kira bedeli karşılığında kullanma hakkı vardır. Kiraya verenin bu süre zarfında kiracıyı rahatsız etmemesi, malın düzgün bir şekilde teslim edilmesi ve bakımı konusunda gerekli önlemleri alması zorunludur.
Eğer kiraya veren bu yükümlülüklerini yerine getirmezse, kiracı sözleşmeyi feshedebilir veya tazminat talep edebilir.
Kiraya Verenin İhbarı ve Kiracıyı Çıkarma
Kiraya veren, kiracıyı belirli şartlar altında maldan çıkarmak isteyebilir. Ancak kiracının çıkartılabilmesi için, kira sözleşmesinde belirtilen şartların ve kanun hükümlerinin yerine getirilmesi gerekmektedir. Kiraya veren, kira bedelini zamanında ödemeyen, malı sözleşmeye aykırı kullanan veya başka hukuki gerekçelerle kiracıyı tahliye edebilir.
Ancak, kiraya verenin kiracıyı çıkarma işlemi yasal prosedüre uygun olmalıdır. Aksi takdirde kiraya veren, kiracıyı hukuka aykırı olarak tahliye ederse, hukuki sonuçlarla karşılaşabilir.