İçindekiler
- Leasing Türleri Nelerdir?
- Leasing Nasıl Çalışır?
- Leasing Avantajları Nelerdir?
- Leasing ile Kredi Arasındaki Fark Nedir?
- Leasing Hangi Alanlarda Kullanılır?
- Leasing Sözleşmesi Nasıl Yapılır?
- Leasingin Dezavantajları Var mı?
- Leasing Yasal Düzenlemeleri
- Leasing Kullanmak Mantıklı Mı?
- Hangi Mallar Leasing Konusu Olabilir?
Leasing, Türkçe’de “finansal kiralama” olarak bilinen ve bir varlığın belirli bir süreyle, genellikle kira ödemeleri karşılığında kiralanması anlamına gelen bir finansman yöntemidir. Leasing, özellikle işletmelerin yüksek maliyetli makine, ekipman, araç veya gayrimenkul gibi yatırımlara doğrudan sahip olmadan kullanım hakkını elde etmelerini sağlar. Bu yöntem, hem likidite yönetimi hem de maliyet kontrolü açısından önemli avantajlar sunar. Leasing, bir yatırımın satın alma maliyetine katlanmadan, belirlenen bir süre için kullanma imkânı tanır ve bu süreçte kira bedelleri sabit veya değişken olabilir.
Leasing sistemi, özellikle işletmelerin nakit akışını koruması, yatırımlarını planlı bir şekilde yapabilmesi ve vergisel avantajlardan yararlanabilmesi için tercih edilmektedir. Finansal kiralama sözleşmeleri, taraflar arasında belirli koşullara bağlanır ve sözleşme süresi sonunda kiracı, ilgili varlığı satın alma hakkına sahip olabilir veya kiralama süresini yenileyebilir.
Leasing Türleri Nelerdir?
Leasing, temel olarak iki ana başlıkta incelenir: finansal leasing ve operasyonel leasing.
Finansal leasing, kiralama süresinin sonunda kiracının genellikle düşük bir bedelle varlığı satın almasını öngören ve mülkiyet hakkına yakın bir kullanım hakkı sağlayan leasing türüdür. Bu türde kiracı, varlığı sanki kendi mülküymüş gibi kullanır ve bakım, sigorta gibi sorumlulukları üstlenir.
Operasyonel leasing ise daha çok kiralama süresi sonunda varlığın iade edilmesini öngörür ve genellikle kısa süreli kiralamalar için tercih edilir. Operasyonel leasing, bakım ve onarım yükümlülüklerinin kiralayana ait olduğu, kiracının ise belirli bir kullanım süresi karşılığında ödeme yaptığı bir yöntemdir. Özellikle araç kiralama şirketlerinde sıkça kullanılan bu model, mülkiyet devrini amaçlamaz.
Leasing Nasıl Çalışır?
Leasing süreci, kiracı (lessee) ve kiralayan (lessor) arasında yapılan bir sözleşmeyle başlar. Kiralayan, kiracının ihtiyacı olan varlığı satın alır ve belirlenen koşullar çerçevesinde kiracıya kullanım hakkı tanır. Kiracı ise sözleşme süresince belirli periyotlarda kira bedeli öder. Bu kira bedelleri, varlığın kullanım süresine ve değerine göre belirlenir. Finansal leasingde genellikle sözleşme sonunda kiracıya satın alma opsiyonu tanınır.
Leasing Avantajları Nelerdir?
Leasing, işletmeler için birçok finansal avantaj sunar.
Nakit akışını korur: Varlığın tamamını peşin satın almak yerine aylık veya yıllık kira bedelleri ödenir. Vergi avantajı sağlar: Kira bedelleri gider yazılabilir ve bu durum vergisel avantaj yaratır. Bilanço yönetimini kolaylaştırır: Özellikle operasyonel leasingde varlık, kiracının bilançosunda yer almaz, bu da finansal tabloların daha sade görünmesini sağlar. Esneklik sunar: İhtiyaç duyulmayan varlıklar kolayca iade edilebilir veya sözleşme yenilenebilir.
Leasing ile Kredi Arasındaki Fark Nedir?
Leasing ve kredi, işletmelerin finansman sağlamak için tercih ettiği iki farklı yöntemdir. Leasingde, kiralanan varlık üzerinde kiracıya mülkiyet hakkı tanınmaz; yalnızca kullanım hakkı sağlanır. Kredide ise işletme, aldığı borçla varlığı satın alır ve mülkiyet hakkını kazanır. Ayrıca leasing ödemeleri genellikle sabit kalırken, kredilerde faiz oranları piyasa koşullarına göre değişkenlik gösterebilir. Leasingde teminat genellikle kiralanan varlığın kendisidir, bu da krediye kıyasla daha düşük riskli bir yapı sunar.
Leasing Hangi Alanlarda Kullanılır?
Leasing, birçok sektörde yaygın olarak kullanılan bir finansman modelidir.
Araç kiralama: Özellikle filo yönetimi yapan şirketler, yüksek maliyetli araçları satın almak yerine uzun dönemli kiralamayı tercih eder.
Makine ve ekipman kiralama: Sanayi, inşaat, tekstil gibi sektörlerde büyük makinelerin leasing yoluyla temini yaygındır.
Gayrimenkul leasingi: Ofis, fabrika veya depo gibi taşınmazların kiralanması için finansal kiralama uygulanabilir.
Leasing Sözleşmesi Nasıl Yapılır?
Leasing sözleşmesi, tarafların hak ve yükümlülüklerini ayrıntılı şekilde düzenleyen resmi bir belgedir. Bu sözleşmede kiralanacak varlığın özellikleri, kira bedelleri, ödeme planı, bakım-onarım sorumlulukları, satın alma opsiyonu gibi detaylar yer alır. Ayrıca sözleşmenin süresi ve fesih koşulları da açıkça belirtilir. Leasing şirketleri, sözleşme öncesinde kiracının mali analizini yaparak ödeme gücünü değerlendirir.
Leasingin Dezavantajları Var mı?
Leasingin avantajları kadar bazı dezavantajları da bulunmaktadır.
Toplam maliyet yüksek olabilir: Uzun vadede kira ödemeleri, varlığın satın alma bedelini aşabilir.
Mülkiyet devri olmadan ödeme: Kiracı, varlığa sahip olmadan ödeme yapmaya devam eder.
Sözleşme esnekliği sınırlı olabilir: Erken fesih durumlarında cezai şartlar gündeme gelebilir.
Leasing Yasal Düzenlemeleri
Türkiye’de leasing işlemleri, 6361 sayılı Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanunu çerçevesinde düzenlenmektedir. Bu kanun, leasing şirketlerinin faaliyet alanlarını, sözleşme şartlarını, kiracı ve kiralayanın hak ve yükümlülüklerini detaylı olarak tanımlar. Leasing işlemlerinde yasal mevzuatın dikkatle incelenmesi, hem kiracının hem de kiralayanın haklarını korur.
Leasing Kullanmak Mantıklı Mı?
Leasing, özellikle nakit akışını korumak ve sermaye harcamalarını minimize etmek isteyen işletmeler için mantıklı bir finansman yöntemidir. Ancak leasing kararında, kira süresinin uzunluğu, toplam ödeme maliyeti, varlığın amortisman değeri ve işletmenin ihtiyaçları dikkate alınmalıdır. Eğer leasing süresi sonunda varlığa sahip olmak isteniyorsa, finansal leasing daha uygun bir seçenek olabilir.
Hangi Mallar Leasing Konusu Olabilir?
Finansal kiralama sözleşmesine konu olabilecek mallar, genel olarak taşınır ve taşınmaz mallar olmakla birlikte kanunda bazı istisnalar da açıkça belirtilmiştir. 6361 Sayılı Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanunu uyarınca, bilgisayar yazılımlarının çoğaltılmış nüshaları finansal kiralamaya konu olamaz. Aynı şekilde marka, patent ve benzeri sınai mülkiyet hakları da leasing kapsamında değerlendirilmez. Kanun koyucu, leasingin temel amacını malvarlığı unsurlarının ekonomik kullanım hakkının devri olarak belirlediği için fikri ve sınai hakların bu kapsama alınmaması, mülkiyet devrinin somutlaştırılması açısından önem arz etmektedir.
Kanunla birlikte, sat-geri kirala yöntemi de finansal kiralama sözleşmeleri kapsamında kabul edilmiştir. Bu yöntem, bir malın işletme tarafından leasing şirketine satıldıktan sonra aynı malın tekrar kiralanmasını sağlayan bir finansman modelidir. Bu uygulama, işletmelerin mevcut varlıklarını nakde çevirmelerine olanak tanırken, aynı zamanda o malı kullanmaya devam etmelerini sağlar. Sat-geri kirala yöntemi, özellikle işletmelerin nakit akışını dengelemesi ve kısa vadede sermaye ihtiyaçlarını karşılaması açısından pratik bir çözüm sunmaktadır.
Finansal kiralama sözleşmesine konu mallar, kiralanacak varlığın üçüncü kişilerden temin edilmesi, doğrudan kiracıdan satın alınması veya kiralayanın kendi mülkiyetinde bulunan bir malın kiralanması gibi farklı yöntemlerle sağlanabilir. Bu esneklik, işletmelerin farklı finansal senaryolarına uygun çözümler üretilmesine olanak tanır. Leasing şirketi, kiralanacak malın teminini sağlamakta ve kiracıya belirlenen süre boyunca kullanım hakkını devretmektedir. Kiralama süresince mülkiyet hakkı kiralayanda kalırken, kiracı yalnızca kullanım hakkına sahip olur ve sözleşme koşullarına göre kira bedelini öder.
Bu kapsamda finansal kiralama sözleşmelerine konu olabilecek mallar arasında üretim makineleri, fabrika ekipmanları, iş makineleri, araç filoları, ticari taşınmazlar, ofis mobilyaları ve teknoloji ürünleri gibi pek çok kalem yer alabilir. Ancak burada dikkat edilmesi gereken en önemli husus, malın hukuken leasinge uygun nitelikte olması ve mülkiyet devrine elverişli bulunmasıdır. Kanunla yasaklanan fikri ve sınai haklar, soyut nitelikleri nedeniyle finansal kiralama işlemine konu edilemez.