Entübe Ne Demek? Sıkça Sorulan Sorular

Entübasyon, özellikle yoğun bakım hastalarında ve acil müdahalelerde sıkça uygulanan bir tıbbi işlemdir. Bu rehberde entübasyonun tanımı, süreci, riskleri, hasta hakları ve hukuki boyutları hakkında sıkça sorulan soruları detaylı şekilde yanıtladık.

1. Entübe Ne Demek?

Entübe, bir hastanın solunum fonksiyonlarının yetersiz olduğu durumlarda, nefes borusuna (trakea) bir tüp yerleştirilerek mekanik ventilasyon cihazına bağlanmasını ifade eder. Bu işlem, hastanın oksijen alımını sağlamak ve solunum yetmezliğini önlemek için yapılır.

2. Entübasyon Nedir ve Nasıl Yapılır?

Entübasyon, bir hastanın solunum yoluna (trakea) özel bir tüp yerleştirilmesi işlemidir. İşlem şu aşamalardan oluşur:

1. Hazırlık: Hasta oksijen ile desteklenir, bilinçli ise sakinleştirici veya anestezi verilir.

2. Laringoskop ile Görüntüleme: Ağızdan veya burundan özel bir cihaz (laringoskop) ile solunum yolu görüntülenir.

3. Tüpün Yerleştirilmesi: Entübasyon tüpü dikkatlice soluk borusuna yerleştirilir.

4. Mekanik Ventilasyona Bağlanma: Tüpün doğru yerleştirildiğinden emin olunduktan sonra, hasta ventilatöre bağlanarak solunumu desteklenir.

3. Hangi Durumlarda Entübasyon Gerekir?

Entübasyon işlemi genellikle şu durumlarda uygulanır:

• Ağır solunum yetmezliği (KOAH, pulmoner emboli gibi hastalıklar)

• Akut solunum yolu tıkanıklıkları (travma, yabancı cisim, yanıklar)

• Genel anestezi gerektiren ameliyatlar

• Beyin travması veya felç sonrası bilinç kaybı

• Ciddi akciğer enfeksiyonları (zatürre, COVID-19 vb.)

• Zehirlenmeler sonucu solunum depresyonu (uyuşturucu veya gaz zehirlenmesi gibi)

4. Entübasyon Süreci Ne Kadar Sürer?

Entübasyon süresi hastanın sağlık durumuna göre değişir:

• Kısa süreli (ameliyat sırasında): 1-6 saat

• Yoğun bakım hastalarında: Günlerce veya haftalarca sürebilir

• Uzun süreli gereksinim: 2 haftayı aşarsa, trakeostomi açılması düşünülebilir

5. Entübe Olmak Ne Kadar Tehlikelidir?

Entübasyon, hayat kurtarıcı bir işlem olmasına rağmen bazı riskler taşır:

• Enfeksiyon riski: Uzun süreli entübasyon, akciğer enfeksiyonlarına neden olabilir.

• Ses tellerine zarar verme: Tüpün uzun süre kalması ses tellerinde tahrişe yol açabilir.

• Pnömotoraks: Yanlış entübasyon akciğerin sönmesine neden olabilir.

• Trakeal stenoz: Uzun süreli entübasyon sonrası solunum yolunda darlık oluşabilir.

6. Entübe Olan Bir Hasta Uyanık Olabilir mi?

Çoğu durumda, entübe hastalar ilaçlarla uyutulur. Ancak bazı durumlarda hasta bilinci açık olarak da entübe edilebilir. Bu gibi durumlarda hastaya rahatlatıcı ilaçlar verilerek tüpün rahatsızlık vermesi önlenir.

7. Entübe Hasta Konuşabilir mi?

Hayır, entübe hastalar konuşamaz. Çünkü solunum tüpü ses tellerinin çalışmasını engeller. Ancak hasta bilinçliyse yazı, işaret dili veya göz hareketleriyle iletişim kurabilir.

8. Entübasyon Sonrası İyileşme Süreci Nasıldır?

Entübasyon süreci tamamlandıktan sonra:

• Tüp çıkarılır (ekstübasyon).

• Hastanın kendi kendine soluyabildiğinden emin olunur.

• Öksürme ve yutkunma refleksleri değerlendirilir.

• Hastaya solunum terapisi uygulanabilir.

Bazı hastalarda, uzun süreli entübasyon sonrası yutkunma ve konuşma zorlukları görülebilir.

9. Entübasyon ve Trakeostomi Arasındaki Fark Nedir?

• Entübasyon: Kısa süreli bir solunum desteğidir, ağız veya burundan yapılır.

• Trakeostomi: Uzun süreli solunum desteği gerektiren hastalar için boyundan doğrudan nefes borusuna açılan bir delikle yapılan işlemdir.

10. Entübe Hastanın Hukuki Hakları Nelerdir?

Entübe hastaların da hasta hakları kapsamında bazı güvenceleri vardır:

• Bilgilendirilme hakkı: Hasta bilinçli ise, entübasyon hakkında bilgi alma hakkına sahiptir.

• Onay verme hakkı: Acil durumlar haricinde, hastanın veya yakınlarının rızası alınmalıdır.

• İnsan onuruna yakışır bakım hakkı: Hastanın acı çekmesini önleyici tedbirler alınmalıdır.

• Mahremiyet hakkı: Hastanın kişisel verileri gizli tutulmalıdır.

11. Hasta Yakınları Entübasyon Kararı Alabilir mi?

Hastanın bilinci kapalıysa, ailesi veya yasal temsilcileri hekimlerle birlikte karar alır. Ancak hayati tehlike varsa, hekimler acil müdahale yetkisine sahiptir.

12. Hekimler Entübasyon Nedeniyle Hukuki Sorumluluk Taşır mı?

Evet. Hekimler şu durumlarda hukuki sorumlulukla karşılaşabilir:

• Hatalı entübasyon nedeniyle hastaya zarar verilmesi

• Gereksiz yere entübasyon uygulanması

• Hastanın rızası olmadan (acil olmayan durumlarda) entübasyon yapılması

Bu gibi durumlar, tıbbi ihmal veya malpraktis davasına konu olabilir.

13. Entübe Hastaya Vasi veya Vesayet Kararı Gerekir mi?

Uzun süre bilinci kapalı olan ve karar alamayan hastalar için mahkeme kararıyla bir vasi atanabilir. Bu kişi hastanın mal varlığı yönetimi, hukuki işlemleri ve tıbbi kararlarıyla ilgilenebilir.

14. Entübe Hastaların Sigorta Hakları Var mı?

Evet. Entübasyon gerektiren hastalar şu sigorta haklarından yararlanabilir:

• SGK ve özel sağlık sigortası kapsamında yoğun bakım masraflarının karşılanması

• Çalışanlar için iş göremezlik raporu alınması

• Engellilik durumu oluşursa malulen emeklilik başvurusu yapılması

15. Entübe Hastalar İçin Hukuki Destek Nereden Alınabilir?

Hastaların veya yakınlarının hukuki hakları konusunda bilgi almak için:

• Hasta hakları birimlerine başvurabilirler.

• Sağlık Bakanlığı’nın Hasta Hakları Birimine şikayette bulunabilirler.

• Malpraktis davası açılması durumunda avukat desteği alabilirler.

Sonuç:

Entübasyon, solunum yetmezliği olan hastalar için hayati bir işlemdir. Ancak bu süreç, hastalar ve yakınları için ciddi tıbbi, psikolojik ve hukuki boyutlar içerebilir. Bu nedenle, hastaların haklarını ve sürecin hukuki yönlerini bilmek önemlidir.