Türk Ceza Kanunu’nun 22. maddesinin 3. fıkrası, ceza hukukunda bilinçli taksir kavramını düzenler. Bu maddeye göre:
“Kişinin öngördüğü neticeyi istememesine karşın, neticenin meydana gelmesi hâlinde bilinçli taksir vardır.”
Bu düzenleme, failin yaptığı hareketin sonucunda bir tehlikenin doğabileceğini önceden tahmin etmesine rağmen, bu sonucu istemeyerek eylemi gerçekleştirmesi durumunu kapsar.
Bilinçli taksir nedir?
Bilinçli taksir, normal taksir ile kast arasındaki gri alan olarak görülür. Fail, fiilinin tehlikeli olduğunu bilir, ama yine de sonucu doğurmayacağına inanarak hareket eder. Ancak sonunda, öngörülen zarar gerçekleşirse, artık bilinçli taksir söz konusudur.
Bilinçli taksirin ceza üzerindeki etkisi nedir?
TCK’ya göre bilinçli taksir halinde, fail normal taksirden daha ağır bir ceza ile cezalandırılır.
Çünkü failin, riskin farkında olması onun daha kusurlu sayılmasına neden olur.
Örnek:
Bir sürücü, hız sınırını aştığını ve yolun kaygan olduğunu bilmesine rağmen frene geç basarsa ve bir yayaya çarparsa, bu durumda:
Sonucu öngörmüştür ama Gerçekleşmeyeceğini ummuştur Sonuç meydana gelmiştir → Bilinçli taksir oluşur.
Sonuç:
TCK 22/3, ceza hukukunda kişisel kusur derecelerini ayırt etme açısından kritik bir maddedir. Kişi, riskin farkında olarak hareket etmiş ama sonucu istememişse, basit taksir değil, bilinçli taksir devreye girer ve cezai sorumluluk artar.
