İçindekiler
Çarter sözleşmesi, taşımacılık alanında kullanılan bir terim olup, özellikle deniz veya hava taşımacılığında, bir taşıma aracının (geminin ya da uçağın) tamamı veya bir kısmının bir kargo taşıması için kiralanmasını ifade eder. Bu tür sözleşmeler, navlun sözleşmesi adı verilen taşımacılık sözleşmesinin bir parçası olarak, taşınacak yükün taşınması için gereken taşıma aracının belirli bir kısmının veya tamamının bir kişiye kiralanmasını düzenler.
Çarter Sözleşmesinin Hukuki Anlamı ve İşleyişi
Çarter sözleşmesi, genellikle bir gemi veya uçak sahipliği ile taşımacılık yapan firmalarla, yük sahipleri veya taşıyıcılar arasında yapılan bir anlaşmadır. Çarter kelimesi, Latince “kartus” yani “kiralama” anlamından türetilmiştir ve taşıma aracının belirli bir kısmının kiralanması ile taşımacılıkla ilgili şartları düzenler.
Çarter Sözleşmesinin Türleri
Geminin Tam Çarteri (Voyage Charter): Bu sözleşme türü, geminin tamamının belirli bir yolculuk yapmak için kiralanmasıdır. Yük sahibi, gemiyi belirli bir rota boyunca taşımacılık için kullanır. Bu türde, gemi sahibinin tüm taşımacılık sorumlulukları, gemi kiralanan kişiye aittir.
Geminin Kısmi Çarteri (Time Charter): Bu durumda, geminin belirli bir kısmı belirli bir süre için kiralanır. Yük sahibi veya kiralayan, gemiyi belirli bir süre boyunca kullanır, ancak geminin sahibi, geminin bakımından sorumlu olmaya devam eder.
Kargo Çarteri (Bareboat Charter): Bu türde, gemi veya uçak, sadece taşıma için değil, aynı zamanda bakım ve yönetim için de kiralanır. Kargo çarteri, kiralayan kişiye taşımacılık aracını tamamen kontrol etme yetkisi verir.
Örnek Kullanım:
“Yük sahibi, taşımacılık için gemisinin çarter sözleşmesi ile gemiyi kiralayacak.”
Bu cümlede, taşımacılık için geminin tamamının veya belirli bir kısmının kiralanarak taşımacılık yapılacağı belirtilmektedir.
Çarter Sözleşmesinin Hukuki Rolü ve Önemli Noktalar
Sözleşme Koşulları: Çarter sözleşmesinde, taşıma aracının teslim koşulları, taşınacak yükün türü, taşıma süresi gibi birçok önemli husus düzenlenir. Taraflar, yükün tesliminden önce bu şartları netleştirir.
Sorumluluklar ve Yükümlülükler: Çarter sözleşmesi ile gemi veya uçak sahibinin, taşınacak yükün güvenli bir şekilde taşınmasından sorumlu olduğu belirlenir. Ayrıca, geminin bakımından kim sorumlu olacaksa bu da sözleşmede belirtilir.
Fiyatlandırma: Çarter sözleşmesinde, taşıma için ödenecek navlun ücreti de belirlenir. Ücret, geminin veya uçağın tamamının veya bir kısmının kiralanmasına göre farklılık gösterebilir.
Sonuç
Çarter sözleşmesi, deniz veya hava taşımacılığında, taşıma aracının kiralanması ile ilgili olarak yapılan anlaşmalardır. Bu tür sözleşmeler, yük sahipleri ve taşıma aracının sahipleri arasında taşımacılık için gerekli şartların belirlenmesine yardımcı olur. Çarter sözleşmesi, taşıma aracının tamamının veya kısmi kiralanmasını sağlayarak taşıma sürecini düzenler ve tarafların yükümlülüklerini netleştirir.