İçindekiler
Bariz, Türkçede “açık, belirgin, göze çarpan” anlamlarına gelir. Günlük dilde olduğu gibi, hukuk dilinde de sıkça kullanılan bu kelime, özellikle bir durumun ya da olgunun açıkça ortada olduğunu ve tartışmasız bir şekilde algılanabildiğini ifade etmek için tercih edilir. “Bariz” kelimesi, hem hukuk metinlerinde hem de mahkeme kararlarında gerekçelerin açıklanmasında önemli yer tutar.
Bariz Ne Demektir?
Bariz, Arapça kökenli bir kelimedir. Anlam olarak:
- Açık seçik olan,
- Kolayca fark edilen,
- Üzerinde tereddüt bulunmayan durumları nitelendirir.
Bu özellikleriyle özellikle delil değerlendirmelerinde, hak ihlallerinde, kusur oranlarının belirlenmesinde ve haksız fiil gibi konularda öne çıkar.
Hukukta “Bariz” Kavramının Kullanıldığı Alanlar
1.
Bariz Hata
Mahkeme kararlarında veya idari işlemlerde yapılan çok açık, kolay fark edilebilir yanlışlar için kullanılır.
Örnek:
“Davalı idarenin yaptığı işlem bariz bir hata içermektedir.”
Bu tür hatalar, genellikle bilirkişi raporlarına ya da uzman görüşlerine dahi gerek kalmadan anlaşılabilecek kadar açıktır.
2.
Bariz Hak İhlali
Anayasa Mahkemesi veya AİHM kararlarında sıkça geçer. Bir hakkın çok net bir biçimde ihlal edilmesi anlamına gelir.
Örnek:
“Başvurucunun adil yargılanma hakkı bariz şekilde ihlal edilmiştir.”
Bu tür ifadeler, yargı makamlarının ihlali tartışmaya mahal vermeyecek biçimde saptadığı durumlarda kullanılır.
3.
Bariz Kusur
Özellikle trafik kazaları ve haksız fiil davalarında geçer. Kusurun açıkça ve büyük oranda bir tarafa ait olduğunu ifade eder.
Örnek:
“Kazanın meydana gelmesinde davalının bariz kusuru bulunmaktadır.”
Bariz ve Hukuki Gerekçelendirme
Bir yargı kararının “bariz gerekçelere” dayanması, o kararın hem maddi delillere hem de hukuki ilkelere açık şekilde dayandığını gösterir. Bu da hem kararın güvenilirliğini artırır hem de itiraz yollarında kararın savunulabilirliğini kolaylaştırır.
Sonuç
Bariz, hukuki metinlerde genellikle açık, anlaşılır, tereddüde yer vermeyecek kadar net durumları nitelemek için kullanılır. Özellikle hatalar, hak ihlalleri ve kusur oranlarının belirlenmesinde bu kavram büyük önem taşır. Hukukta “bariz” bir durumdan söz ediliyorsa, artık o meseleyle ilgili şüphe kalmamış, durumu ortaya koymak için daha fazla araştırma ya da yorumlama gereği bulunmamaktadır. Bu yönüyle “bariz”, hukuk dilinde kesinlik ve açıklığın simgesidir.