İçindekiler
Aile hukukunda boşanma davaları, hem medeni hukukun hem de toplumsal hayatın önemli bir parçasıdır. Boşanma sürecinde en çok merak edilen konulardan biri de “Hâkim hangi durumlarda hemen boşar?” sorusudur. Bu yazıda, hâkimin boşanma kararı verme süreci, hangi hallerde derhal boşanma kararı verilebildiği, hangi delillerin etkili olduğu, ve uygulamadaki örnekler detaylı şekilde ele alınacaktır.
Boşanma Davasında Hâkimin Rolü Nedir?
Hâkim, boşanma davasında taraflar arasındaki iddiaları, savunmaları, sunulan delilleri ve olayların genel çerçevesini değerlendirerek karar verir. Boşanma kararı verilebilmesi için;
- Evlilik birliğinin temelinden sarsılmış olması,
- Kanunda sayılan özel boşanma nedenlerinin ispat edilmesi gerekir.
Ancak bazı durumlarda, olayın vahameti veya tarafların beyanlarının açık ve net olması hâkimin hemen boşanma kararı vermesine yol açabilir.
Hâkimin Hemen Boşama Kararı Verebileceği Durumlar
1. Zina (Aldatma)
Türk Medeni Kanunu (TMK) m.161 uyarınca zina, özel boşanma sebeplerindendir. Zinanın ispatı hâlinde hâkim boşanma kararı verir. Özellikle;
- Aldatmaya ilişkin açık ve net mesajlar,
- Otel kayıtları,
- Tanık ifadeleri,
- Videolar veya fotoğraflar,
gibi güçlü deliller varsa, hâkim tarafları dinledikten sonra kısa sürede boşanma kararı verebilir.
2. Hayata Kast, Pek Kötü veya Onur Kırıcı Davranış
TMK m.162 gereği, eşlerden biri diğerinin hayatına kast etmişse veya sürekli olarak şiddet uyguluyorsa, bu durumlar hâkimi acil karar almaya yönlendirebilir. Özellikle:
- Şiddet raporu,
- Savcılığa yapılan suç duyuruları,
- Koruma kararları,
gibi belgeler varsa hâkim ilk duruşmada dahi boşanmaya hükmedebilir.
3. Resmi Belgelerle Sabit Maddi veya Psikolojik Şiddet
- Aile içi şiddet raporu,
- Psikolojik tedavi kayıtları,
- Polis tutanakları,
gibi resmi evraklarla desteklenen şiddet olayları hâkimin hızlı karar vermesini sağlar. Bu tür davalarda deliller açık ve sabitse, hâkim boşanmayı ilk celsede sonuçlandırabilir.
4. Eşin Evi Terk Etmesi
TMK m.164 uyarınca, eşlerden biri ortak konutu haklı bir sebep olmaksızın terk ederse ve bu terk en az 6 ay sürerse, diğer eş mahkemeye başvurarak boşanma talebinde bulunabilir.
Terk durumu;
- Noter ihtarı ile belgelendirilmişse,
- Geri dönülmemişse,
- İddialar açıkça ispatlanmışsa,
hâkim, davanın ilk celsesinde dahi boşanma kararı verebilir.
5. Akıl Hastalığı Nedeniyle Boşanma
TMK m.165‘e göre eşin iyileşmesi mümkün olmayan bir akıl hastalığı varsa ve bu hastalık evliliği çekilmez kılıyorsa, diğer eş boşanma davası açabilir. Bu durumda;
- Sağlık kurulu raporu,
- Uzman hekim görüşü,
gibi belgelerle durum ortaya konulmuşsa, hâkim hemen boşanmaya karar verebilir.
6. Anlaşmalı Boşanma
En hızlı boşanma yollarından biri de anlaşmalı boşanmadır. Eğer taraflar;
- En az 1 yıl evli kalmışlarsa,
- Boşanma ve ferilerine (nafaka, velayet, mal paylaşımı vs.) dair yazılı bir anlaşma sunmuşlarsa,
hâkim, duruşmada tarafların iradelerini bizzat dinledikten sonra ilk celsede boşanma kararı verir.
7. Evlilik Birliğinin Temelinden Sarsılması (Genel Sebep)
TMK m.166‘da düzenlenen bu genel boşanma nedeni, evlilik birliğinin temelinden sarsılmasıdır. Eğer eşler arasındaki ilişki sürdürülemez hale gelmişse ve bu durum;
- Sürekli tartışmalarla,
- Fiziksel veya psikolojik uzaklaşmalarla,
- Aile bireylerinin zarar görmesiyle,
kendini gösteriyorsa ve bu iddialar kuvvetli delillerle destekleniyorsa, hâkim davayı kısa sürede sonuçlandırabilir.
Hâkimin Derhal Boşama Yetkisini Kullanmasında Etkili Faktörler
- Delillerin kuvvetli ve inkâr edilemez olması (örneğin video kayıtları, mesajlaşmalar, sağlık raporları),
- Tarafların beyanlarının uyumlu ve açık olması (özellikle anlaşmalı boşanmada),
- Şiddet veya tehlikenin devam ediyor olması (acil müdahale gerektiren haller),
- Çocukların yüksek yararının söz konusu olması.
Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
Hâkim, her anlaşmalı boşanma davasında hemen boşanma kararı verir mi?
Evet, ancak tarafların iradelerinin özgürce verildiğine kanaat getirilmesi gerekir. Ayrıca protokolde eksik veya uyuşmazlık olmamalıdır.
Hâkim, ilk celsede tek taraflı boşanma kararı verebilir mi?
Eğer iddialar güçlü delillerle destekleniyorsa ve karşı taraf savunma sunamıyorsa ya da kabul etse bile, hâkimin ilk celsede boşanmaya karar vermesi çok zor ihtimaldir.
Delil olmadan boşanma davası açarsam hâkim hemen boşar mı?
Hayır. Boşanma nedenleri ispatlanmak zorundadır. Delilsiz davalar genellikle reddedilir veya uzun sürebilir.
Boşanma kararı hemen kesinleşir mi?
Hayır. Taraflar istinaf başvurusu yapmazsa 2 hafta sonra kesinleşir. Anlaşmalı boşanmalarda bu süre daha kısa olabilir.
Sonuç
Hâkimin hemen boşama kararı verebilmesi, çoğunlukla iddiaların açıkça ispatlanabildiği, tarafların çelişkisiz beyanda bulunduğu ve delillerin kuvvetli olduğu durumlarda mümkündür. Özellikle anlaşmalı boşanmalarda ve şiddet gibi acil müdahale gerektiren hallerde bu yetki aktif şekilde kullanılır.